Οι εξελίξεις στις σχέσεις μεταξύ Δύσης και Ρωσίας σίγουρα δεν είναι καλές τον τελευταίο καιρό: Τις «καθιερωμένες» πλέον εντάσεις για τη Συρία και την Ουκρανία έχουν συνοδεύσει η αναστολή, από πλευράς της Μόσχας, της συμφωνίας με την Ουάσινγκτον για τη διαχείριση του πλουτωνίου, και οι πρώτες επίσημες κατηγορίες των ΗΠΑ προς τη Ρωσία για κυβερνοεπιθέσεις με στόχο τον επηρεασμό των εκλογών της 8ης Νοεμβρίου. Και όλα αυτά εν μέσω της πιο σημαδιακής προεκλογικής αντιπαράθεσης των τελευταίων ετών στις ΗΠΑ, που χαρακτηρίζονται από τη φιγούρα του εξαιρετικά αμφιλεγόμενου (για μια σειρά λόγων) υποψηφίου των Ρεπουμπλικανών, Ντόναλντ Τραμπ, και τις σφοδρές επικρίσεις από πολλές πλευρές (και επίσης για σειρά λόγων, σε μεγάλο βαθμό όσον αφορά σε χειρισμούς της στο πόστο της υπουργού Εξωτερικών) προς την υποψήφια των Δημοκρατικών, Χίλαρι Κλίντον.
Η κατάρρευση της συμφωνίας για το πλουτώνιο, σε συνδυασμό με φαινόμενα όπως η πρόσφατη, σε πανεθνικό επίπεδο, άσκηση πολιτικής άμυνας της Ρωσίας για το ενδεχόμενο πυρηνικής επίθεσης, συμβάλλουν στη δημιουργία ενός κλίματος που παραπέμπει σε δύσκολες στιγμές του Ψυχρού Πολέμου, όταν το φάσμα μιας πυρηνικής αναμέτρησης ήταν υπαρκτό. Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, για πολλούς η συνεργασία μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ σε θέματα πυρηνικής φύσης φάνταζε αναπόφευκτη.- αλλά τελικά, δυστυχώς, ίσως να μην είναι.
Το ζήτημα του πλουτωνίου (plutonium disposition) βρίσκεται στο επίκεντρο ανάλυσης του Foreign Policy, όπου εξηγείται ο χαρακτήρας του: Μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, οι ΗΠΑ και η Ρωσία συμφώνησαν να απαλλαγούν/ ανακυκλώσουν τόνους πλουτωνίου (από το οποίο φτιάχνονται τα πυρηνικά όπλα) για να διασφαλιστεί ότι δεν θα χρησιμοποιούνταν για περαιτέρω πυρηνικούς εξοπλισμούς. Η κατάρρευση της συμφωνίας δείχνει πως υπάρχει ενδιαφέρον για αυτό ακριβώς.
Οι επίμαχες ποσότητες πλουτωνίου είναι πολύ μεγάλες: Υπενθυμίζεται πως και οι δύο χώρες διαθέτουν δεκάδες χιλιάδες πυρηνικά όπλα: Ενδεικτικά, κατά τον Ψυχρό Πόλεμο κατασκευάστηκαν πάνω από 30.000 πυρηνικά όπλα από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, τα οποία βασίζονταν στο πλουτώνιο. Μπορεί η Μόσχα και η Ουάσινγκτον να έχουν κάνει σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση, αλλά η απόσυρση των πυρηνικών όπλων είναι δύσκολη υπόθεση- και αφήνει πίσω της το πλουτώνιο, το οποίο πάντα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε νέα όπλα. Και οι ΗΠΑ και η Ρωσία έχουν πολύ πλουτώνιο που απομένει από τον Ψυχρό Πόλεμο, ακόμα και αν καμία από τις δύο δεν παράγει πλέον πλουτώνιο για όπλα. Σύμφωνα με το International Panel on Fissile Materials (Princeton University), τα αποθέματα πλουτωνίου για όπλα είναι 88 μετρικοί τόνοι για τις ΗΠΑ και 128 για τη Ρωσία- τη στιγμή που για τη δημιουργία ενός πυρηνικού όπλου θεωρείται πως αρκούν μόλις 4 κιλά πλουτωνίου. Αυτό, χονδρικά, σημαίνει πως μιλάμε για δυνατότητα κατασκευής 22.000 πυρηνικών όπλων επιπλέον.
Το 2000 οι ΗΠΑ και η Ρωσία προσέφεραν η καθεμία 34 τόνους προς εξουδετέρωση στο πλαίσιο της συμφωνίας: (8.500 όπλα για την κάθε χώρα που δεν θα κατασκευάζονταν ποτέ). «Φυσικά, επρόκειτο μόνο για τμήμα των αποθεμάτων, αλλά μαζί με μια συμφωνία για το υψηλά εμπλουτισμένο ουράνιο, ήταν μια πολλά υποσχόμενη αρχή ώστε να διασφαλιστεί πως η κούρσα εξοπλισμών δεν θα ξανασημειωνόταν» αναφέρεται στο δημοσίευμα.
Μετά από αυτό όμως δεν έγινε τίποτα, καθώς οι δύο χώρες διαφωνούσαν για τους τρόπους εξουδετέρωσης του υλικού. Η αντιπαράθεση εντάθηκε, οδηγώντας σε νέο σχέδιο το 2007, που ακολουθήθηκε από νέες διαφωνίες μέχρι τις τροποποιήσεις του 2010, και ακόμα περισσότερες διαφωνίες μέχρι την αποχώρηση της Ρωσίας, λόγω «εχθρικών ενεργειών» από τις ΗΠΑ.
Η Ρωσία τονίζει πως το πλουτώνιο δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για όπλα, ωστόσο η δυνατότητα αυτή σαφώς και υπάρχει- και για τις δύο πλευρές. Προς το παρόν, δεν υπάρχει κάποιο πλάνο, πέρα από το ότι η Ρωσία και οι ΗΠΑ θα διατηρήσουν τα αποθέματά τους, που φτάνουν για την κατασκευή δεκάδων χιλιάδων πυρηνικών όπλων- τα οποία μάλιστα έχουν ιδιαίτερα μακρά διάρκεια ζωής, οπότε και δεν προβλέπεται επίλυση του ζητήματος πολύ γρήγορα.
«Κάποτε, υπήρχε μια συλλογική αντίληψη μεταξύ Ρώσων και Αμερικανών επιστημόνων πως μπορούσαν να κάνουν κάτι για τον κοινό κίνδυνο που αποτελούν τα πυρηνικά όπλα...αυτοί οι άνδρες και οι γυναίκες που είχαν αναλάβει να τα φτιάξουν για να αλληλοκαταστραφούν εξακολουθούσαν να πιστεύουν πως θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε για να κάνουμε τον κόσμο πιο ασφαλή. Χάσαμε αυτή την κοινή λογική. Και χωρίς την πεποίθηση πως μπορούμε να συνεργαστούμε, τι άλλο είμαστε εκτός από καταδικασμένοι;» καταλήγει η ανάλυση.