Σαν ιδέα, παραπέμπει σε ιστορίες επιστημονικής φαντασίας, ωστόσο οι ερευνητές του Planetary Sunshade Foundation θεωρούν πως είναι μια αποτελεσματική και βιώσιμη λύση για το θέμα της κλιματικής αλλαγής: Η τοποθέτηση ενός γιγαντιαίου σκιάστρου πάνω από τη Γη.
«Η κλιματική αλλαγή χειροτερεύει. Η αντιμετώπιση των χειρότερων επιπτώσεών της θα μπορούσε να εναπόκειται σε τρεις πυλώνες: Μείωση εκπομπών, αφαίρεση διοξειδίου του άνθρακα και διαχείριση της ηλιακής ακτινοβολίας. Ένα πλανητικό σκίαστρο θα μπορούσε να είναι η καλύτερη λύση για τη διαχείριση της ηλιακής ακτινοβολίας» αναγράφεται στην ιστοσελίδα του ιδρύματος.
Η ιδέα θυμίζει σε ένα βαθμό το σενάριο του (καλτ και πολύ παρεξηγημένου, κατά την άποψη του γράφοντος- αν και η αλήθεια είναι πως δεν αντιμετωπίστηκε θετικά από το κοινό, τους κριτικούς, ενώ το τελικό αποτέλεσμα αποκήρυξε ακόμα και ο ίδιος ο σκηνοθέτης, ενώ έχει αναφερθεί πως ο ίδιος ο πρωταγωνιστής, Κρίστοφερ Λαμπέρ, είχε απειλήσει με αποχώρηση) «Χαϊλάντερ 2: Η Επιστροφή» του 1991 (Highlander 2: The Quickening- σημειωτέον, η δράση της ταινίας λάμβανε χώρα το μακρινό τότε έτος 2024): Οι ερευνητές εισηγούνται την κατασκευή του Planetary Sunshade – μιας διαστημικής «μεγαδομής» (megastructure) στο σημείο Λαγκράνζ 1 (SEL-1- στα σημεία Λαγκράνζ τα αντικείμενα τείνουν να μένουν σταθερά, καθώς εκεί εξισορροπούνται μεταξύ τους οι βαρυτικές δυνάμεις), η οποία θα λειτουργεί ως «σκίαστρο» («ασπίδα», αν παραμείνουμε στον παραλληλισμό με το «Χαϊλάντερ 2») για να ελεγχθεί η αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη, ενώ παράλληλα θα παράγει «καθαρή» ενέργεια για χρήση στο Διάστημα και στη Γη.
«Η παγκόσμια θερμοκρασία ρυθμίζεται από την ισορροπία μεταξύ της θέρμανσης από τον Ήλιο και την ψύξη μέσω της ατμόσφαιρας στο Διάστημα. Οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου έχουν αποσταθεροποιήσει αυτή την ισορροπία παγιδεύοντας περισσότερη θερμότητα στην ατμόσφαιρα- αυτό αποκαλείται “radiative forcing”. Ένα πλανητικό σκίαστρο μειώνει το radiative forcing αντανακλώντας ηλιακό φως πίσω στο Διάστημα- σκίαση περίπου 1% είναι αρκετή και ένα σκίαστρο θα μπορούσε να γίνει μικρότερο ή μεγαλύτερο όπως απαιτείται» υποστηρίζεται σχετικά.
Οι ερευνητές τονίζουν πως η χρήση ορυκτών καυσίμων πρέπει να μειωθεί δραστικά και ταχύτατα και ότι η απομάκρυνση διοξειδίου του άνθρακα δεν επαρκεί, λόγω των υψηλών απαιτήσεων ενέργειας που έχει- «είναι σημαντικό να αναπτύξουμε τεχνολογία απομάκρυνσης διοξειδίου του άνθρακα τώρα, μα η αύξηση κλίμακάς της σε επίπεδα που είναι επαρκή για το κλίμα ίσως να μην είναι δυνατή μέχρι τη μετάβαση στην ανανεώσιμη ενέργεια να είναι σε μεγάλο βαθμό ολοκληρωμένη».
Τα μέλη του Planetary Sunshade Foundation αναγνωρίζουν πως η διαχείριση της ηλιακής ακτινοβολίας είναι αμφιλεγόμενη και ότι κάποιοι θεωρούν ότι αποσπά την προσοχή από την άμεση ανάγκη μείωσης των εκπομπών άνθρακα, ωστόσο «η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και γίνεται χειρότερη. Αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε τη ζημιά θα χρειαστεί να μιλήσουμε για τη διαχείριση της ηλιακής ακτινοβολίας πλάι στη μείωση των εκπομπών και την απομάκρυνση διοξειδίου του άνθρακα».
