Η σάλτσα σόγιας με χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, οι σούπες και τα σνακ κυριαρχούν στα ράφια των σούπερ μάρκετ, επομένως είναι προφανές ότι πολλοί Αμερικανοί γνωρίζουν ότι πρέπει να μειώσουν την πρόσληψη νατρίου. Αλλά κατά πόσο είναι πραγματικά πρόβλημα;
Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν ιδέα πόσο αλάτι τρώνε κάθε μέρα ή πόσο συνιστάται (ιδιαίτερα για εκείνους με ορισμένες παθήσεις υγείας). Αλήθεια, γνωρίζουμε ότι ορισμένοι άνθρωποι πραγματικά ενθαρρύνονται να τρώνε περισσότερο αλάτι;
Μιλήσαμε με γιατρούς για να απαντήσουμε σε όλες τις πιο ...αλμυρές ερωτήσεις επ′ αυτού. Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να τρώμε μια συγκεκριμένη ποσότητα νατρίου.
Σύμφωνα με τον δρ Κολούμπους Μπατίστε, τον επικεφαλής καρδιολογίας του Kaiser Permanente της περιφέρειας της Νότιας Καλιφόρνιας, «χρειαζόμαστε τη σωστή ποσότητα αλατιού για να παρέχουμε στο σώμα μας σημαντικούς ηλεκτρολύτες που μπορούν να ρυθμίσουν πράγματα όπως οι μυϊκές συσπάσεις, η ισορροπία υγρών και η μετάδοση των νεύρων».
Ο δρ Ρόχαν Κέρα, επίκουρος καθηγητής καρδιαγγειακής ιατρικής στο Yale School of Medicine, είπε στη HuffPost ότι το αλάτι «το χρειαζόμαστε για κάθε κύτταρο του σώματος, ειδικά για τους πιο ενεργούς καρδιακούς και μυϊκούς ιστούς».
Ακόμα περισσότερο, το αλάτι παίζει ρόλο «στην εφίδρωση, την φυσιολογική λειτουργία των κυττάρων, τον μεταβολισμό, τη διατήρηση των σωματικών υγρών και τη διατήρηση των μυών και των νεύρων ώστε να λειτουργούν σωστά», δηλώνει ο δρ Τζον Χίγκινς, καρδιολόγος στο UTHealth Houston.
Πόσο αλάτι χρειάζονται οι ενήλικες;
Οι υγιείς ενήλικες χρειάζονται μόνο 500 χιλιοστόγραμμα αλατιού την ημέρα (περίπου ένα τέταρτο κουταλάκι του γλυκού αλάτι) για να διατηρήσουν την υγιή λειτουργία του σώματος, σύμφωνα με την καρδιολόγο δρ Νίσα Γκόλντμπεργκ, την ιατρική διευθύντρια του Atria New York και κλινική αναπληρώτρια καθηγήτρια ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του NYU Grossman.
Ο περιορισμός της πρόσληψης αλατιού σε μια τόσο ασήμαντη ποσότητα δεν είναι ρεαλιστικός για πολλούς ανθρώπους και αυτό είναι φυσιολογικό για τους περισσότερους υγιείς ενήλικες, αρκεί να μην το παρακάνουν. Η Αμερικανική Ενωση Καρδιολογίας συνιστά στους υγιείς ενήλικες να μην καταναλώνουν περισσότερο από 2.300 χιλιοστόγραμμα αλατιού την ημέρα και ιδανικά όχι περισσότερο από 1.500 χιλιοστόγραμμα, ή περίπου τρία τέταρτα του κουταλιού του γλυκού αλάτι την ημέρα.
Ωστόσο, οι περισσότεροι Αμερικανοί τρώνε πολύ περισσότερο από τη συνιστώμενη ποσότητα αλατιού, σύμφωνα με την Γκόλντμπεργκ. «Ο μέσος Αμερικανός τρώει περίπου 3.500 χιλιοστόγραμμα νατρίου την ημέρα», είπε. «Το εβδομήντα τοις εκατό του αλατιού που καταναλώνεται προέρχεται από επεξεργασμένα τρόφιμα».
Αν και το συνιστώμενο μέγιστο αλάτι μπορεί να φαίνεται χαμηλό σε σχέση με ένα τόσο σημαντικό θρεπτικό συστατικό, υπάρχει ένας καλός λόγος για αυτές τις οδηγίες. Ο δρ Κέρα εξηγεί ότι «το σώμα μας είναι φτιαγμένο για να διατηρεί το νάτριο, επομένως πρέπει να συμπληρώσουμε μόνο λίγο στη διατροφή μας για να διασφαλίσουμε ότι είμαστε σε καλή ισορροπία» - και το πολύ αλάτι είναι επικίνδυνο για μερικούς ανθρώπους.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι της υπερβολικής πρόσληψης αλατιού
Το πολύ αλάτι μπορεί να είναι επικίνδυνο. Αυτό ισχύει είτε προσθέτουμε αλάτι στο φαγητό μας είτε αγοράζουμε επεξεργασμένα τρόφιμα που παρασκευάζονται με αλάτι.
