Tου Γιώργου Σταμάτη, Βουλευτή Επικρατείας της ΝΔ
Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να αναδεικνύεται μια εν πολλοίς άγνωστη πτυχή του ολοκαυτώματος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, ο μαζικός αφανισμός των Ρομά από το ναζιστικό καθεστώς. Ποράιμος (Porajmos), που στα Ρομανί σημαίνει αφανισμός, είναι η οργανωμένη προσπάθεια της ναζιστικής Γερμανίας και των συμμάχων της κατά τον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο να διαπράξει εθνοκάθαρση και τελικά γενοκτονία εναντίον των τσιγγάνων της Ευρώπης.
Το σχέδιο για την εφαρμογή της «τελικής λύσης (Endlösung)» του Αδόλφου Χίτλερ περιελάμβανε και τους Ρομά, εξομοιώνοντας τη μοίρα τους με εκείνη των Εβραίων. Η αρχή για τη φρικτή εξόντωση των Ρομά έγινε στις 15 Νοεμβρίου 1943, όταν ο αρχηγός των SS Χάινριχ Χίμλερ εξέδωσε μία διαταγή, με την οποία οι τσιγγάνοι εξισώνονταν με τους εβραίους, όσον αφορά τη θέση τους στη γερμανική κοινωνία. Η διαταγή αυτή αντλούσε έρεισμα από ένα συμπληρωματικό διάταγμα των Νόμων της Νυρεμβέργης, που είχε εκδοθεί στις 26 Νοεμβρίου 1935, το οποίο χαρακτήριζε τους τσιγγάνους ως εχθρούς του φυλετικού κράτους, τοποθετώντας τους στην ίδια κατηγορία με τους Εβραίους συμπολίτες τους. Έτσι, η απαγόρευση των μεικτών γάμων μεταξύ Αρίων και Εβραίων επεκτάθηκε πλέον και στους Ρομά, ενώ οι Ρομά έχασαν τη γερμανική ιθαγένεια. Όπως συνέβη και με τα παιδιά των Εβραίων, έτσι τα παιδιά των Ρομά και των Σίντι δεν είχαν το δικαίωμα να φοιτήσουν στα δημόσια σχολεία και οι ενήλικες δεν μπορούσαν να βρουν δουλειά.
Το διάταγμα βασίστηκε στο πόρισμα της ψευδοεπιστημονικής έρευνας που διεξήχθη από τη Μονάδα Έρευνας για τη Φυλετική Υγιεινή και τη Δημογραφική Βιολογία, σύμφωνα με το οποίο η συντριπτική πλειοψηφία των Ρομά δεν ανήκουν στην Αρία φυλή και αποτελούν κίνδυνο για τη γερμανική φυλετική καθαρότητα. Συνεπώς, έπρεπε να απελαθούν ή να εξοντωθούν.
Ο Αρχηγός των SS και ιθύνων νους του Ολοκαυτώματος, Χάινριχ Χίμλερ, πρότεινε αρχικά τον περιορισμό τους σε γκέτο. Στη συνέχεια όμως, το άμεσο αποτέλεσμα αυτής της απόφασης ήταν χιλιάδες τσιγγάνοι της Γερμανίας να εκτοπιστούν μαζικά και βίαια σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπως στο Άουσβιτς-Μπιρκενάου, στο Τσέλμνο, στο Μπελζέκ, στο Σόμπιμπορ και στην Τρεμπλίνκα. Εκεί σύμφωνα με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις, βρήκαν φρικτό θάνατο στα κρεματόρια πάνω από 250.000 Ρομά, άνδρες γυναίκες και παιδιά, οι οποίοι είτε θανατώθηκαν στους θαλάμους αερίων, είτε αποτέλεσαν θύματα ψευδοϊατρικών πειραμάτων, είτε εξοντώθηκαν από την πείνα και την εξάντληση.
Σύμφωνα με το Χίμλερ, «Ο στόχος των ληφθέντων μέτρων από το Κράτος για την υπεράσπιση της ομοιογένειας του γερμανικού έθνους πρέπει να είναι ο φυσικός διαχωρισμός των Τσιγγάνων από το γερμανικό έθνος, η αποφυγή επιμειξιών και τελικά, η ρύθμιση του τρόπου ζωής των καθαρών και μη Τσιγγάνων».
Η ημερομηνία της 15ης Νοεμβρίου του 1943 αποτέλεσε το εφαλτήριο για το μαζικό εκτοπισμό και εξόντωση των Ρομά της Ευρώπης, με μοναδική αιτιολογία ότι δεν ανήκουν στην Αρία φυλή και επομένως αποτελούν εχθρούς του γερμανικού έθνους.
Οι ναζιστικές θηριωδίες με θύματα τους Ρομά στην κατεχόμενη τότε Ευρώπη, δεν αναδείχθηκαν, δεν έγιναν μέρος της ιστορικής θεώρησης, γεγονός που καταδεικνύει το ζήτημα των δυσμενών διακρίσεων και του κοινωνικού αποκλεισμού στην ιστορική του διάσταση.
Ο αφανισμός των τσιγγάνων είναι μια τραγική πτυχή της σύγχρονης παγκόσμιας Ιστορίας, η οποία πρέπει να διατηρηθεί στη συλλογική μας μνήμη, γιατί ο πιο σίγουρος τρόπος να μην επαναλαμβάνονται τα ιστορικά εγκλήματα είναι να τα θυμόμαστε. Η γενοκτονία των Ρομά όπως και γενικά η ιστορία του ολοκαυτώματος, συνιστούν την πλέον έμπρακτη απόδειξη, για το που μπορεί να οδηγηθεί η ανθρωπότητα όταν πορεύεται με βάση τις φυλετικές και κοινωνικές διακρίσεις, το ρατσισμό, τον ακραίο φανατισμό. Η μισαλλοδοξία τροφοδοτεί τη ρητορική μίσους και το φανατισμό, καλλιεργώντας πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη ιδεολογιών στη βάση του ναζισμού. Γι’ αυτό η συλλογική μας Ιστορία πρέπει να αποτελεί πηγή διδαγμάτων για όλους μας.
Οφείλουμε να διαμορφώνουμε κοινωνίες ανοιχτές και φιλελεύθερες, με όρους συμπερίληψης και αποδοχής της ετερότητας, στη βάση των πανανθρώπινων αξιών της ισότητας, της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού.
