Η επιστήμη, επί σειρά ετών ερευνά τον αντίκτυπο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην κοινωνία, εστιάζοντας ιδιαίτερα στον τρόπο με τον οποίο τα κοινωνικά δίκτυα επηρεάζουν τα ευάλωτα παιδιά και τους εφήβους.
Ανασκόπηση του 2022 που δημοσιεύτηκε στο International Journal of Environmental Research and Public Health, διαπίστωσε ότι τα social media επιφυλάσσουν για το νεαρό άτομο που βρίσκεται υπό διαμόρφωση κινδύνους όπως η κατάθλιψη, οι διαταραχές ύπνου, ο εθισμός, η μειωμένη σωματική δραστηριότητα και διάφορα ψυχολογικά προβλήματα.
Συνεπώς είναι ευνόητο ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενδέχεται να έχουν αρνητικές συνέπειες για τα παιδιά μας, ειδικά εφόσον τα ίδια δεν είναι σε θέση να τα χρησιμοποιήσουν υπεύθυνα.
Τι γίνεται όμως όταν η έκθεσή τους στα social media δεν ελέγχεται από τα ίδια τα παιδιά;
Αυτό συμβαίνει όταν οι γονείς μοιραζόμαστε υπερβολικά ευαίσθητες πληροφορίες για τα παιδιά μας και συνδέεται με εξίσου αρνητικά αποτελέσματα, όπως εάν χειριζόταν ένα παιδί τους λογαριασμούς του. Το φαινόμενο είναι γνωστό και ως shatenting, από το parenting (ανατροφή, μεγάλωμα) και το share (κοινοποιώ, μοιράζομαι).
Η ψευδαίσθηση ασφάλειας που προσφέρουν οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, μαζί με την επιθυμία μας να κάνουμε ένα είδος «επίδειξης», οδηγεί πολλούς νεαρούς γονείς ανάμεσά μας στο να δίνουμε άθελά μας ορισμένες βασικές λεπτομέρειες για τη ζωή των παιδιών μας.
Πληροφορίες όπως τα πλήρη ονόματα, οι ηλικίες, οι ημερομηνίες γέννησης, το όνομα του σχολείου ή οι φωτογραφίες τους μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν από απατεώνες με σκοπό να υποκλέψουν την ταυτότητά τους. Κι εκτός από τον κίνδυνο υποκλοπής της ταυτότητας τους, θέτουμε τα παιδιά και σε δύο ακόμη τεράστια ρίσκα, που αφορούν την ψυχική τους υγεία.
Το sharenting απειλεί να προκαλέσει χάσμα στη σχέση μεταξύ γονέα και παιδιού
Mελέτη του 2019 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Children and Youth Services Review, διαπίστωσε ότι οι έφηβοι σε μεγάλο βαθμό αποδοκίμαζαν την πρακτική της κοινής χρήσης φωτογραφιών από τους γονείς τους, ειδικά όταν ένιωθαν ότι τα γονικά κίνητρα είχαν να κάνουν με τη δημιουργία εντυπώσεων. Το πιο κοινό συναίσθημα των εφήβων απέναντι στο sharenting ήταν η ντροπή και η ματαίωση.
Προηγούμενες μελέτες αποδεικνύουν πόσο σημαντική θεωρείται η σχέση ενός ατόμου με τους γονείς του όσον αφορά τη συνολική του ευημερία. Γι′ αυτό είναι σημαντικό τα παιδιά να μην αισθάνονται ποτέ πως τα εκμεταλλευόμαστε ή πως δεν έχουν λόγο όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο εκπροσωπούνται στο διαδίκτυο.
Αντί λοιπόν να δίνουμε προτεραιότητα στην αυτοπροβολή μας θα πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα στην ευημερία και την ιδιωτικότητα των παιδιών. Η ανοιχτή και ειλικρινής επικοινωνία σχετικά με την κοινή χρήση οικογενειακών φωτογραφιών απαιτεί τη συναίνεση των παιδιών και τον σεβασμό των ορίων τους. Μόνο έτσι θα επιτευχθεί η υιοθέτηση υγιών ψηφιακών πρακτικών και η διατήρηση μιας καλής σχέσης γονέα-παιδιού.
Η κοινή χρήση απειλεί να οδηγήσει στη σύγκριση και την ανασφάλεια μεταξύ των παιδιών
Η διαρκής κοινωνική σύγκριση αποτελεί ένα φαινόμενο που συνδέεται άρρηκτα με τη χρήση των κοινωνικών δικτύων από τους εφήβους. Μελέτη του 2022 που δημοσιεύτηκε στο The Journal of Psychology διαπίστωσε ότι οι έφηβοι που περνούσαν ώρες στο Instagram έτειναν να συγκρίνονται με τους συνομηλίκους τους, σε βαθμό επικίνδυνο, που τους προκαλούσε τρομερά αρνητικά συναισθήματα.
To sharenting, ακόμα κι αν τα παιδιά δεν εμπλέκονται άμεσα στο «σενάριο» και στη «στρατηγική» της παρουσίας τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εξακολουθεί να εγκυμονεί τον κίνδυνο της κοινωνικής σύγκρισης.
Αυτό μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους: Οι γονείς καμιά φορά πιέζουμε τα παιδιά μας να ποζάρουν και όλα αυτά όχι για το παιδικό άλμπουμ, αλλά για μερικά επιπλέον like.
Τα παιδιά λοιπόν, ελλοχεύει ο κίνδυνος να εσωτερικεύουν την πίεση για καλύτερη «απόδοση» και να αναζητούν συνεχώς επιβεβαίωση μέσα από τα νούμερα των like ή των σχολίων στον λογαριασμό των γονέων. Και φυσικά όλο αυτό επηρεάζει αρνητικά την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή τους.
Ακόμη, η σύγκριση με τις ζωές των άλλων παιδιών απειλεί να οδηγήσει τα μικρά μας σε αισθήματα ανεπάρκειας και διαστρεβλωμένη αίσθηση του εαυτού τους.
(Με πληροφορίες από psychologytoday)