Σύμφωνα με τον Χίγκινς, «μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι μπορεί να συμβάλει σε υψηλή αρτηριακή πίεση, σε εγκεφαλικό επεισόδιο, σε καρδιακές παθήσεις, σε οστεοπόρωση, σε καρκίνο στομάχου, σε νεφρική νόσο, σε πέτρες στα νεφρά και σε παχυσαρκία». Δεδομένου ότι το πολύ αλάτι μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση, αυτό έχει την ικανότητα να προκαλέσει καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό, πρόσθεσε.
Άλλοι κίνδυνοι υψηλής πρόσληψης αλατιού περιλαμβάνουν τη βλάβη των αιμοφόρων αγγείων και αρνητικές επιπτώσεις στις ορμονικές και φλεγμονώδεις οδούς, την ανοσολογική απόκριση, το μικροβίωμα του εντέρου και τον μεταβολισμό του σωματικού λίπους, λέει ο Μπατίστ.
Πρόσθεσε ότι οι επιπτώσεις της υπερβολικής κατανάλωσης αλατιού μπορεί να οδηγήσουν σε πρόωρο θάνατο.
Βρισκόμαστε όλοι εκτεθειμένοι στον ίδιο κίνδυνο;
Δεν χρειάζεται να ανησυχούν όλοι. Το πολύ αλάτι «μπορεί να μην είναι κακό για όλους. Εξαρτάται από την κατάσταση της υγείας του ατόμου», εξηγεί η Γκόλντμπεργκ. «Εάν είμαστε υγιείς και έχουμε χαμηλή αρτηριακή πίεση, το αλάτι μπορεί να μην είναι επιβλαβές», είπε.
Εάν δεν είμαστε σίγουροι αν πρέπει να προσέχουμε την πρόσληψη αλατιού, η ίδια συνιστά να συζητήσουμε τη διατροφή με το γιατρό μας.
Πώς ξέρουμε αν πρέπει να μειώσουμε την πρόσληψη αλατιού;
Ωστόσο, οι υψηλές ποσότητες αλατιού είναι επικίνδυνες για πολλούς ανθρώπους.
Για όσους έχουμε υψηλή αρτηριακή πίεση «στο προ-υπερτασικό εύρος ή στο υψηλότερο» ή «καρδιακή ανεπάρκεια ή νεφρική νόσο», η Γκόλντμπεργκ προειδοποίησε ότι «η υψηλή πρόσληψη αλατιού μπορεί να επιδεινώσει την κατάστασή μας».
Ο Χίγκινς λέει ότι οι ασθενείς με μέτρια έως σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια θα πρέπει να περιορίσουν την πρόσληψη αλατιού σε λιγότερο από 2.000 χιλιοστόγραμμα, ή περίπου ένα κουταλάκι του γλυκού, την ημέρα. Όσοι έχουν υποστεί έμφραγμα ή εγκεφαλικό θα πρέπει να καταναλώνουν λιγότερο από 1.000 χιλιοστόγραμμα, ή περίπου μισό κουταλάκι του γλυκού, την ημέρα.
Ακολουθούν οι καλύτεροι τρόποι για να μειώσουμε την πρόσληψη αλατιού.
Ο Χίγκινς συνέστησε να αντικαταστήσουμε το επιτραπέζιο αλάτι για μια εναλλακτική λύση όπως το υποκατάστατο αλατιού Morton, το οποίο δεν περιέχει καθόλου νάτριο. Η Γκόλντμπεργκ συνιστά επίσης να αναζητήσουμε «εκδόσεις» τροφών με χαμηλότερο αλάτι που ήδη τρώμε και να γίνουμε ειδικοί στην «ανάγνωση» ετικετών.
Για εκείνους με υπέρταση, ο Χίγκινς προτείνει να φρούτα και λαχανικά υψηλά σε προτάσιο που μπορεί να μειώσει με φυσικό τρόπο την αρτηριακή πίεση. Σ′ αυτά συμπεριλαμβάνονται πατάτες, ντομάτες, σπανάκι, σταφίδες, φασόλια λίμα, φακές, μπανάνες, πορτοκάλια, καρπούζι και πεπόνι.
Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι χρειάζονται αληθινά να καταναλώνουν περισσότερο αλάτι
Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι καταναλώνουν πολύ αλάτι, ορισμένες συνθήκες απαιτούν περισσότερο αλάτι. Ωστόσο, προτού αυξήσουμε την πρόσληψη αλατιού, ο Κέρα τονίζει ότι «αυτές είναι εξειδικευμένες καταστάσεις...» και ότι κανείς δεν πρέπει να αυξήσει την πρόσληψη αλατιού πριν κάνει «ρητές συζητήσεις με τον γιατρό του».
Οι ακόλουθες συνθήκες μπορεί να απαιτούν την προσθήκη αλατιού στη διατροφή κάποιου:
- Ορθοστατική υπόταση
- Αθληση υψηλών επιδόσεων
- Κυστική ίνωση
- Νόσος του Addison
- Ανωμαλίες ηλεκτρολυτών
- Αιμοκάθαρση