Μια ξεκάθαρη όσο και επιδεινούμενη παγκόσμια κρίση για τους εργαζόμενους και τα συνδικάτα καταγράφει ο Παγκόσμιος Δείκτης Δικαιωμάτων 2025, που δημοσιεύεται κάθε χρόνο από την Διεθνή Συνδικαλιστική Ομοσπονδία. Πρόκειται για την μεγαλύτερη ομοσπονδία συνδικάτων παγκοσμίως: αντιπροσωπεύει 191 εκατομμύρια εργαζόμενους μέσω 340 συνεργαζόμενων οργανώσεων σε 169 χώρες και περιοχές.
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, το 2025, οι μέσες αξιολογήσεις χωρών σε ό,τι αφορά τα εργασιακά δικαιώματα επιδεινώθηκαν σε τρεις στις πέντε περιοχές του πλανήτη, με την Ευρώπη και την Αμερική να καταγράφουν τη χειρότερη βαθμολογία τους από την έναρξη δημοσίευσης της έκθεσης το 2014.
Επίσης, μόλις επτά από τις 151 χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα έλαβαν την κορυφαία βαθμολογία ενώ τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί και μελετηθεί δείχνουν μια απότομη κλιμάκωση των παραβιάσεων των θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στη δικαιοσύνη, του δικαιώματος στην ελευθερία του λόγου και του συνέρχεσθαι καθώς και του δικαιώματος στις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
2025 ΙΤUC Global Rights Index-The World’s Worst Cuntries for Workers
Σε αυτό το ολοένα και πιο «εχθρικό περιβάλλον, ένας αυξανόμενος αριθμός κρατικών αρχών υιοθετούν νομοθεσία που ποινικοποιεί τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών – και, ενδεχομένως, τα συνδικάτα – ως ”ξένους πράκτορες”, απονομιμοποιώντας περαιτέρω τον ρόλο τους» αναφέρει η έκθεση.
Οι παραβιάσεις του δικαιώματος στην απεργία και του δικαιώματος εγγραφής σε συνδικαλιστικές οργανώσεις παραμένουν σε επίπεδα ρεκόρ, υπογραμμίζοντας την εντεινόμενη καταστολή των θεμελιωδών ελευθεριών των εργαζομένων, όπως υποστηρίζεται.
«Πραξικόπημα» κατά της Δημοκρατίας από ακροδεξιούς και δισεκατομμυριούχους-Οι περιπτώσεις Τραμπ, Μασκ, Μιλέι
«Γινόμαστε μάρτυρες ενός πραξικοπήματος κατά της δημοκρατίας: μιας συντονισμένης, διαρκούς επίθεσης από τις κρατικές αρχές και τους εταιρικούς υπονομευτές της δημοκρατίας στα δικαιώματα και την ευημερία των εργαζομένων. Όλο και περισσότερο, αυτή η επίθεση ενορχηστρώνεται από ακροδεξιούς δημαγωγούς που υποστηρίζονται από δισεκατομμυριούχους που είναι αποφασισμένοι να αναδιαμορφώσουν τον κόσμο προς τα δικά τους συμφέροντα εις βάρος των απλών εργαζομένων» συνεχίζει η έκθεση.
Γίνεται ρητή αναφορά σε συγκεκριμένα πρόσωπα: «Αυτό το πραξικόπημα στη δημοκρατία συχνά ενορχηστρώνεται από ακροδεξιούς πολιτικούς και τους μη εκλεγμένους δισεκατομμυριούχους υποστηρικτές τους. Είτε πρόκειται για τον Ντόναλντ Τραμπ και τον Έλον Μασκ στις ΗΠΑ είτε για τον Χαβιέρ Μιλέι και τον Εντουάρντο Ευρνεκιάν στην Αργεντινή, βλέπουμε το ίδιο βιβλίο αδικίας και αυταρχισμού σε δράση σε όλο τον κόσμο».
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις ΗΠΑ η έκθεση αναφέρει «η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ έχει καταστρέψει τα συλλογικά εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων και έφερε δισεκατομμυριούχους κατά των συνδικάτων στην καρδιά της χάραξης πολιτικής». Αυτές οι ενέργειες, σύμφωνα με τον δείκτη, περιλαμβάνουν την αφαίρεση της προστασίας των συνδικάτων από 47.000 εργαζόμενους στη Διοίκηση Ασφάλειας Μεταφορών, την προσπάθεια ανάκλησης της προστασίας των δημοσίων υπηρεσιών για μεγάλα τμήματα ομοσπονδιακών υπαλλήλων και την απόλυση ενός μέλους του Εθνικού Συμβουλίου Εργασιακών Σχέσεων, αφήνοντάς το χωρίς απαρτία.
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει επίσης περικόψει δραστικά το προσωπικό της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Διαμεσολάβησης και Συνδιαλλαγής, απέλυσε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ομοσπονδιακής Αρχής Εργασιακών Σχέσεων και εξέδωσε εκτελεστικό διάταγμα για την ανάκληση των δικαιωμάτων συλλογικών διαπραγματεύσεων για την πλειοψηφία των ομοσπονδιακών υπαλλήλων.