Ως προς τους παραλληλισμούς με ατμοσφαιρική γεωμηχανική, οι ερευνητές λένε πως η ταχύτερη και φθηνότερη τεχνολογία για τη διαχείριση ηλιακής ακτινοβολίας είναι η ατμοσφαιρική γεωμηχανική μέσω αεροζόλ στην ατμόσφαιρα, τα οποία θα ήταν αποτελεσματικά μα θα έπρεπε να αναπληρώνονται συνεχώς, ενώ επίσης θα συνιστούσε σκόπιμη επέμβαση στη χημεία της ατμόσφαιρας. Αντίθετα, λένε, το σκίαστρο αυτό θα ήταν εκτός ατμόσφαιρας, στο βαθύ Διάστημα και δεν θα επηρέαζε άμεσα τη χημεία της, έχοντας λιγότερες παρενέργειες. «Θα παρέμενε στη θέση του όσο χρειαζόταν και θα έβγαινε όταν δεν χρειαζόταν άλλο».
Ως προς την πρακτική πλευρά του θέματος, δηλαδή την κατασκευή ενός τέτοιου αντικειμένου, το ίδρυμα λέει πως επί της ουσίας πρόκειται για ένα γιγαντιαίο ηλιακό ιστίο, μια τεχνολογία που υπάρχει ήδη. «Η πρόκληση είναι η κλίμακα- πρέπει να είναι σε τάξη ενός εκατομμυρίου τετραγωνικών χιλιομέτρων για να ψυχθεί ο πλανήτης κατά έναν βαθμό Κελσίου, και θα είχε μάζα τουλάχιστον 100.000 φορές μεγαλύτερη από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό».
«Εξαιτίας αυτού, τα πλανητικά σκίαστρα θεωρούνταν επιστημονική φαντασία ως τώρα. Μα νέα βαρέα οχήματα εκτόξευσης σαν το Starship της SpaceX είναι σχεδιασμένα για να κάνουν δυνατά εγχειρήματα σαν αυτό. Η κατασκευή ενός πλανητικού σκιάστρου είναι πιθανώς ευκολότερη από την κατασκευή μιας πόλης στον Άρη επειδή ευκαιρίες εκτόξευσης είναι διαθέσιμες όλο τον χρόνο, ενώ οι πλανήτες ευθυγραμμίζονται μόνο κάθε δύο χρόνια. Αν η SpaceX μπορεί να φτιάξει τα 1.000 Starships για να χτίσει μια πόλη στον Άρη, τότε θα υπάρχει επαρκής χωρητικότητα εκτόξευσης για να φτιαχτεί ένα πλανητικό σκίαστρο».
Όπως συμπληρώνεται, τέτοια ηλιακά ιστία θα μπορούσαν να φτιαχτούν στη Γη, να διπλωθούν και να εκτοξευθούν στο Διάστημα, ενώ εναλλακτικά θα υπήρχε η επιλογή για χρήση υλικών από τη Σελήνη ή αστεροειδείς κοντά στη Γη ώστε να κατασκευαστούν στο Διάστημα, υπό μηδενική βαρύτητα.
Ως προς το αν η διεθνής κοινότητα θα επέτρεπε να φτιαχτεί κάτι τέτοιο και αν θα παρέχονταν τα απαιτούμενα χρήματα για την ανάπτυξή του, σημειώνεται πως η Συνθήκη για το Εξώτερο Διάστημα λέει πως η εξερεύνηση και η χρήση του Διαστήματος θα γίνεται προς όφελος και συμφέρον όλων των χωρών. «Εν τέλει είναι πολιτική απόφαση. Τα πολιτικά συστήματα τείνουν να αγνοούν τα μελλοντικά προβλήματα μα αντιδρούν στην κρίση και την καταστροφή μετά το γεγονός. Καθώς η κλιματική αλλαγή χειροτερεύει, ωθεί ήδη την πολιτική αλλαγή».
Σχετικά με τη χρηματοδότηση: «Το Planetary Sunshade Foundation δουλεύει με οραματιστές δωρητές και συνεργάτες για την ανάπτυξη αυτού του concept. Οποιαδήποτε απόφαση πρέπει να ανατεθεί στις κυβερνήσεις, μα αυτή τη στιγμή εναπόκειται στην κοινωνία των πολιτών να διαμορφώσει πλανητικές λύσεις για την ανθρωπόκαινο».
O Μόργκαν Γκούντγουϊν, εκτελεστικός διευθυντής του ιδρύματος, είπε στο Space.com ότι η ιδέα έχει πολλά πλεονεκτήματα τα οποία αξίζουν κάποιες επενδύσεις. Όσον αφορά στους προβληματισμούς πως κάτι τέτοιο θα συνιστούσε μεγάλη παρέμβαση στη Φύση με άγνωστες συνέπειες, απαντά πως οι άνθρωποι παρεμβαίνουν ήδη σε τεράστια κλίμακα, συχνά με κρατική έγκριση και υποστήριξη: «Η επιβίωσή μας ως πολιτισμού εξαρτάται από τη δυνατότητά μας να αλλάξουμε σοφά και σκόπιμα τον τρόπο αλληλεπίδρασής μας με τον πλανήτη».