Εργασιακή απομόνωση και κοινωνικές επιπτώσεις

Οι νέες συνθήκες επιβάλλουν τον ανασχεδιασμό των εργασιακών χώρων, στους οποίους η επιστροφή είναι απαραίτητη.
nito100 via Getty Images

Δύο ζητήματα μας απασχολούν από την αρχή της πανδημίας, το υγειονομικό και αυτό της οικονομίας, παρακολουθώντας με αγωνία πώς ισορροπούν μεταξύ τους και πώς η αλληλεπίδραση και οι αντίρροπες τάσεις τους έχουν εγκλωβίσει τις κυβερνήσεις σε επιλογές, που απαιτούν θυσίες και επιφέρουν τεράστια κόστη. Όλα αυτά όμως, αφορούν ένα και μόνον παράγοντα: τον άνθρωπο. Η υγεία του ανθρώπου είναι αυτό που πρέπει να διασφαλιστεί, ταυτόχρονα όμως με την υγεία του οικονομικού περιβάλλοντος, το οποίο και του εξασφαλίζει την ποιότητα ζωής. Είναι όμως μόνον ο ιός COVID-19 που απειλεί την υγεία του ανθρώπου; Είναι μόνον η επακόλουθη οικονομική κρίση που θέτει σε κίνδυνο την ποιότητα ζωής του;

Η αιφνίδια και ακαριαία μεταβολή των συνθηκών της καθημερινότητάς μας και η βίαιη και τρομακτική αίσθηση ενός αόρατου θανάσιμου κινδύνου απειλούν εξίσου τόσο την υγεία όσο και την ποιότητα ζωής όλων. Επιπλέον, η επιβεβλημένη κοινωνική απόσταση έχει μεγεθύνει περαιτέρω τις απειλές αυτές και τις πραγματικές τους επιπτώσεις. Ο φόβος, η ανασφάλεια, η αμηχανία μπροστά στο άγνωστο και η κοινωνική απομόνωση ενδεχομένως θα αφήσουν τις βαθύτερες πληγές.

Η εξέλιξη του ανθρώπου οφείλεται στην αυτοοργάνωσή του σε κοινωνίες και επιμέρους σύνολα και δομές. Μικρές και μεγάλες προκλήσεις, συλλογικές και ατομικές, αντιμετωπίστηκαν με συνεργασία, υποστήριξη και συμπαράσταση. Η πραγματική επαφή είναι απαραίτητη. Οι σχέσεις, οι αληθινές σχέσεις, είναι το αντίβαρο στη φθορά και την κόπωση των καθημερινών αγώνων και αποτελούν το εκκολαπτήριο δυνάμεων και ιδεών. Η απόσταση των ψηφιακών μέσων και η έλλειψη αξιοπιστίας τους επιβάλλουν την επαναφορά της φυσικής συναναστροφής. Είναι κρίσιμη για σήμερα και για την επόμενη ημέρα η επιστροφή στην κανονικότητα της προσωπικής και της επαγγελματικής ζωής.

Δεν είναι τυχαίο ότι δεκαετίες τώρα οι επιτυχημένες επιχειρήσεις, αλλά και κάθε είδους οργανισμός, επενδύουν στο εργασιακό περιβάλλον και στη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού. Κτήρια, εγκαταστάσεις και λειτουργίες είναι σχεδιασμένα ώστε να αυξάνουν την παραγωγικότητα , τη δημιουργικότητα, την ευθυγράμμιση με το εταιρικό αξιακό σύστημα και κουλτούρα και να αναβαθμίζουν την ποιότητα της καθημερινότητας των στελεχών τους. Η ανάπτυξη και ενίσχυση των ομάδων εντός των οργανισμών αυτών αποτελεί προτεραιότητα και επιτυγχάνεται με συστηματικό και δομημένο τρόπο. Σχεδόν όλα τα εκπαιδευτικά έργα και εκδηλώσεις είναι σχεδιασμένα όχι μόνο για να μεταφέρουν γνώση και μηνύματα, αλλά και για να αυξήσουν την αλληλεπίδραση και να ενισχύσουν τον συνεκτικό ιστό στελεχών, καθώς και άλλων συμμέτοχων. Επιπλέον, στο σύνολο των οργανισμών λαμβάνεται πρόνοια για παροχές που στοχεύουν στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των εργαζομένων, στους μεγαλύτερους με τρόπο μελετημένο και στους μικρότερους συχνά με άτυπο, εθιμικό και πιο προσωποποιημένο.

