Οι γυάλινοι όγκοι έχουν καθοριστικό ρόλο στο χώρο, είτε σύμφωνα με την παραδοσιακή χρήση του γυαλιού - την επικοινωνία και την εξωστρέφεια – ή με μία νέα και φαινομενικά αντιφατική, τη δημιουργία ατομικών, εσωτερικών κόσμων. Το άπλετο φυσικό φως πολλαπλασιάζεται μέσα σε κρυστάλλινες αντανακλάσεις. Οι οπτικές ψευδαισθήσεις αψηφούν τη βαρύτητα και οι απρόσμενες υδάτινες εμφανίσεις σαγηνεύουν. Αυτά τα στοιχεία συνυπάρχουν στο design του γραφείου Tsolka Architects.
Χωρίς να αποκλείονται τα νησιά, το μεγαλύτερο μέρος του έργου του βρίσκεται στα νότια προάστια της Αθήνας. Η εντύπωση είναι ξεκάθαρη: η αίσθηση της αυθεντικής μεσογειακής Ριβιέρας διαμορφώνεται με συστατικά της τα καθαρά ελληνικά στοιχεία, τα οποία μεταπλάθονται για να ανταποκριθούν σε έναν κοσμοπολίτικο, διεθνή τρόπο ζωής.
Η Μαριαλένα Τσόλκα, founder του γραφείου Tsolka Architects γνωρίζει βιωματικά τον ονειρικό τόπο που αυτή τη στιγμή αποτελεί τον σκληρό πυρήνα της ανάπτυξης. Έτσι, σχεδιάζει συναισθηματικά, με τον ενθουσιασμό και το πάθος της παιδικότητας, αλλά και τη φροντίδα και την αγάπη που έχει αναπτύξει για την περιοχή. Παράλληλα διαθέτει τη γνώση, την επιμονή και την εφευρετικότητα που αρμόζει σε ένα γραφείο με πολυετή πορεία.
Πράγματι, το γραφείο ξεκίνησε ως κατασκευαστικό γραφείο στη Γλυφάδα, από τον Νίκο Τσόλκα. Εν τω μεταξύ το 2015 η Μαριαλένα Τσόλκα ίδρυσε το αρχιτεκτονικό της γραφείο. «Ξεκίνησα εργαζόμενη από το σπίτι μου. Εκεί βρισκόμασταν πρώτα εγώ, έπειτα άλλα δύο άτομα, σε ένα τραπέζι και οι τρείς με έναν σάκο του μποξ και υπολογιστές», θυμάται η Μαριαλένα Τσολκα. Σήμερα τα δύο γραφεία έχουν συγχωνευθεί και λειτουργούν με έδρα τους τη Βουλιαγμένη.
“Κινηματογραφική μα κι αντιληπτή απ’ όλες τις αισθήσεις, η αρχιτεκτονική της σε μεταφέρει σε τόπους, πέρα από το χώρο. Σε τόπους που ονειρεύεσαι να ζεις.”
Το νέο μεσογειακό σπίτι βιώνει τις 4 εποχές
Στα πρώιμα χρόνια της ζωής της, η Μαριαλένα Τσόλκα έζησε στην αγνή πλευρά της Βουλιαγμένης. Έναν τόπο – σύμβολο για το αιώνιο καλοκαίρι που, αν και βρίσκεται σχεδόν μέσα στον ιστό της πόλης, προσφέρει στον κάτοικο την απόλαυση της ζωής σε απόλυτη επαφή με τη φύση. Παράλληλα, τόπος προοδευτικός, όπως άλλωστε αρμόζει σε όλους όσους διαπνέονται από το θαλασσινό κλίμα, η Βουλιαγμένη ευνοεί έναν ελεύθερο σχεδιασμό, που ενσωματώνει μοντέρνα στοιχεία. Θέτει ωστόσο τα όριά του μέσα ακριβώς από τα στοιχεία του γενναιόδωρου τοπίου της.
Μέρος αυτού του τρόπο ζωής και αισθητικής αποτυπώνεται στην κατοικία “Iasonos Penthouse”, ένα κτίριο που σχεδιάστηκε πολλές φορές, σα να περνά από την εφηβεία του, στην ωριμότητα. «Ξεκινήσαμε σχεδιάζοντας το εξωτερικό, σε αυτό το κτίριο που η αρχική του σύλληψη ήταν να φαίνεται σαν μία μονοκατοικία.
