NEOMIR: Ευρωπαϊκή αποστολή εντοπισμού επικίνδυνων αστεροειδών που «κρύβει» ο Ήλιος

Προορίζεται να «αναλάβει καθήκοντα» κάπου ανάμεσα στη Γη και στον Ήλιο.
ESA / Pierre Carril

Μια αποστολή που θα επιτρέπει τον εντοπισμό εν δυνάμει επικίνδυνων αστεροειδών που «κρύβονται» κοντά στον Ήλιο σχεδιάζει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ΕΟΔ).

Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του ΕΟΔ για την αποστολή NEOMIR, οι αστεροειδείς, όπως και τα άστρα, φαίνονται μόνο τη νύχτα, και χάρη στη λάμψη του Ήλιου πολλοί αστεροειδείς παραμένουν αθέατοι, σε πορείες που δεν μπορούμε να παρακολουθούμε- και κάποιοι μπορεί να κατευθύνονται προς τη Γη. Το NEOMIR προορίζεται να «αναλάβει καθήκοντα» ανάμεσα στη Γη και στον Ήλιο, λειτουργώντας ως σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για αστεροειδείς 20 μέτρων και παραπάνω, που δεν είναι ορατοί από το έδαφος.

Τον Φεβρουάριο του 2013 κανείς δεν είχε δει τον μετεωρίτη του Τσελιαμπίνσκ, ο οποίος πλησίασε τη Γη από πολύ κοντά στην κατεύθυνση του Ήλιου, εξερράγη στην ατμόσφαιρα και δημιούργησε ένα ωστικό κύμα που προκάλεσε ζημιές σε χιλιάδες κτίρια, ενώ είχε ως αποτέλεσμα και περίπου 1.500 άτομα, κυρίως από σπασμένα γυαλιά. Ήταν ο μεγαλύτερος αστεροειδής που πέφτει στη Γη εδώ και έναν αιώνα. Στατιστικά, αστεροειδείς αυτού του μεγέθους πέφτουν στη Γη περίπου μια φορά κάθε 50-100 χρόνια. Οι μεγαλύτεροι αστεροειδείς είναι πολύ λιγότερο κοινοί, μα κάνουν πολύ μεγαλύτερη ζημιά (αλλά ο εντοπισμός τους είναι πιο εύκολος): Σχεδόν όλοι οι αστεροειδείς που είναι άνω του ενός χιλιομέτρου έχουν εντοπιστεί. Οι μικροί και οι μεσαίοι αστεροειδείς είναι πιο κοινοί, ωστόσο μπορούν και πάλι να κάνουν ζημιά, αν και αρκεί να έχουν εντοπιστεί μερικές ημέρες πριν για να μπορέσουν να λάβουν μέτρα οι αρχές.

.
.
ESA, CC BY-SA 3.0 IGO

Είτε πρόκειται για κάποια αποστολή εκτροπής ενός μεγάλου αστεροειδούς στο μέλλον είτε για την παροχή δεδομένων για τις τοπικές αρχές ώστε να είναι προετοιμασμένες από μερικές εβδομάδες πριν για μικρούς ή μεσαίους αστεροειδείς που εκρήγνυνται στον αέρα, το NEOMIR του ΕΟΔ προορίζεται να καλύψει ένα κενό στις υπάρχουσες δυνατότητες εντοπισμού αστεροειδών.

Οι αστεροειδείς είναι ορατοί επειδή αντανακλούν το φως του Ήλιου, κάτι που μπορεί να εντοπιστεί από τη Γη. Ωστόσο όσο πιο κοντά είναι στον Ήλιο, τόσο πιο δύσκολο είναι να τους δει κανείς. Οι αστεροειδείς που ταξιδεύουν μπροστά από τον Ήλιο είναι ιδιαίτερα δύσκολοι στον εντοπισμό, μα από τη Γη είμαστε επίσης «τυφλοί» στους αστεροειδείς κοντά στον Ήλιο λόγω της λάμψης του.

Η επερχόμενη αποστολή NEOMIR του ΕΟΔ προορίζεται να εκτοξευτεί σε τροχιά γύρω από το πρώτο σημείο Lagrange (L1) ανάμεσα στον Ήλιο και τη Γη, παραμένοντας στην ίδια θέση σε σχέση με τα δύο σώματα. Αυτό θα παρέχει στο τηλεσκόπιο τη δυνατότητα να «βλέπει» αστεροειδείς που μπορεί να έρθουν προς τη Γη από την κατεύθυνση του Ήλιου.

Παραμένοντας έξω από την ατμόσφαιρα της Γης και με τηλεσκόπιο που μπορεί να παρατηρεί στο υπέρυθρο φάσμα, το NEOMIR θα παρακολουθεί έναν δακτύλιο γύρω από τον Ήλιο που δεν μπορεί να παρατηρείται από το έδαφος. Η αποστολή αυτή θα εντοπίζει αστεροειδείς που περνούν ανάμεσα από τη Γη και τον Ήλιο- και όποιοι μπορεί να είναι απειλητικοί θα πρέπει να περνούν από εκεί.

Κάνοντας παρατηρήσεις στο υπέρυθρο φάσμα, το NEOMIR θα εντοπίζει τη θερμότητα που εκπέμπεται από τους ίδιους τους αστεροειδείς, η οποία δεν «πνίγεται» από το φως του Ήλιου. Αυτή η θερμική εκπομπή απορροφάται από την ατμόσφαιρα της Γης, μα από το Διάστημα το NEOMIR θα μπορεί να «βλέπει» πιο κοντά στη Γη από ό,τι μπορούμε αυτή τη στιγμή από τη Γη.

Αστεροειδείς 20 μέτρων και παραπάνω που κατευθύνονται προς τη Γη θα εντοπίζονται από το NEOMIR τουλάχιστον τρεις εβδομάδες πριν. Στη χειρότερη περίπτωση, στην οποία ο αστεροειδείς εντοπίζεται ενώ περνά κοντά από το διαστημόπλοιο, θα υπάρχει χρονικό περιθώριο τουλάχιστον τριών ημερών.

Προς το παρόν ορίζονται ακόμα οι λεπτομέρειες της αποστολής, και η εκτόξευση προορίζεται να γίνει κατά το 2030, με πύραυλο Ariane 6. Μια αρχική μελέτη βιωσιμότητας της αποστολής έγινε το 2021, εστιάζοντας σε μια αποστολή που θα συμπλήρωνε την αποστολή NEO Surveyor της NASA. Προς το παρόν τα πράγματα βρίσκονται ακόμα σε πρώιμο στάδιο.

Δημοφιλή