Μετά τον καύσωνα διαρκείας του περασμένου Ιουλίου - όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε πολλά μέρη του πλανήτη - το Σάββατο το 112 ήχησε ξανά, αυτή τη φορά για τον αντίθετο λόγο: ένα αυγουστιάτικο κύμα κακοκαιρίας με την ονομασία Petar προελαύνει σε Ιόνιο και Ηπερο. Κάτι σαν σκωτσέζικο ντους δηλαδή.
Μια προγεύση ενός πιο αφόρητου μέλλοντος έκανε ηχηρή την παρουσία της τον φετινό Ιούλιο, έναν μήνα γεμάτο με καιρικές ανωμαλίες που ξεπέρασαν κάθε ορισμό του φυσιολογικού.
Ιστορικές - και φονικές - βροχές σημειώθηκαν σε περιοχές της Ινδίας και του Βερμόντ των ΗΠΑ, καταστροφικές πυρκαγιές δημιούργησαν επικίνδυνο τοξικό αέρα σε μέρη των Ηνωμένων Πολιτειών και του Καναδά - όλα τα είδη των καταστροφών που οι ερευνητές έχουν προβλέψει εδώ και καιρό καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται.
Τα παρατεταμένα κύματα καύσωνα σε μέρη της Βόρειας Αμερικής και της Ευρώπης τον περασμένο μήνα θα ήταν «πρακτικά αδύνατα» χωρίς το δακτυλικό αποτύπωμα της κλιματικής αλλαγής, διαπίστωσαν οι ερευνητές.
Ωστόσο, ορισμένα γεγονότα ήταν τόσο αφύσικα που προκάλεσαν ένα κύμα έκπληξης στην επιστημονική κοινότητα. Ο θαλάσσιος πάγος της Ανταρκτικής βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο για αυτήν την εποχή του χρόνου. Οι θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας σε όλο τον Βόρειο Ατλαντικό είναι «ακραίες», ανέφερε η Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής της Ευρώπης Copernicus.
Οι θερμοκρασίες του νερού στις ακτές της Νότιας Φλόριντα αυξήθηκαν σε απίστευτα επίπεδα τις τελευταίες ημέρες, με αποτέλεσμα οι επιστήμονες να φοβούνται για την τύχη του μοναδικού ζωντανού κοραλλιογενούς υφάλου στις ηπειρωτικές Ηνωμένες Πολιτείες.
Για χρόνια, οι επιστήμονες του κλίματος αναφέρουν ξανά και ξανά τις πολλές επιπτώσεις που είναι πιθανές καθώς ο κόσμος γίνεται σταθερά όλο και πιο ζεστός, όπως πιο έντονες καταιγίδες, περισσότερες καταρρακτώδεις βροχοπτώσεις, θαλάσσιες στάθμες που ανεβαίνουν γρήγορα και πάγοι που λιώνουν.
Αλλά είναι επίσης κατηγορηματικοί ότι η ακόμη μεγαλύτερη θέρμανση φέρνει πιθανότητα απρόβλεπτων συνεπειών - ταχέων αλλαγών, μη αναστρέψιμων καταστροφών και άλλων φαινομένων.
Ο τρομακτικός μήνας που μόλις πέρασε είναι απλά το αποτέλεσμα της πιο καυτής ατμόσφαιρας στην γη. Οι επιστήμονες λένε ότι εν μέρει για τις πρόσφατες ακραίες καταστάσεις ευθύνεται το καιρικό μοτίβο Ελ Νίνιο, που χαρακτηρίζεται από τα θερμότερα του κανονικού τροπικά νερά του Ειρηνικού, μετά από τρία χρόνια του αντίστοιχου Λα Νίνια, που φέρνει νερά πιο δροσερά από το κανονικό στην επιφάνεια.
Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχουν και άλλες πτυχές αυτού που οι επιστήμονες αποκαλούν φυσική μεταβλητότητα, όπως οι αλλαγές στα μοτίβα του ανέμου και τα ωκεάνια ρεύματα, που παίζουν επίσης ρόλο.
Ορισμένα νέα δεδομένα, όπως η τεράστια άνοδος των επιφανειακών θερμοκρασιών του Βόρειου Ατλαντικού Ωκεανού και η ελάχιστη κάλυψη του χειμερινού θαλάσσιου πάγου γύρω από την Ανταρκτική, χαρακτηρίζονται αρκετά ασυνήθιστα, εκπλήσσοντας τους επιστήμονες.
Από τα βρετανικά νησιά μέχρι τις ακτές της Νέας Γης στον Καναδά, οι θερμοκρασίες του Βόρειου Ατλαντικού αυξήθηκαν τον περασμένο μήνα πέρα από τις πιο ακραίες προβλέψεις των επιστημόνων, έως και 10 βαθμούς Κελσίου πάνω από το κανονικό.
Η μειωμένη κάλυψη νεφών στον ουρανό και η απουσία σκόνης από τη Σαχάρα μπορεί να επιτρέπουν σε περισσότερο ηλιακό φως να φτάσει στην επιφάνεια του νερού, λένε οι επιστήμονες, αν και δεν γνωρίζουν με βεβαιότητα τι έχει κάνει τις θερμοκρασίες να αυξάνονται τόσο δραματικά. «Αυτό φαίνεται να συνέβη πολύ γρήγορα, μας μπερδεύει και μας ανησυχεί», λένε.