Σχεδιάσαμε με εισαγωγή εις άτοπον, κτίζαμε ανάποδα με βάση αυτά που δε θέλαμε, σα να σβήνουμε πάνω σε μουτζουρωμένο χαρτί για να βγάλουμε το design. Φιλοδοξία μας ήταν να προκαλέσουμε τα όρια της βαρύτητας: δε θέλαμε να ενώσουμε τις πέργκολες, δεν θέλαμε οι κολώνες να βγαίνουν από το σπίτι, ολοκληρώνοντας μία “επανάσταση” για τους στατικούς!
Έπειτα, δοκιμάσαμε την αυστηρή, μοντέρνα αρχιτεκτονική, με τους έντονους όγκους που επαναπροσδιορίζουν το σύγχρονο σπίτι. Στο εσωτερικό αυτή η διάθεση ανατρέπεται, με τα φυσικά υλικά και την παντοδυναμία του λευκού. Εδώ η φύση βρίσκεται παντού. Το έξω γίνεται μέσα και το μέσα έξω. Έτσι, έχουμε ένα σπίτι που ανταποκρίνεται στις τέσσερις εποχές.
Αρχιτεκτονική σκηνοθεσία
Το γραφείο Tsolka Architects ανακαλύπτει νέους τρόπους και στη μορφολογία της πολυκατοικίας. Όπως στο έργο “Faskomilia” που έλαβε ειδική μνεία στα German Awards 2022, στην κατηγορία Excellent Architecture. Μετά το λόφο της Φασκομηλιάς, στη στροφή της Βουλιαγμένης προς Βάρκιζα, η πρότασή τους αγκάλιασε τις αισθητηριακές γεωμετρίες της ακτογραμμής και του βουνού αποδίδοντας τη φυσική του ρευστότητα σε μια «στατική» κίνηση του κτιρίου. « Το κτίριο αυτό δεν το βλέπεις ποτέ από μία άποψη όσο στέκεσαι. Αντίθετα όταν κανείς περνάει γρήγορα με το αυτοκίνητο, το βλέπει καρέ καρέ. Πως θα μπορούσαμε να το κάνουμε λοιπόν να κινείται, χωρίς να κινείται; Σε ένα οικόπεδο με μεγάλη κλίση, σκηνοθετούσαμε ανάλογα με τα διαφορετικά viewpoints που θέλαμε να δώσουμε», λέει η Μαριαλένα Τσόλκα. Το κτίριο στέκεται ως ένα γλυπτό πλαισιωμένο προσεκτικά σε κίνηση, αντιπαραβαλλόμενο στην ευρύτερη προοπτική του μεσογειακού τοπίου. Προβάλλει τους απαλά κυματιστούς ρυθμούς του παράκτιου τοπίου μέσα στη δομή του, δημιουργώντας οργανικούς χώρους που επεκτείνουν και ενισχύουν τις αντιλήψεις μας για το περιβάλλον μας. « Σαν σε κινηματογραφική κίνηση, μέσα στην ημέρα, αλλά και με τη διαδοχή των εποχών, το χρώμα, το φως, το ύφος και η αίσθηση αλλάζουν», εξηγεί η Μαριαλένα Τσόλκα.
Η σχεδόν κινηματογραφική αντιμετώπιση του χώρου είναι μέρος της παρακαταθήκης του πατέρα της Μαριαλένας Τσόλκα που πριν ασχοληθεί με την αρχιτεκτονική και την κατασκευή, είχε σπουδάσει σκηνοθεσία. « O χώρος είναι ένα συναίσθημα, περισσότερο μια διαίσθηση. Είναι η ιδέα που έχεις ερωτευτεί και προσπαθείς να μείνεις πιστή σε αυτό. Βλέπεις τον τρόπο που η αρχιτεκτονική μπορεί να πει αυτή την ιδέα και είναι συναρπαστικό για σένα».
«Ένα κτίριο όπως μια ταινία έχει το δικό του είδος γλώσσας και δεν είναι σωστό να προσπαθείς να πεις το ίδιο πράγμα με λόγια. Οι λέξεις δεν υπάρχουν. Η εικόνα όσο ρεαλιστική δεν πρόκειται να μεταφράσει τη πραγματική αίσθηση που δημιουργείται από τη βιωματική εμπειρία του χώρου. Θα χάσει.»
