Αποστολή καθαρισμού-ανέλκυσης διχτυών από το ναυάγιο του τροχήλατου ατμοπλοίου «Πατρίς» στα ανοιχτά της Κέας, στην οποία παρευρέθηκε η HuffPost Greece, πραγματοποίησε η Aegean Rebreath στις 7 Απριλίου- με τις υποβρύχιες εικόνες από τη συγκεκριμένη δράση να είναι παραπάνω από εντυπωσιακές, υπογραμμίζοντας την έκταση του προβλήματος που αποτελεί η παρουσία αλιευτικού υλικού σε ναυάγια (και τους βυθούς εν γένει) των ελληνικών θαλασσών, το οποίο παραμένει ενεργό, συνεχίζοντας να ψαρεύει.
H αποστολή πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τα καταδυτικά κέντρα Aqualized Dive Adventures και Nautilus Dive Center και τον Δήμο Κέας.
«Οι δράσεις της Aegean Rebreath πάντα βασίζονται σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές και την τοπική κοινωνία. Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν, όταν υλοποιούσαμε δράση στην Κέα, λάβαμε και πληροφορίες και από μέλη της ομάδας μας και από την κοινωνία εκεί ότι υπήρχε μεγάλη ποσότητα αλιευτικών εργαλείων στο ναυάγιο του “Πατρίς”» λέει στη HuffPost Greece ο Γιώργος Σαρελάκος, επικεφαλής της Aegean Rebreath.
«Στο πλαίσιο αυτό, βάλαμε στόχο να επιστρέψουμε στο ναυάγιο, καθώς γνωρίζαμε ότι υπάρχουν δίχτυα που ήταν ενεργά και συνέχιζαν να ψαρεύουν. Ξεκινήσαμε μια μικρή ομάδα 5 ανθρώπων, με στόχο να επιχειρήσουμε την ανέλκυσή τους. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι συνολικά η αποστολή πήγε καλά, καθώς αφαιρέθηκαν τα 2/3 του διχτυού- αφαιρέθηκε συνολικά το ενεργό δίχτυ, τα υπόλοιπα είχαν μείνει στον πυθμένα. Ήταν μια δράση αρκετά απαιτητική, δεδομένου ότι το μέσο βάθος υλοποίησης ήταν τα 39 μέτρα, όπου χρειάστηκε να εργαστούμε πάρα πολλή ώρα για να κόψουμε το δίχτυ».
Όπως λέει ο κ. Σαρελάκος, δράσεις καθαρισμού υλοποιούνται από την Aegean Rebreath ανά δύο εβδομάδες, σε αρκετές περιπτώσεις όλον τον χρόνο- από τον Μάρτιο ως τον Δεκέμβριο. Ωστόσο, όπως σημειώνει, «πολλές φορές έχουμε εμβόλιμες δράσεις για ανελκύσεις διχτυών...σχεδόν σε όλες τις δράσεις ερχόμαστε αντιμέτωποι με το ζήτημα, οπότε συμπεριλαμβάνουμε ανέλκυση εγκαταλειμμένων διχτυών. Υλοποιούμε ολιστικές δράσεις, ένα κομμάτι αφιερώνεται στη συλλογή απορριμμάτων από τα λιμάνια και ένα δεύτερο κομμάτι αφορά τις ανελκύσεις αλιευτικών εργαλείων. Θα έλεγα ότι μέσα στον χρόνο υλοποιούμε 14-15 αποστολές τέτοιου είδους- δηλαδή ανελκύσεις αλιευτικού υλικού».
«10-15% των απορριμμάτων στις ελληνικές θάλασσες»
Όσον αφορά στην έκταση του συγκεκριμένου ζητήματος, ο κ. Σαρελάκος τονίζει πως «αν έχουμε υλοποιήσει σχεδόν 80 διευρυμένες δράσεις σε όλη την Ελλάδα από το 2017, θα έλεγα ότι πάντοτε βρίσκουμε αλιευτικά εργαλεία...θα έλεγα ότι σε θέμα όχι όγκου, αλλά ποσότητας, τεμαχίων δηλαδή, είναι περίπου το 10-15% των απορριμμάτων στις ελληνικές θάλασσες. Βρίσκουμε παντού σε κάθε νησί εγκαταλειμμένα δίχτυα. Θα έλεγα ότι όλα τα ναυάγια έχουν εγκαταλειμμένα δίχτυα, άσχετα αν έχουν καθαριστεί αρκετά. Πάντοτε στα ναυάγια βρίσκονται δίχτυα επειδή είναι χώροι όπου οι αλιείς επιχειρούν, δεδομένου ότι στα ναυάγια μαζεύεται θαλάσσια ζωή- οπότε παγιδεύονται αλιευτικά εργαλεία, που συνεχίζουν να ψαρεύουν».
Όσον αφορά στον βαθμό επικινδυνότητας των αποστολών του συγκεκριμένου είδους, ο επικεφαλής της Aegean Rebreath σημειώνει ότι η Ελλάδα έχει πάρα πολλά ναυάγια σε βαθιά νερά, οπότε και όλες αυτές οι επιστολές είναι επικίνδυνες, οπότε απαιτούν εξειδίκευση, καλή εκπαίδευση και τήρηση πρωτοκόλλων ασφαλείας.
