Οι Πανελλήνιες έφτασαν στο τέλος τους, ενώ χθες, Πέμπτη 29 Ιουνίου, οι υποψήφιοι ενημερώθηκαν για τα αποτελέσματά τους. Και όπως κάθε επίμονη και επίπονη προσπάθεια, έτσι και οι πανελλήνιες, ενέχουν το ρίσκο της «αποτυχίας».
Το άγχος, η ανησυχία για το μέλλον, η πίεση από γονείς και καθηγητές, συχνά επηρεάζουν τις επιδόσεις, ακόμα και των μαθητών που διάβαζαν με συνέπεια και μεθοδικότητα όλη τη χρονιά.
Αυτό σημαίνει ότι ο μαθητής δεν αξίζει τον σεβασμό και την αγάπη μας; Τα αξίζει και με το παραπάνω! Το μικρό μας είναι για εμάς πολλά περισσότερα από πέντε αριθμούς. Όμως σημασία έχει και να του το δείξουμε, επουλώνοντας τα τραύματα που μένουν από έναν τέτοιο αγώνα.
Ο Ανδρέας Βαγιόπουλος, κοινωνικός λειτουργός με μετεκπαίδευση στη θεραπεία ζεύγους και οικογένειας και τη διαχείριση πένθους, απώλειας και τραυματικων γεγονότων, μας προσφέρει τις πολύτιμες συμβουλές του, ώστε αυτή η φαινομενική «αποτυχία» να γίνει αφορμή να έρθουμε πιο κοντά με το παιδί και να το ενθαρρύνουμε να κάνει νέα, ακόμα πιο αισιόδοξα σχέδια για το μέλλον του.
- Κύριε Βαγιόπουλε, τι θα πούμε σε ένα παιδί που ενώ προσπάθησε όλη τη χρονιά, τελικά δεν κατάφερε να πετύχει τον στόχο που είχε θέσει το ίδιο για τον εαυτό του;
Οι Πανελλήνιες σε καμία περίπτωση δεν καθορίζουν το υπόλοιπο της ζωής μας. Ιδίως σήμερα, που υπάρχουν τόσες εναλλακτικές ώστε να κυνηγήσουμε το όνειρό μας.
Η «αποτυχία», εάν είναι το αποτέλεσμα μιας φιλότιμης προσπάθειας, δεν πρέπει να κόβει τα φτερά του παιδιού. Έχει σημασία τόσο εμείς, όσο και το παιδί να αντιληφθούμε τις πανελλήνιες ως ένα τεστ προσομοίωσης της ίδιας της ζωής. Για να πετύχουμε το οτιδήποτε, οφείλουμε σε πρώτη φάση να προσπαθήσουμε. Μα κι αν αποτύχουμε, η δουλειά μας δεν περιορίζεται στο να θρηνήσουμε.
Έχουμε χρέος απέναντι στον εαυτό μας και τον αγώνα που δώσαμε, να αξιολογήσουμε τι πήγε λάθος και να ξαναπροσπαθήσουμε με τον σωστό τρόπο. Επομένως η «αποτυχία» είναι ένα μάθημα, που δεν πρέπει να μας οδηγεί στην παραίτηση, αλλά σε μια ακόμα πιο επίμονη προσπάθεια.
Αυτό λοιπόν που έχουμε να κάνουμε ως γονείς ή κηδεμόνες, είναι να καταστήσουμε στο παιδί ξεκάθαρο το γεγονός πως πάντοτε θα έχει μια δεύτερη ευκαιρία να διορθώσει το λάθος του.
Σε αυτή τη δύσκολη στιγμή, θέτουμε ως στόχο να βοηθήσουμε τον μαθητή να πιστέψει και πάλι στον εαυτό του. Με λόγια και πράξεις να του δώσουμε να καταλάβει πως το περιβάλλον του τον στηρίζει και τον σέβεται, ανεξάρτητα από τη βαθμολογία του στις εξετάσεις.
- Υπάρχουν εκφράσεις ή συμπεριφορές που απαγορεύεται να χρησιμοποιήσουμε;
Εκφράσεις όπως «Μήπως τεμπέλιασες;» ή «Ας διάβαζες περισσότερο!» είναι εντελώς απαγορευτικές. Ακόμη οι φωνές και η σύγκριση με τα αποτελέσματα των συμμαθητών του όχι μόνο δεν «πεισμώνουν» το παιδί, αλλά το κάνουν να αισθάνεται πίεση, άγχος και αδιέξοδο.
Η πεποίθηση πως προσβάλοντας το παιδί του δίνουμε κίνητρο να προσπαθήσει πιο σκληρά έχει παρέλθει προ πολλού. Από την άλλη πλευρά, λέξεις και συμπεριφορές που εκφράζουν τη στήριξη και την αμέριστη αγάπη μας βοηθούν το παιδί να βρει ξανά την χαμένη του αυτοπεποίθηση και να σχεδιάσει από την αρχή την πορεία που θέλει να χαράξει.
