Τρία χρόνια μετά την καταστροφική πολιορκία της μαρτυρικής Μαριούπολης, η οποία έπεσε στα χέρια των Ρώσων, η πόλη δεν κατάφερε ποτέ να επανέλθει στην καθημερινότητά της.
Το βρετανικό δίκτυο BBC, αποτυπώνει εικόνες ολοκληρωτικής εγκατάλειψης της ιστορικής πόλης, για την οποία εκατοντάδες Ουκρανοί και Ρώσοι στρατιώτες και άμαχοι σκοτώθηκαν για να κατακτηθεί
Όμως σε αντίθεση με όσα δείχνει η ρωσική τηλεόραση τους τελευταίους μήνες, όπου παρουσιάζει έναν οργασμό ανοικοδόμησης, η Μαριούπολη παραμένει πόλη φάντασμα. Το 90% της πόλης άλλωστε είχε καταστραφεί από τους ανελέητους βομβαρδισμούς, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ.
«Αυτά που δείχνουν στη ρωσική τηλεόραση είναι παραμύθια για ανόητους. Το μεγαλύτερο μέρος της Μαριούπολης είναι ερείπια», λέει ένας Ουκρανός που αποφάσισε να παραμείνει στην πόλη του υπό ρωσική κατοχή.
«Επισκευάζουν τις προσόψεις των κτιρίων στους κεντρικούς δρόμους, και φέρνουν κάμερες για να δείξουν ότι η πόλη είναι ζωντανή. Όμως στην επόμενη γωνία υπάρχουν ερείπια και κενό. Πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να ζουν σε μισογκρεμισμένα διαμερίσματα με τους τοίχους να κρέμονται στο κενό», υποστηρίζει.
Τους τελευταίους μήνες, φιλορώσοι influencers έχουν στρατολογηθεί από τη Μόσχα για να δημιουργούν βίντεο και να σκιαγραφούν την εικόνα μιας πόλης σε ανάκαμψη υπό την ρωσική κυριαρχία. Τα βίντεο παίζουν στα σόσιαλ και στη ρωσική τηλεόραση σε ολόκληρη τη χώρα σε μια προσπάθεια να πείσουν τους Ρώσους ότι οι κάτοικοι στις κατεκτημένες περιοχές της Ουκρανίας είναι ευχαριστημένοι
Όμως το BBC, έχοντας καταγράψει μαρτυρίες Ουκρανών που παραμένουν στην Μαριούπολη, παραθέτει μια άλλη πραγματικότητα.
Η συντριπτική πλειονότητα των Ουκρανών έχει φύγει από την πόλη και ζουν σε άλλες περιοχές της Ουκρανίας.
Όπως λένε, εκτός από μερικά κτίρια στην κεντρική πλατεία η υπόλοιπη πόλη είναι κατεστραμμένη. Μεγάλες μπουλντόζες απομάκρυναν ερείπια και σορούς με φορτηγά έξω από την πόλη.
Δεν υπάρχει νερό και το ρεύμα πέφτει συνεχώς
«Νερό ρέει για μία ή δύο μέρες, μετά δεν έρχεται για τρεις μέρες. Κρατάμε κουβάδες και δοχεία με νερό στο σπίτι. Το χρώμα του είναι τόσο κίτρινο που ακόμα και αφού το βράσουμε, είναι τρομακτικό να το πιούμε», λέει ένας κάτοικος της Μαριούπολης.
Ο Serhii Orlov, ο οποίος αυτοαποκαλείται εξόριστος αντιδήμαρχος της Μαριούπολης, λέει ότι το κανάλι Siverskyi Donets-Donbas, από το οποίο υδραγωγείται η πόλη υπέστη ζημιές κατά τη διάρκεια των μαχών.
«Μόνο μία δεξαμενή είχε απομείνει για την παροχή νερού στη Μαριούπολη. Για τον τρέχοντα πληθυσμό, αυτό θα διαρκούσε περίπου ενάμιση χρόνο. Δεδομένου ότι η κατοχή διήρκεσε περισσότερο από αυτό, σημαίνει ότι δεν υπάρχει καθόλου πόσιμο νερό. Το νερό που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι δεν πληροί ούτε το ελάχιστο πρότυπο πόσιμου νερού», λέει ο Serhii.
Υπάρχουν συχνές διακοπές ρεύματος, τα τρόφιμα είναι ακριβά και τα φάρμακα είναι λιγοστά. «Δεν υπάρχουν βασικά φάρμακα. Οι διαβητικοί δυσκολεύονται να λάβουν ινσουλίνη εγκαίρως και είναι απίστευτα ακριβή», λένε.