Ο πατέρας μου θεωρούσε ότι όποιος ήθελε να καταλάβει τη δουλειά του θα έπρεπε να έχει έρθει σε ένα από τα σπίτια του, «είναι διαφορετικό να σου περιγράψω πως αντιλαμβάνομαι ένα καθιστικό, από το να έρθεις, να καθίσεις στον καναπέ και να σε ρωτήσω να μου πεις τι αισθάνεσαι» εξηγεί η Μαριαλένα. Εκείνη, στη σκηνοθεσία του χώρου έρχεται να προσθέσει πέμπτη διάσταση, την αντίληψη. « Μία μυρωδιά από πχ. γιασεμί αυτόματα θα σου θυμίσει το καλοκαίρι στο σπίτι της γιαγιάς. Η πέμπτη διάσταση είναι για εμένα η πιο σημαντική, γιατί συνιστά μία ψευδαίσθηση που τη χτίζεις. Και η παραμικρή λεπτομέρεια είναι bespoke πάνω στον άνθρωπο που θα ζήσει εκεί».
Εστέτ, αλλά λειτουργικό
«Όταν το σπίτι σου είναι τα νότια, σου είναι φυσικό, ενστικτώδες – ας το πούμε - να σχεδιάζεις το σπίτι των άλλων εντός τόπου.», σχολιάζει. Για εκείνη, η ανάπτυξη που γνωρίζει το παραλιακό μέτωπο είναι κάτι αναμενόμενο. Ο καθένας άλλωστε επιθυμεί να αποκτήσει ένα σπίτι δίπλα στη θάλασσα. « Η Γλυφάδα, πιο αστική, γνώρισε νωρίτερα την ανάπτυξη σε μία εποχή με διαφορετικό lifestyle. Ακολούθησε η Βούλα και έπειτα η Βουλιαγμένη. Σήμερα, με την ανάπτυξη του Ελληνικό, είναι δεδομένο ότι η έμφαση δίνεται εδώ. Παράλληλα, συνθήκες όπως ο covid 19 και το work from home έκαναν τους ανθρώπους να επιθυμήσουν ακόμα περισσότερο μία κατοικία στη θάλασσα και μάλιστα σε μία περιοχή φυσικά γενναιόδωρη.
Γεωγραφικά ήμασταν και είμαστε σε μία από τις πιο όμορφες πρωτεύουσες, με ευνοϊκές συνθήκες – ο καλός καιρός, η ασφάλεια του ευρωπαϊκού εδάφους, η εύκολη μετακίνηση, το οικονομικά φιλόξενο καθεστώς, το καλό φαγητό και η καλή ζωή. Για αυτούς τους λόγους έχουμε τραβήξει το ενδιαφέρον ανθρώπων που επιλέγουν να επενδύσουν την ομορφιά. Όσο ως προς την περιοχή όσο και ως προς το design. Οι αρχιτέκτονες αποκτούμε μοναδική ελευθερία στο σχεδιασμό μας, με μεγαλύτερη ελευθερία στον προϋπολογισμό. Ο αρχιτέκτονας έχει έναν φανταστικό καμβά. Τοπίο, εργαλεία και budget».
Έτσι λοιπόν το “Zalogu house” είναι ένα σπίτι … πάνω στον γκρεμό. Και παράλληλα είναι ένα κρυφό σπίτι. «Η βασική του όψη, μία απόλυτα λευκή, τετράγωνη όψη, είναι αυτή που κρύβει το σπίτι. Φαίνεται σαν ένα ανάλαφρο μικρό κρησφύγετο, που αιωρείται πάνω στα βραχάκια. Στην πλαϊνή όψη του, βρίσκεται ένα κενό οικόπεδο, που αν χτιστεί δεν θα βλέπεις το σπίτι παρά οριακά στο ύψος της πισίνας του ορόφου. Η διπλοκατοικία έχει φτιαχτεί για να φορά κρύβεται. Όλα κινούνται υπαινικτικά, σαν σε ένα μυστήριο. Στο ύψος του ματιού παρατηρεί κανείς μια πισίνα, η οποία δεν καθίσταται σαφές που ανήκει», περιγράφει η Μαριαλένα Τσόλκα. Εσωτερικά έχουν δημιουργηθεί δύο σπίτια για δύο πολύ διαφορετικές ιδιοκτήτριες. Στην μία αρέσει το σπιτικό, φυσικό και γήινο. H άλλη ιδιοκτήτρια προτιμά το μοντέρνο, με μεσογειακό χαρακτήρα. Το penthouse και το ισόγειο είναι λοιπόν πολύ διαφορετικά. Δεν “αισθάνεται” το ένα το άλλο, ενώ υπάρχει θεατρικότητα στη σύνθεση. «Κατασκευαστικά και στατικά, το έργο ήταν μία μεγάλη πρόκληση. Φαινομενικά ίπταται, έχει γυαλιά στις πισίνες και ταυτόχρονα έχει το χαρακτήρα του πέτρινου κτιρίου. Η αρχιτεκτονική και στατική ομάδα μας δούλεψε βήμα βήμα, με ατελείωτες ώρες συζήτησης και πειραματισμών».