Πρόκειται για ένα ακραίο παράδειγμα μιας τάσης θέρμανσης που εκτείνεται σε σχεδόν στο ήμισυ της επιφάνειας των ωκεανών του πλανήτη. Οι παγκόσμιες θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας αυξάνονται περίπου κατά 0,15 βαθμούς Κελσίου ανά δεκαετία, καθώς οι ωκεανοί έχουν απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος της θέρμανσης που είναι αποτέλεσμα των εκπομπών ορυκτών καυσίμων και του φαινομένου του θερμοκηπίου. Αλλά τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, τα επιφανειακά ύδατα ήταν πιο θερμά κατά 0,25 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με το περασμένο καλοκαίρι.
Η άνοδος αυτή μέσα σε ένα χρόνο αντιστοιχή στην άνοδο που θα έπρεπε να είχε συμβεί περίπου σε βάθος 20ετιας, και δεν μπορεί να εξηγηθεί πλήρως από το Ελ Νίνιο.
Σημείο καμπής
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, μια επιστγημονική ομάδα δημοσίευσε μια μελέτη στο περιοδικό Science, προειδοποιώντας ότι το να αφήσουνε τον κόσμο να θερμανθεί περισσότερο από 1,5 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, θα μπορούσε να προκαλέσει πολλαπλά «σημεία καμπής» σε όλη την υφήλιο.
Ηδη, ο πλανήτης βιώνει θέρμανση πάνω από 1,1 βαθμούς Κελσίου, χωρίς σημάδια επιβράδυνσης. Εάν αυτή η τάση συνεχιστεί, θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει στην εξαφάνιση των κοραλλιογενών υφάλων, στη μαζική άνοδο της στάθμης της θάλασσας λόγω της κατάρρευσης των φύλλων πάγου, στην εκτεταμένη απόψυξη του μόνιμου παγετού ή στην εξαφάνιση κρίσιμων μεγαοικοσυστημάτων, όπως το τροπικό δάσος του Αμαζονίου.
Ορισμένες περιοχές ή συγκεκριμένα μέρη αντιμετωπίζουν ήδη καταστροφικές επιπτώσεις που τα μοντέλα μεγάλης κλίμακας δυσκολεύονται να προβλέψουν. Μεμονωμένοι κοραλλιογενείς ύφαλοι ή τροπικά δάση θα μπορούσαν να χαθούν πολύ νωρίτερα. Σημεία καμπής θα μπορούσαν να συμβούν σε διαφορετικούς ανθρώπους, διαφορετικές κοινότητες και σε διαφορετικές χρονικές στιγμές.
Ωρα αφύπνισης
Καθώς το καταιγιστικό καλοκαίρι του 2023 έχει μπει πια στον Αύγουστο, επιστήμονες και περιβαλλοντολόγοι ελπίζουν ότι οι πρόσφατες ακραίες καταστάσεις θα ωθήσουν με κάποιο τρόπο την παγκόσμια, συλλογική δράση που σε μεγάλο βαθμό απουσιάζει ως τώρα.
Ακόμα κι αν σταματήσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αύριο, και πάλι θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτό το ακραίο κλίμα. Αυτό θα πρέπει να γίνει μια έντονη υπενθύμιση ότι ζούμε σε μια πραγματικότητα που έχει ήδη αλλάξει, και αν θέλουμε να είμαστε ανθεκτικοί, πρέπει να δράσουμε σε όλα τα μέτωπα.
Η έλλειψη επαρκούς δράσης για το κλίμα τα τελευταία χρόνια δεν οφείλεται στην έλλειψη πληροφοριών σχετικά με το πρόβλημα. Αντιθέτως, σημαίνει έλλειψη πολιτικής βούλησης.
Ο Αντόνιο Γκουτέρες, γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, ελπίζει σε παρόμοια ευαισθητοποίηση μεταξύ των προέδρων, των πρωθυπουργών χωρών και εκείνων που είναι υπεύθυνοι για τις μεγαλύτερες βιομηχανίες του κόσμου. Οι ηγέτες πρέπει να ηγούνται. Όχι άλλος δισταγμός. Τέρμα οι δικαιολογίες», είπε σε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου για τα ακραία φαινόμενα του Ιουλίου.
Ο ίδιος στάθηκε και στα θετικά σημάδια, όπως η συνεχιζόμενη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μια πρόσφατη διεθνής συμφωνία για να διασφαλιστεί ότι η ναυτιλιακή βιομηχανία θα φτάσει τις καθαρές μηδενικές εκπομπές μέχρι τα μέσα του αιώνα.
Χρειάζονται όμως πολλά περισσότερα, είπε ο Γκουτέρες, και αν ο Ιούλιος είναι προάγγελος του τι θα ακολουθήσει, δεν υπάρχει στιγμή για χάσιμο.
«Οι ενδείξεις είναι παντού: η ανθρωπότητα έχει εξαπολύσει την καταστροφή. Αυτό δεν πρέπει να προκαλεί απόγνωση, αλλά δράση», είπε. «Μπορούμε ακόμα να σταματήσουμε τα χειρότερα. Αλλά για να το κάνουμε αυτό, πρέπει να μετατρέψουμε ένα έτος ανυπόφορης ζέστης σε χρονιά φλογερών φιλοδοξιών», κατέληξε.
Πηγή: Washington Post