«Πρώτα πάει ο αρχαιοκάπηλος, μετά ο αρχαιολόγος»: Τα ναυάγια των ελληνικών θαλασσών
Οι ελληνικές θάλασσες κρύβουν έναν τεράστιο αριθμό ναυαγίων, από κάθε περίοδο της ιστορίας- αρχίζοντας από την αρχαιότητα και φτάνοντας μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Όπως σημειώνει ο Διονύσιος Ευαγγελιστής, αρχαιολόγος της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων που επόπτευε τη δράση της Aegean Rebreath, ο αριθμός των ναυαγίων έντονου ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος στα ελληνικά ύδατα «είναι μεγάλος, δεν θα μπορούσα να τα υπολογίσω...αυτή τη στιγμή όμως υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από ανθρώπους που μελετάνε την ιστορία και τους βυθούς, που κάνουν καταδύσεις- μα οπωσδήποτε πρέπει να τα προσεγγίζουμε με σεβασμό. Για αυτό και άλλωστε ο νομοθέτης έχει φροντίσει να τα προστατεύει με νομοθετικό πλαίσιο. Αυτά που είναι στον κατάλογο είναι γύρω στα 100, αλλά είναι σίγουρα πολύ παραπάνω».
Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Ευαγγελιστής υπογραμμίζει πως πρέπει να οριστεί με σαφήνεια τι ακριβώς είναι μνημείο και τι πρέπει να προστατεύεται: «Αυτή τη στιγμή ο νόμος δεν κάνει διάκριση, λέει ότι όλα τα ναυάγια που έχουν βουλιάξει για πάνω από 50 χρόνια, σήμερα προστατεύονται. Πρέπει να γίνει πιο αναλυτική αντιμετώπιση της κατάστασης, καθώς δεν μπορούν να είναι όλα μνημεία. Το νομοθετικό πλαίσιο είχε ακριβώς σαν σκοπό την προστασία τους από καταδύσεις και λεηλασίες χωρίς κανένα όφελος και σκοπό. Γενικά η αρχαιοκαπηλία στα ναυάγια είναι ένα θέμα- εμείς οι αρχαιολόγοι λέμε ότι πάντα θα πάει πρώτα ο αρχαιοκάπηλος και μετά ο αρχαιολόγος, ειδικά στα ενάλια».
Ως προς το περιβαλλοντικό κομμάτι, ο κ. Ευαγγελιστής σημειώνει πως η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων συνεργάζεται με περιβαλλοντικούς φορείς και προσπαθεί να εξυπηρετεί στο θέμα της αδειοδότησης οργανώσεων όπως η Aegean Rebreath που φροντίζουν για το περιβάλλον, ωστόσο «μέχρι εκεί, δική μας αρμοδιότητα είναι οι αρχαιότητες».
Στους βυθούς της Κέας
«Είμαστε πολύ ευχαριστημένοι» δηλώνει από πλευράς της η δήμαρχος Κέας, Ειρήνη Βελισσαροπούλου, όσον αφορά στις δραστηριότητες καθαρισμού που έχουν πραγματοποιηθεί τόσο σε συνεργασία με την Aegean Rebreath, όσο και από τον ίδιο τον δήμο- τονίζοντας πως δίνεται πολύ μεγάλη έμφαση στην προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος, δεδομένου και ότι είναι σε άνοδο ο καταδυτικός τουρισμός στην περιοχή.
«Έχουμε κάνει πολύ επιτυχημένες δράσεις καθαρισμού βυθών, βρέθηκαν απορρίμματα από χρόνια αφημένα στον βυθό. Τώρα έχουν καθαριστεί σε πολύ καλό σημείο οι περιοχές του Βουρκαρίου και της Κορησσίας. Έχουν γίνει προσπάθειες να μαζευτούν δίχτυα αφημένα από χρόνια και σε βυθούς άλλων περιοχών, ενώ έχει δημιουργηθεί και ένας σταθμός όπου αφήνουμε απορρίμματα, που αφορούν σε αλουμίνιο, χαρτί και τα δίχτυα των ψαράδων τα οποία μαζεύονται σε σταθερή βάση. Η κίνηση είναι μεγαλύτερη το καλοκαίρι, αλλά μαζεύονται και τον χειμώνα, ώστε να αποκτήσουν καλή περιβαλλοντική συνείδηση κάτοικοι και επισκέπτες» λέει η κ. Βελισσαροπούλου.
Όσον αφορά στον καταδυτικό τουρισμό στο νησί, η δήμαρχος Κέας υπογραμμίζει την άνοδό του: «Κορωνίδα είναι ο “Βρεταννικός”. Υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, και σαν νησί επενδύουμε πολύ στον καταδυτικό τουρισμό. Το ότι έχουμε πολλά ναυάγια στο νησί μας καθιστά μοναδικούς στο Αιγαίο- μας ενδιαφέρει προφανώς και το σκέλος της προστασίας».