Σήμερα το γραφείο φιλοδοξεί να εμβαθύνει στον βιοκλιματικό σχεδιασμό που αποτελεί κινητήρια δύναμη της εποχής και βιώνεται καθημερινά και σε βάθος χρόνου. «Διατηρώντας το ύφος, τη ποιότητας κατασκευής και του σχεδιασμού, θέλουμε να έχουμε πιο στενή επαφή με βιώσιμα υλικά ώστε να περιορίσουμε το οικολογικό αποτύπωμα των κτιρίων μας.», εξηγεί η Μαριαλένα Τσόλκα.
Το στοίχημα για το γραφείο είναι να δοκιμάζει έναν αέναο μετασχηματισμό στο design του, χωρίς ωστόσο να χάνει το προσωπικό του ύφος. «Σε κάθε έργο θέλουμε να μεταμορφωνόμαστε. Δεν θέλουμε να έχουμε μοτίβα, αντιθέτως για εμάς το καινούργιο είναι πρόκληση». Η αρχιτεκτονική μας επικεντρώνεται στους πρωταγωνιστές-κατοίκους, στοχεύουμε να δημιουργήσουμε έναν κόσμο που είναι επιθυμητός και ελκυστικός. Ο σχεδιασμός μας δεν αφορά μόνο την ικανοποίηση συγκεκριμένων οικιστικών συνθηκών – αλλά μια βιωματική εμπειρία που αλλάζει και εξελίσσεται κατά τη διαμονή. Φανταζόμαστε ότι δημιουργούμε ένα βιωματικό σκηνικό που θα διαρκέσει στο χρόνο; Ένα κτίριο που θα κατακτηθεί από τους κατοίκους του; Ένα έργο που θα δημιουργήσει μια σχέση αγάπης μεταξύ του κατοίκου και της πόλης. Ένα πλαίσιο που θα δημιουργήσει χώρο και μορφή, όπου η δράση πυροδοτείται από τη λειτουργία του —προσωπική, πολιτιστική ή κοινωνική.
Με αφετηρία το 1990 ως κατασκευαστική εταιρεία και μετέπειτα το 2015 ωςαρχιτεκτονικό γραφείο ηTSOLKAARCHITECTSαποτελείται απόμια ομάδα νέωναρχιτεκτόνων,πολιτικών μηχανικώνκαιδιακοσμητών εσωτερικούχώρου, πουεπιδιώκουν να αποτυπώσουν μια διαισθητική και δημιουργική προσέγγιση σε όλεςτις πτυχές του δομημένου περιβάλλοντος.Μέσα από χρόνια πρακτικής εμπειρίαςστον χώρο τηςκατασκευήςκαι τηςανάπτυξης ακινήτων,δημιουργήσαμεμια συλλογήέργων πουπροσφέρειξεχωριστήαρχιτεκτονικήεμπειρίαβασισμένηστην παράδοση, την υλικότητα και την απόλαυσητης σύγχρονης ζωής.Με έδρα τηΒουλιαγμένη, μια όμορφη γωνιά της ΑθηναϊκήςΑκτογραμμής,εξειδικευόμαστεστον σχεδιασμόμε καλά μελετημένους πόρους καιαπόλυτοσεβασμόστηφύση για να πετύχουμε αυτό που είναι αβίαστα πολυτελές.Όταν σχεδιάζουμε, γινόμαστε ηθοποιοί της δικής μας αρχιτεκτονικής σκηνής.Ταυτιζόμαστε με τους κατοίκους και επισκέπτεςκαθώς τουςπροσφέρουμεισχυρέςταυτότητεςχρησιμοποιώντας με τον καλύτερο τρόπο το τοπικό πλαίσιο και τιςδυνατότητες που προσφέρει η σύγχρονη κατασκευή.
Instagram:@marialenatsolka_architects
www.tsolka.com