Ρωσική προπαγάνδα στα σχολεία
Όμως η ρωσική προπαγάνδα είναι πιο έντονη στα σχολεία. Όσοι Ουκρανοί παρέμειναν στην πόλη και στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο υποστηρίζουν ότι «οι Ρώσοι διδάσκουν στα παιδιά ψευδείς πληροφορίες και προπαγάνδα. Για παράδειγμα, τα σχολικά εγχειρίδια αναφέρουν ότι οι περιοχές Ντόνετσκ, Λουχάνσκ, Χάρκοβο, Ζαπορίζια, Χερσώνα, Οδησσός, Κριμαία, ακόμη και Ντνιπροπετρόφσκ είναι ήδη μέρος της Ρωσίας», λέει ο Andrii.
Σε ειδικά μαθήματα με τίτλο «Συζητήσεις για Σημαντικά Πράγματα», οι μαθητές διδάσκονται πώς η Ρωσία απελευθέρωσε τον ρωσόφωνο πληθυσμό αυτών των περιοχών από τους Ναζί το 2022. Οι δάσκαλοι που αρνούνται να ακολουθήσουν αυτή την γραμμή, εκφοβίζονται ή απολύονται. Είναι σαν να αναπρογραμματίζουν το μυαλό των παιδιών μας», λέει ο κάτοικος της Μαριούπολης.
Κατά τη διάρκεια των εορτασμών για την Ημέρα της Νίκης στον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο τον Μάιο, εικόνες από την κεντρική πλατεία της Μαριούπολης έδειχναν παιδιά και ενήλικες ντυμένους με στρατιωτικές στολές να συμμετέχουν σε παρελάσεις και παραστάσεις – παραδόσεις της σοβιετικής εποχής που η Ουκρανία απέφευγε όλο και περισσότερο τώρα επιβάλλονται σε κατεχόμενα εδάφη. Η Μαριούπολη ήταν λουσμένη στα χρώματα της ρωσικής σημαίας – κόκκινο, μπλε και άσπρο.
Ουκρανική αντίσταση
Όμως μια μερίδα των ουκρανών που επέλεξε να μείνει στην Μαριούπολη διεξάγουν μια μυστική αντίσταση κατά της Ρωσίας.
Μέσα στη νύχτα, βάφουν με τα χρώματα της Ουκρανίας, μπλε και κίτρινο- τους τοίχους της πόλης και κολλούν φυλλάδια με μηνύματα όπως «Απελευθερώστε τη Μαριούπολη» και «Η Μαριούπολη είναι Ουκρανική».
«Τα μηνύματα προορίζονται ως ηθική υποστήριξη για τον λαό μας, για να τον ενημερώσουν ότι η αντίσταση είναι ζωντανή», λένε οι υποστηρικτές αυτής της κίνησης ενώ ο βασικός τους στόχος τους είναι η συλλογή πληροφοριών για λογαριασμό τον ουκρανικό στρατό.
«Καταγράφω πληροφορίες σχετικά με ρωσικές στρατιωτικές κινήσεις. Πού μεταφέρουν όπλα, πόσοι στρατιώτες εισέρχονται και εξέρχονται από την πόλη και τι εξοπλισμός επισκευάζεται στις βιομηχανικές μας περιοχές. Βγάζω φωτογραφίες κρυφά και τις κρατάω κρυφές μέχρι να μπορέσω να τις μεταδώσω στις ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες μέσω ασφαλών καναλιών», λέει ένας από αυτούς.
Περιστασιακά, οι ομάδες αντίστασης προσπαθούν να σαμποτάρουν πολιτικές ή στρατιωτικές επιχειρήσεις. Σε τουλάχιστον δύο περιπτώσεις, η σιδηροδρομική γραμμή προς τη Μαριούπολη διακόπηκε επειδή το κιβώτιο σηματοδότησης πυρολύθηκε από ακτιβιστές.
Για όσους βρίσκονται ακόμα στην πόλη, κάθε μέρα είναι μια πρόκληση.
«Κάθε μέρα διαγράφεις τα μηνύματά σου επειδή το τηλέφωνό σου μπορεί να ελεγχθεί σε σημεία ελέγχου. Φοβάσαι να καλέσεις τους φίλους σου στην Ουκρανία σε περίπτωση που το τηλέφωνό σου παρακολουθείται», λέει ο Τζέιμς.
Καθώς συνεχίζονται οι συνομιλίες μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, υπάρχουν υποδείξεις από το εσωτερικό και το εξωτερικό της Ουκρανίας ότι θα πρέπει να παραχωρήσει γη σε αντάλλαγμα για μια ειρηνευτική συμφωνία.
«Η παραχώρηση εδαφών για μια «συμφωνία με τη Ρωσία» θα είναι προδοσία. Δεκάδες διακινδυνεύουν τη ζωή τους κάθε μέρα για να μεταδώσουν πληροφορίες στην Ουκρανία, όχι για να υπογράψει κάποιος διπλωμάτης με κοστούμι ένα έγγραφο που θα «μας παραδώσει»», λένε οι ουκρανοί που ζουν στην Μαριούπολη.
«Δεν θέλουμε «ειρήνη με κάθε κόστος». Θέλουμε απελευθέρωση».