Η δε Αργεντινή χαρακτηρίζεται ως η χώρα που επίσης αποτελεί το πιο ξεκάθαρο παραδείγματα για την παρακμή των πολιτικών ελευθεριών και την συντονισμένη επίθεση σε συνδικάτα και εργαζόμενους υπό την ριζοσπαστική δεξιά κυβέρνηση και υπό τον πρόεδρο Χαβιέρ Μιλέι.
Από την ανάληψη των καθηκόντων του τον Δεκέμβριο του 2023 επιδίωξε να τροποποιήσει 366 νόμους για να «απελευθερώσει» (ή μάλλον να απορρυθμίσει) τις συνθήκες εργασίες, τους μισθούς ενώ προχωρά στην κατάργηση προστασία των συνδικάτων και στην ιδιωτικοποίηση των δημόσιων επιχειρήσεων.
Καθ′ όλη τη διάρκεια του 2024, ψηφίστηκαν αρκετοί νόμοι χωρίς διαβούλευση με τα συνδικάτα και αγνοώντας ευρείες κινητοποιήσεις κατά των μεταρρυθμίσεων. Ο λεγόμενος Νόμος Omnibus δηλώνει μια κατάσταση δημόσιας έκτακτης ανάγκης σε διοικητικό, οικονομικό, χρηματοοικονομικό επίπεδο και σε ενεργειακά ζητήματα, δίνοντας στον πρόεδρο αυξημένες εξουσίες για ένα χρονο για την υιοθέτηση νόμων χωρίς έγκριση από το Κογκρέσο.
Οι αντισυνδικαλιστικές μεταρρυθμίσεις του υπονομεύουν περαιτέρω τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των εργαζομένων με την παράταση της δοκιμαστικής περιόδου διάρκεια απασχόλησης από τρεις έως έξι μήνες – και έως ένα έτος για τις μικρότερες επιχειρήσεις.
Επιδείνωση των επιδόσεων των χωρών – Τι αναφέρει η έκθεση για Ευρώπη και Ελλάδα
Σε παγκόσμιο επίπεδο, σε τρεις στις πέντε περιοχές του πλανήτη καταγράφηκε επιδείνωση σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα των εργαζομένων συμπεριλαμβανομένης της Αμερικής και της Ευρώπης που είχαν τις χειρότερες βαθμολογίες τους στον δείκτη από τότε που ιδρύθηκε το 2014.
Σημειώνεται πως «βαθμολόγηση» των χωρών καθώς και των πέντε περιοχών του πλανήτη γίνεται από το 1 (για αυτές με τις καλύτερες επιδόσεις) έως το 5+ (για αυτές τις χειρότερες)
Μόνο επτά από τα 151 κράτη που συμμετείχαν στην έρευνα είχαν υψηλότερη βαθμολογία για τα δικαιώματα των εργαζομένων, από 18 το 2015. Πρόκειται για τις: Αυστρία, Δανία, Γερμανία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Νορβηγία, Σουηδία.
Οι χειρότερες χώρες για τους εργαζόμενους, σύμφωνα με την έκθεση, είναι το Μπαγκλαντές, η Λευκορωσία, ο Ισημερινός, η Αίγυπτος, η Εσβατίνι, η Μιανμάρ, η Νιγηρία, οι Φιλιππίνες, η Τυνησία και η Τουρκία.
Οι Αργεντινή, Κόστα Ρίκα, Γεωργία, Ιταλία, Μαυριτανία, Νίγηρας και Παναμάς κατέγραψαν την μεγαλύτερη πτώση στην βαθμολόγηση τους ενώ την σημαντικότερη βελτίωση κατέγραψαν οι Αυστραλία, Μεξικό και Ομάν.
Η Ευρώπη καταγράφει μέση βαθμολογία στο 2,78 που σημαίνει πως συνολικά παρατηρούνται επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις των δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την Ελλάδα αναφέρεται πως είναι μεταξύ των χωρών που βαθμολογούνται στην κλίμακα του 4 και άρα σημειώνεται συστηματικές παραβιάσεις δικαιωμάτων. Συγκεκριμένα αναφέρεται πως παρατηρείται το φαινόμενο εταιρείες να υπονομεύουν ενεργά τη συνδικαλιστική δραστηριότητα των εργαζομένων ενώ γίνεται λόγος για αντεργατικό κλίμα και επικράτηση των «κίτρινων συνδικάτων» , όπως αποκαλούνται όσα κυριαρχούνται ή επηρεάζονται αδικαιολόγητα από έναν εργοδότη και επομένως δεν είναι ανεξάρτητα.
Η γενικότερη εικόνα σε παγκόσμιο επίπεδο όπως επισημαίνει η έκθεση, είναι πως η πρόσβαση των εργαζομένων στη δικαιοσύνη ήταν περιορισμένη στο 72% των χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα, το χειρότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί, το 87% των χωρών παραβίασε το δικαίωμα στην απεργία και το 80% παραβίασε το δικαίωμα στις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
