Το ντοκιμαντέρ του Βρετανού σκηνοθέτη Ντέιβιντ Γουίλκινσον με τον απλό όσο και εύγλωττο τίτλο «The Marbles», έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στις 30 Οκτωβρίου στο Central Scotland Documentary Festival και από σήμερα, Παρασκευή 7 Νοεμβρίου, κυκλοφορεί στους βρετανικούς κινηματογράφους.
Ο Γουίλκινσον στρέφει το φακό του στα Γλυπτά του Παρθενώνα, που όπως έχει δηλώσει, είναι το «νούμερο ένα ζήτημα στον παγκόσμιο διάλογο για την επιστροφή πολιτιστικών αγαθών».
Η ταινία, τα γυρίσματα της οποίας διόλου τυχαία άρχισαν στις 25 Μαρτίου 2021, στην επέτειο των 200 ετών από την Επανάσταση του 1821, καταγράφει με νηφαλιότητα τους λόγους για τους οποίους τα Γλυπτά πρέπει να επιστραφούν στην Αθήνα.
Το ντοκιμαντέρ επιχειρεί μία ιστορική αναδρομή, στρέφοντας τον φακό στον τρόπο με τον οποίο κατέληξαν στο Βρετανικό Μουσείο: Στον πώς αφαιρέθηκαν τον 19ο αιώνα, στην αλαζονεία του Λόρδου Έλγιν, στο περίφημο οθωμανικό φιρμάνι, σημειώνοντας ότι ο Έλγιν δεν απέκτησε νόμιμα τα Γλυπτά και ότι πρόκειται για «τη μεγαλύτερη ληστεία στην ιστορία της τέχνης».
Υπενθυμίζεται ότι τον Μάιο του 2024, η Ζεϊνέπ Μποζ, επικεφαλής του Τμήματος Καταπολέμησης της Παράνομης Διακίνησης Αρχαιοτήτων της Τουρκίας δήλωσε στην 24η Σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσης: «Δεν είναι σε γνώση μας η ύπαρξη εγγράφου το οποίο να νομιμοποιεί αυτή την αγορά [σ.σ. των Γλυπτών του Παρθενώνα], η οποία έγινε τότε από τους αποικιοκράτες του Ηνωμένου Βασιλείου, οπότε δεν νομίζω ότι υπάρχει περιθώριο να συζητήσουμε την νομιμότητά της ακόμη και σύμφωνα με τον νόμο της εποχής».
«Ο Έλγιν χρειαζόταν τα χρήματα από το βρετανικό κράτος [στο οποίο πούλησε τα Γλυπτά] για να πληρώσει δωροδοκίες σε μέλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας», ακούγεται στο ντοκιμαντέρ. Και σε άλλο σημείο: «Ο Λόρδος Έλγιν τα πούλησε… αλλά το ερώτημα είναι: είχε ο Λόρδος Έλγιν αυτό το δικαίωμα;».
Στο ντοκιμαντέρ μιλούν ανάμεσα σε άλλους, η Ντέιμ Τζάνετ Σούζμαν, πρόεδρος της Βρετανικής Επιτροπής για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνος, ο ιστορικός Ντόμινικ Σέλγουντ, ο νομικός Μαρκ Στίβενς, η συγγραφεύς Βικτόρια Χίσλοπ και ο Νιλ Κέρτις, διευθυντής του Μουσείου του Πανεπιστημίου Αμπερντίν
Ο Σκωτσέζος ηθοποιός δηλώνει δε, ότι εάν τα Γλυπτά είχαν καταλήξει στο Εδιμβούργο και όχι στο Λονδίνο, θα είχαν επιστρέψει στην Αθήνα εδώ και πολύ καιρό.