Ένα νέο σημείο ισορροπίας αναζητά η Ευρώπη μετα την «έκρηξη» στο κέντρο της γηραιάς ηπείρου αλλά και τη συνεχιζόμενη , ίσως και κλιμακούμενη εσχάτως, σύγκρουση ανάμεσα στις ρωσικές και τις ουκρανικές δυνάμεις. Η συχνή επίκληση ενός «πολέμου ανάμεσα στη Ρωσία και στη Δύση» είναι μια παραμορφωτική διαπίστωση καθώς «αγνοεί» ότι οι μείζονες επιπτώσεις αυτού του πολέμου κοστίζουν κυρίως στην Ευρώπη και διαμορφώνουν ένα νέο δυστοπικό περιβάλλον για τα εκατομμύρια των πολιτών της που ήδη πληρώνουν ακριβά τις συνέπειες της πολεμικής σύρραξης και τις ανατιμήσεις της ενέργειας. [1]
Εξάλλου, ο πόλεμος είναι στην καρδιά της Ευρώπης και οι ΗΠΑ βρίσκονται αρκετά μακριά … Βέβαια, όχι τόσο μακριά ώστε αυτή η απόσταση να … καθιστά αδύνατη και ζημιογόνο τη μεταφορά αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου στα ευρωπαϊκά λιμάνια!
Ο πόλεμος στην Ουκρανία , ύστερα από 180 ημέρες, κινδυνεύει να εξελιχθεί σε μια επικίνδυνη άσκηση γοήτρου και δύναμης και από τις δύο πλευρές , ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες επιθέσεις των ουκρανικών δυνάμεων εναντίον ρωσικών στόχων και.. Ηδη, λιγες ωρες μετα η Μόσχα έπληξε με βομβαρδισμους χθες βράδυ το Χάρκοβο, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας.
Μάλιστα οι δηλώσεις του Mykhailo Podolyak, βασικού συμβούλου του Ζελένσκι, την Τρίτη αποκλειστικά στο βρετανικό «Guardian» [2], δείχνουν την νέα στάση που διαμορφώνεται στο Κίεβο κάτω από την σιωπηρή «αδιαφορία» ή έστω ανοχή της Ουάσιγκτον: «η στρατηγική μας είναι να καταστρέψουμε τα logistics, τις γραμμές ανεφοδιασμού και τις αποθήκες πυρομαχικών και άλλες στρατιωτικές υποδομές. Αυτό δημιουργεί χάος μέσα στις δικές τους δυνάμεις».
Η δήλωση του, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, «νούμερο 2» στην ουκρανική ηγεσία αποκτά ιδιαίτερη σημασία μετα τα σημαντικά χτυπήματα που δέχθηκαν οι ρωσικές δυνάμεις στην Κριμαία, τις τελευταίες ημέρες , την «πατρότητα» των οποίων αρνείται να αναλάβει το Κίεβο. Μόλις χθες εκδηλώθηκε πυρκαγιά σε αποθήκη πυρομαχικών στρατιωτικής βάσης στην Κριμαία ενώ είχαν προηγηθεί πυρκαγιές σε σταθμό ηλεκτροπαραγωγής και σε εγκαταστάσεις του σιδηροδρομικού δικτύου …
Νέα όπλα , αλλαγή δόγματος και η αγωνία για τη ρωσική απάντηση
Η δήλωση Podolyak συνιστά αλλαγή του ουκρανικού «δόγματος» ή και των όσων επιδιώκουν οι ΗΠΑ; Μόλις λίγο καιρό πριν και ενώ ο Ουκρανός πρόεδρος ζητούσε , σχεδόν φορτικά, νέα όπλα από τη Γερμανία, η Ουάσιγκτον αποφάσισε να στείλει όπλα ικανά να πλήξουν θέσεις στα μετόπισθεν των ρωσικών δυνάμεων όπως τα συστήματα HIMARS [3] τα οποία έχουν μεγαλύτερο βεληνεκές και είναι πιο ακριβή σε σχέση με το πυροβολικό, σοβιετικού τύπου , που είχε η Ουκρανία στο οπλοστάσιό της. Ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας , έδειξε να μην αμφιβάλλει για την αποτελεσματικότητα των νέων οπλικών συστημάτων αλλά βέβαια αυτό που έχει σημασία είναι η ποιοτική αναβάθμιση του εξοπλισμού που φτάνει (όταν φτάνει) στο Κίεβο και δείχνει , κυρίως, πως αλλάζει η προσέγγιση των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η «απάντηση» της Ρωσίας είναι η κατοχύρωση και η διασφάλιση των όσων έχει καταφέρει στο πεδίο: Ηδη, οι ρωσικές δυνάμεις φαίνεται ότι ετοιμάζουν μεγάλης κλίμακας επιχειρησεις απο το βορρά.
«Η κατάσταση στην Ουκρανία δείχνει ότι οι ΗΠΑ προσπαθούν να παρατείνουν τη σύγκρουση, είπε ο Βλάντιμιρ Πούτιν υποστηρίζοντας πως ακολουθούν (οι ΗΠΑ) μια συνειδητή στρατηγική «με στόχο να αποσταθεροποιήσουν και να προκαλέσουν μια χαοτική κατάσταση».
Ο Ρώσος πρόεδρος επαναβεβαίωσε ότι σκοπός του είναι ο ρωσικός στρατός να καταλάβει εξ ολοκλήρου το Ντονμπάς, και απευθυνόμενος τη Δευτερα στο ακροατήριο μιας έκθεσης όπλων κοντά στη Μόσχα τόνισε ότι ο ρωσικός στρατός επιτυγχάνει τους στόχους που ορίστηκαν στις λεγόμενες «Λαϊκές Δημοκρατίες» του Ντόνετσκ και του Λούχανσκ.
Η νέα κατάσταση που διαμορφώνεται είναι εφιαλτική για τους ευρωπαίους ηγέτες και ατυχώς για εκείνους που έσπευσαν νωρίς να υποδείξουν την ανάγκη συμβιβασμών και υποχωρήσεων, όπως ο Ιταλός πρωθυπουργός και ο Γάλλος πρόεδρος, οι συνθήκες χειροτερεύουν: ενεργειακή κρίση, οικονομική αστάθεια, πληθωρισμός και πολιτική ρευστότητα που ανατροφοδοτούνται όσο δεν εκδηλώνονται πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της κατάπαυσης του πυρός και της αναζήτησης σημείων «επαφής» που θα διαμόρφωναν ένα σταθερό έδαφος για τον τερματισμό της ρωσικής επέμβασης.
Η Ε.Ε. και η ευθύνη της ειρήνης
Έξι μήνες μετά τη ρωσική επίθεση η Ευρωπαϊκή Ένωση δειχνει να μην έχει μια συμπαγή θέση για την εξέλιξη αυτης της σύγκρουσης που καταστρέφει σχεδον γραμμικά πολλά από τα επιτεύγματα και τις σταθερες του μεταπολεμικού κόσμου. Υπήρξαν στιγμές που ο Ουκρανός πρόεδρος έδειχνε να επηρεάζει και σχεδον να «δίνει εντολές» στους δύσθυμους , σχεδον ανετοιμους για αποφασεις, ευρωπαίους ηγέτες.
Χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις οι εμφανισεις του στα Εθνικά Κοινοβούλια αλλά και εκείνη της βαρύτατης προσβολής στον Γερμανό Πρόεδρο που εκδηλώθηκε με το βέτο του Κιέβου στην προγραμματισμένη επίσκεψη των προέδρων της Γερμανίας, της Πολωνίας, της Εσθονίας, της Λιθουανίας και της Λετονίας στην ουκρανική πρωτεύουσα .
Ακόμα τα όσα είχε πει Ουκρανός διπλωμάτης στην BILD, πιθανόν ο πρέσβης της χώρας στο Βερολίνο, που είχε δηλώσει στη BILD [4] πως (ο F.W. Steinmeier) “δεν είναι ευπρόσδεκτος στο Κίεβο”, έκανε και απαξιωτικους χαρακτηρισμούς κουρελιάζοντας τη Σύμβαση της Βιέννης [5] … Η ευρωπαϊκή ενότητα ( ; ), στην οποία ομνύουν όλοι και για την οποία ο Γάλλος πρόεδρος έχει επισκεφθεί σχεδον όλες τις χώρες της ΕΕ εκδηλώθηκε με την πραγματοποίηση του ταξιδιού από τους ηγετες της Πολωνίας, της Εσθονίας, της Λιθουανίας και της Λετονίας που λίγο έδειξαν να τους απασχολεί η προσβολή στο πρόσωπο του Γερμανού ομολόγου τους και κορυφαίου πολιτειακού παράγοντα της Γερμανίας…
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν προσπάθησε, πριν την έναρξη της «ειδικής στρατιωτικης επιχείρησης», να συνομιλήσει με τον Β. Πούτιν και για το λόγο αυτό χρειάστηκε να επισκεφτεί τη Μόσχα και να μιλήσει αρκετές φορές τηλεφωνικά, χωρίς όμως ουσιαστικό αποτέλεσμα όπως τον επέκριναν και οι αντίπαλοι του στις πρόσφατες εκλογές.
Όμως, χωρίς σοβαρά αποτελέσματα για την επιθυμητή ειρήνευση, ήταν και η επίσκεψη (16/6/2022) στο Κίεβο των ηγετών Γαλλίας Γερμανίας και Ιταλίας, παρα το ότι οι τρεις ηγέτες προσέφεραν τη βαρύτιμη (για τους ευρωπαίους φορολογούμενους) προσφορά του καθεστώτος της υποψήφιας προς ένταξη χώρας και μάλιστα για μια χώρα, που πριν τον πόλεμο δεν μπορουσε να διανοηθεί ότι θα διεκδικήσει αυτό το προνόμιο!
Παράλληλα, ήταν και μια δυσαρμονία ανάμεσα στην πλειονότητα των πολιτών στις τρεις χώρες που έδειχναν να τάσσονται υπέρ της ειρήνης έναντι όσων υποστήριζαν τη δικαιοσύνη, δηλαδή τη συνέχιση της σύγκρουσης για την ήττα της Ρωσίας. [6]
Το τεράστιο οικονομικό κόστος για τις ευρωπαϊκές οικονομίες θέτει σε διαρκή αμφισβήτηση κρίσιμες ενωσιακές επιλογές και αλλάζει δραματικά τις προτεραιότητες ολων , μεταξύ αυτών και τη «στρατηγική αυτονομία» που προωθούσε ο Μακρόν. Καθώς οι ηγέτες των 27 δεν αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και επιτρέπουν στην Ουάσιγκτον να έχει τον πρώτο λόγο η αβεβαιότητα θα συνεχίζεται …
Όσο αργεί η ειρήνευση και παραμένει η αστάθεια, οι κίνδυνοι πολλαπλασιάζονται και ο κόσμος , συνολικά, γίνεται λιγότερο ασφαλής με βασικό συστατικό την έλλειψη ισορροπίας στα περιφερειακά συστήματα, όπως αυτό της Ευρώπης και την ανάδυση δυνάμεων που εύκολα μπορούν να μπουν σε πειρασμούς …
***
1 Reuters - 28/7/2022 , “Explainer: Blood, treasure and chaos: the cost of Russia’s war in Ukraine”
2 Guardian – 16/8/2022 , “Ukraine aiming to create chaos within Russian forces, Zelenskiy adviser says”
3 HuffPost – 1/6/2022, «Μόσχα: Λάδι στη φωτιά η αποστολή των ΗΠΑ στην Ουκρανία εκτοξευτήρων πολλαπλών ρουκετών HIMARS» - https://www.huffingtonpost.gr/entry/ektoxeeteres-pollaplon-roeketon-himars-tha-allaxoen-ton-seschetismo-denameon-rosias oekrania_gr_6296f7ede4b07aa938935164
4. Bild - 12/4/2022 , Steinmeier: „Ich war dazu bereit, aber …“ (Steinmeier: “I was ready for it, but...”)
5. (Σύμβαση για το Διπλωματικό & Προξενικο Δικαιο)
6. Δημοσκόπηση του ECFR που εδειχνε (Ιούνιος 2022) οι είναι διχασμένοι και χωρίζονται ανάμεσα σε ένα στρατόπεδο “ειρήνης” (το 35% των ανθρώπων) που θέλει να λήξει ο πόλεμος το συντομότερο δυνατό, και το στρατόπεδο της ”δικαιοσύνης”που πιστεύει ότι ο πρέπει να τιμωρηθεί η Ρωσία (25% των ανθρώπων).