Η διαφορά της οργάνωσης αυτής με το τυχαίο οικιακό περιβάλλον είναι προφανής. Επίσης, η εισβολή της εργασίας στον προσωπικό χώρο και χρόνο διαταράσσει επικίνδυνα τις απαραίτητες ισορροπίες. Αυτή η ανατροπή, η κατάργηση των ορίων και η κατάλυση των σαφών δομών και τρόπων σε συνδυασμό με τη γενικότερη ανασφάλεια και αγωνία, που προκαλεί το άγνωστο και η αποδιοργάνωση καθετί μέχρι σήμερα δεδομένου, είναι ικανά να τραυματίσουν βαθιά και ενδεχομένως δυσδιάκριτα τον άνθρωπο και την κοινωνική οργάνωση.

Όσο απαραίτητο είναι να αντιμετωπίσουμε το άμεσο υγειονομικό ζήτημα της πανδημίας του COVID-19, όσο απαραίτητο είναι να αντιμετωπίσουμε το οικονομικό ζήτημα του lockdown και των επακόλουθων άμεσων και μεσο-μακροπρόθεσμων επιπτώσεων, τόσο απαραίτητο είναι να αντιμετωπίσουμε το κοινωνικο-υγειονομικό ζήτημα που θα προκύψει από τις μη οργανωμένες αυτές μεταβολές. Η ανάγκη για προσαρμογή στις νέες συνθήκες είναι αδιαμφισβήτητη. Δεν πρέπει όμως να αγνοήσουμε τις παραπάνω επιπτώσεις στον άνθρωπο και στις οργανωμένες δομές. Είναι κρίσιμο να προστεθούν αντισταθμιστικά αντίβαρα για να διαφυλάξουμε τις επί κινδύνω ισορροπίες. Οι νέες συνθήκες επιβάλλουν τον ανασχεδιασμό των εργασιακών χώρων, στους οποίους η επιστροφή είναι απαραίτητη. Η μορφή τους μπορεί να αλλάξει, η αναλογία τετραγωνικών επίσης και τα τεχνολογικά μέσα επικοινωνίας το ίδιο και μάλιστα σημαντικά ενισχυμένα.

Μπορεί το πλήθος και το μέγεθος των συναντήσεων να διαφοροποιηθούν, όμως η ανθρώπινη επαφή σε ένα ασφαλές και συγχρόνως κατάλληλο και οργανωμένο περιβάλλον είναι αναντικατάστατη. Μέχρι να ολοκληρωθούν οι μετασχηματισμοί αυτοί, υποδομών και λειτουργιών και για όσο οι συνθήκες επιβάλουν την κοινωνική απόσταση και σε πολλές περιπτώσεις την εργασία από το σπίτι, είναι απαραίτητες οι δραστηριότητες, που θα ισορροπήσουν την απομόνωση και θα διατηρήσουν τη συνοχή στον ιστό των οργανισμών. Ειδικά σχεδιασμένες εταιρικές εκδηλώσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα με φυσική παρουσία και διάδραση, προγράμματα team building και άλλα μπορούν να λειτουργήσουν αντισταθμιστικά και να προστατέψουν τους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις. Σε αυτή τη μεταβατική περίοδο η ενίσχυση τέτοιων δράσεων είναι απαραίτητη και θα διαφυλάξει την υγεία του ανθρώπου και της οικονομίας.

Δημοφιλή