- Πώς θα διαχειριστούμε τον περίγυρο που ενδέχεται να φέρει το παιδί σε δύσκολη θέση ρωτώντας για τα αποτελέσματα;
O περίγυρος καλό θα ήταν να εστιάσει στη δική του προσωπική διαδρομή. Οι τρίτοι δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν πόσο προσπάθησε, μελέτησε και αφοσιώθηκε ο μαθητής όλη αυτή τη χρονιά. Ούτε έχει επίγνωση των συναισθηματικών κρίσεων που ενδέχεται να ταλαιπωρούν τον μαθητή μέχρι σήμερα.
Επομένως αν διαπιστώσουμε ότι ο περίγυρος, είτε ο δικός μας είτε του παιδιού, απαξιώνει την όλη προσπάθεια εξαιτίας του αποτελέσματος, θα πρέπει να τον εμποδίσουμε να επηρεάσει το μικρό μας.
Αν χρειαστεί αυτό το κρίσιμο διάστημα να πάρουμε αποστάσεις από ανθρώπους που δεν συμπάσχουν ή δεν αντιλαμβάνονται το δίλημμα με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπο το νεαρό άτομο, ας μην διστάσουμε να το πράξουμε. Η σχέση μας με τον γιό ή την κόρη μας έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία από τη σχέση μας με τη γειτόνισσα ή τον τάδε συνάδελφο.
- Πότε κρίνετε ότι μπορούμε να ανοίξουμε τη συζήτηση για το επόμενο βήμα μετά την αρχική απογοήτευση;
Κάθε συζήτηση μπορεί να ξεκινήσει ακόμη και αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων. Σημασία δεν έχει ο χρόνος αλλά ο τρόπος. Εάν η συζήτηση είναι εποικοδομητική και συμβουλευτική, ας γίνει το συντομότερο δυνατόν. Αν πάλι πρόκειται να εξελιχθεί σε έναν τοξικό και επικριτικό μονόλογο από την πλευρά του γονέα, καλύτερα να μην γίνει καθόλου.
Ο διάλογος θα πρέπει να εκτυλιχθεί σε ένα φιλικό πλαίσιο, ώστε ακόμα κι ένα παιδί που «αστόχησε», να ανακαλύψει που έχει κλίση και να πορευτεί προς τα εκεί. Ποτέ δεν είναι αργά. Άλλωστε πόσα παραδείγματα έχουμε από ανθρώπους που ενώ ξεκίνησαν για αλλού, πέτυχαν σπουδαία πράγματα σε τομείς που ούτε είχαν φανταστεί;
Επιπλέον, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις παιδιών που νόμιζαν πως «ξέρουν τι θέλουν», πέτυχαν να περάσουν στην πρώτη τους επιλογή και στη συνέχεια διαπίστωσαν πως τελικά το αντικείμενο δεν τους συγκινεί.
Είναι υπερβολικό να απαιτούμε από ένα παιδί στην ηλικία των 18 να γνωρίζει με βεβαιότητα με τι θέλει να ασχοληθεί στη ζωή του.
- Πώς θα βοηθήσουμε το παιδί να διαπιστώσει αν θέλει να ξαναπροσπαθήσει του χρόνου ή αν επιθυμεί να επιλέξει μια σχολή που στο μυαλό του ερχόταν δεύτερη;
Από την πλευρά μας εκφράζουμε ξεκάθαρα την πρόθεσή μας να το στηρίξουμε σε όποια απόφαση κι αν πάρει. Πρέπει να σταθούμε δίπλα του ως σύμμαχοι και όχι ως κριτές. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να ανακαλύψουμε παρέα ποια είναι τα ταλέντα του και πως θα τα αξιοποιήσουμε στο έπακρο.
Το μόνο στο οποίο έχει σημασία να επιμείνουμε, είναι το γεγονός ότι το παιδί θα πρέπει να θέσει σαφείς και ξεκάθαρους στόχους και τους κυνηγήσει μέχρι τέλους. Αν αυτό σημαίνει να ξαναδώσει, τότε να βάλει τα δυνατά του και να ξαναδώσει. Χωρίς όμως υπερβολές και ανεξέλεγκτο στρες που πηγάζει από την «πρώτη κρυάδα».
Λίγα λόγια για τον Ανδρέα Βαγιόπουλο
O Ανδρέας Βαγιόπουλος διαθέτει εμπειρία στη συμβουλευτική γονέων και εφήβων. Έχει διατελέσει σύμβουλος και θεραπευτής νεαρών προσφύγων, στη Δομή Φιλοξενίας στη Ριτσώνα, μια εμπειρία που τον εξέλιξε ως επαγγελματία και ως άνθρωπο.
Στον επαγγελματικό του λογαριασμό στο Instagram προσφέρει απλά tip, που δίνουν λύση σε σύνθετα ζητήματα, τα οποία απασχολούν τον καθένα μας και συχνά, στέκονται εμπόδιο στην εξέλιξή μας, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο.