Μικροί αμμόλοφοι υπάρχουν διάσπαρτα στην παραλία της βόρειας Σενεγάλης και αναμειγνύονται με το έδαφος. Κάτω όμως από τους αμμόλοφους ξεπροβάλλει ένα χοντρό σχοινί, παραδίπλα κομμάτια από μαύρες πλαστικές σακούλες, και πάνω τους διασκορπισμένα πράσινα δίχτυα.
Έτσι, λένε οι κάτοικοι της μικρής ψαροχώρας Σαιντ- Λούις, ότι γνωρίζουν πού βρίσκονται τα πτώματα των μεταναστών.
Αυτοί οι χωρίς διακτιρικά τάφοι στην παραλία φιλοξενούν ανυπολόγιστο αριθμό δυτικοαφρικανών μεταναστών που όλο και περισσότερο επιχειρούν το επικίνδυνο ταξίδι μέσω τμημάτων του Ατλαντικού με προορισμό την Ευρώπη, δήλωσαν στο Associated Press οι αρχές της Σενεγάλης καθώς και κάποιοι κάτοικοι των ακτών και επιζώντες από αποτυχημένα ταξίδια με βάρκες.
Σύμφωνα με δικηγόρους και εμπειρογνώμονες σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα πτώματα ξεβράζονται στην ακτή ή εντοπίζονται από ψαράδες στη θάλασσα και στη συνέχεια θάβονται από τις αρχές, χωρίς να είναι σαφές αν οι θάνατοι τεκμηριώνονται ή διερευνώνται, όπως απαιτείται από το δίκαιο της Σενεγάλης και το διεθνές δίκαιο. Οι περισσότερες από τις οικογένειες των θαμμένων δεν θα μάθουν ποτέ τι συνέβη στους αγαπημένους τους.
Από τη Σενεγάλη στα Κανάρια Νησιά- απολογισμός
Αν το ταξίδι κυλήσει ομαλά, η άφιξη στην Ισπανία από το Σαιντ- Λούις με πιρόγες- μακριές, πολύχρωμες ξύλινες βάρκες διαρκεί περίπου οκτώ ημέρες. Η διαδρομή αυτή από τη Δυτική Αφρική προς την Ισπανία είναι μία από τις πιο επικίνδυνες στον κόσμο, ωστόσο ο αριθμός των μεταναστών που φεύγουν από τη Σενεγάλη με ξύλινες βάρκες έχει αυξηθεί κατακόρυφα τον τελευταίο χρόνο. Αυτό συνεπάγεται περισσότερους αγνοούμενους και θανάτους - συγγενείς, ακτιβιστές και αξιωματούχοι έχουν αναφέρει εκατοντάδες κατά τον τελευταίο μήνα, αν και τα ακριβή στοιχεία είναι δύσκολο να επαληθευτούν.
Όλα αυτά συμβαίνουν εν μέσω πιέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τις χώρες της Βόρειας και Δυτικής Αφρικής να σταματήσουν τις διελεύσεις μεταναστών. Όπως και τα περισσότερα κράτη της περιοχής, η Σενεγάλη δίνει ελάχιστες πληροφορίες σχετικά με τις διελεύσεις, τους μετανάστες που επιχειρούν το ταξίδι ή εκείνους που πεθαίνουν στην προσπάθειά τους.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, τουλάχιστον 2.300 μετανάστες έφυγαν από τη Σενεγάλη προσπαθώντας να φτάσουν στα Κανάρια Νησιά της Ισπανίας τους πρώτους έξι μήνες του έτους, αριθμός που διπλασιάστηκε σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2022. Ισπανός αξιωματούχος, που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας επειδή τα στοιχεία δεν είχαν εγκριθεί για δημοσίευση, δήλωσε ότι περίπου 1.100 έφτασαν στις Κανάριες Νήσους.
Δεν είναι σαφές τι συνέβη στους 1.000 και πλέον ανθρώπους που δεν κατάφεραν να φτάσουν στην Ισπανία. Μπορεί να έχουν πεθάνει στη θάλασσα, να έχουν διασωθεί από αναποδογυρισμένα σκάφη ή να κρατούνται από τις αρχές. Μέχρι τον Ιούνιο, η Σενεγάλη συνέλαβε 725 μετανάστες, δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εσωτερικών Μαχάμ Κα, αν και οι αξιωματούχοι δεν θα έλεγαν αν τα εννέα σκάφη που εμπλέκονται, έχουν φύγει από την ακτή.
Οι ντόπιοι λένε ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να αποκρύψει την έκταση του προβλήματος επειδή αμαυρώνει τη φήμη της Σενεγάλης.
Η ταφή των πτωμάτων: «Γιατί να τα πάμε στο νεκροτομείο αφού κανείς δεν μπορεί να τα αναγνωρίσει;»
Οι αρχές του Σέντ- Λούις παραδέχθηκαν ότι μερικές φορές θάβονται πτώματα στην παραλία. Είπαν ότι αυτό συμβαίνει μόνο όταν εγκρίνεται από τον τοπικό εισαγγελέα - και συνήθως τα πτώματα είναι σε σοβαρή αποσύνθεση.
«Γιατί να τα πάμε στο νεκροτομείο αφού κανείς δεν μπορεί να τα αναγνωρίσει;» δήλωσε ο Αμαντού Φολ, διοικητής της πυροσβεστικής τριών περιοχών της βόρειας Σενεγάλης.
Ο εισαγγελέας του Σαιντ- Λούις δεν απάντησε σε ερωτήσεις σχετικά με την έγκριση των ταφών ούτε ανέφερε αν ξεκίνησαν έρευνες για τους θανάτους. Το AP τηλεφώνησε και έστειλε μήνυμα στο υπουργείο Δικαιοσύνης της Σενεγάλης, αρμόδιο για τη διερεύνηση θανάτων, αλλά δεν έλαβε καμία απάντηση.
Οι ταφές στην παραλία γίνονται εδώ και χρόνια, αλλά το 2023 αυξήθηκαν κατακόρυφα, με περίπου 300 πτώματα τους πρώτους επτά μήνες, σε σύγκριση με μόλις πάνω από 100 για όλο το 2022, σύμφωνα με έναν τοπικό αξιωματούχο που συνεργάζεται στενά με τις αρχές και επέμεινε στην ανωνυμία του για το φόβο αντιποίνων.
Για τις οικογένειες, η σιωπή μπορεί να είναι βασανιστική. Τα 19 και 24 ετών ανίψια του Μοχάμεντ Νιάνγκ εξαφανίστηκαν πριν από ένα μήνα. Ο ίδιος δήλωσε ότι κατέθεσε αναφορές εξαφάνισης, αλλά δεν έλαβε καμία ενημέρωση από τις αρχές. Οι φίλοι του τον ειδοποιούσαν όταν ανασύρονταν βάρκες ή πτώματα ξεβράζονταν στην ακτή. Σκεφτόταν να ταξιδέψει μέχρι το Σαιντ- Λούις για να επικοινωνήσει με τους αξιωματούχους ή να επισκεφθεί το νεκροτομείο.
«Είναι ανθρώπινα όντα», δήλωσε ο 51χρονος Νιανγκ. «Θα πρέπει να θάβονται εκεί που θάβονται οι άνθρωποι».
«Δεν υπάρχει ελευθερία στη Σενεγάλη- Βαρκελώνη ή θάνατος»
Η Σενεγάλη θεωρείται εδώ και καιρό φάρος δημοκρατικής σταθερότητας σε μια περιοχή που μαστίζεται από πραξικοπήματα και ανασφάλεια, αλλά η ένταση αυξάνεται, με τουλάχιστον 23 νεκρούς τον περασμένο μήνα κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων μεταξύ υποστηρικτών της αντιπολίτευσης και της αστυνομίας. Κάποιοι αναφέρουν τις πολιτικές διαμάχες για την αύξηση της μετανάστευσης- άλλοι σημειώνουν ότι οι περισσότεροι που φεύγουν είναι νέοι άνδρες από τη Σενεγάλη, οι οποίοι λένε ότι η φτώχεια και η έλλειψη θέσεων εργασίας τους ωθούν.
«Δεν υπάρχει ελευθερία στη Σενεγάλη», δήλωσε ο Παπά, 29 ετών, ο οποίος έφτασε στα Κανάρια Νησιά αυτό το μήνα μετά από ένα ταξίδι με πλοίο κατά τη διάρκεια του οποίου η μηχανή χάλασε, το φαγητό τελείωσε και ξέσπασαν καυγάδες.
Είπε ότι ζητά άσυλο στην Ισπανία λόγω των πολιτικών προβλημάτων της Σενεγάλης. Περιέγραψε ότι η αστυνομία πυροβολούσε ανθρώπους, σαν και τον ίδιο, που βγήκαν στους δρόμους για να αντιταχθούν στον πρόεδρο Μακί Σαλ. Ο ίδιος και άλλοι από τους εκατοντάδες Σενεγαλέζους που έφτασαν στα Κανάρια Νησιά τις τελευταίες εβδομάδες κατηγόρησαν την κυβέρνηση του Σαλ για την ανεργία, την προβληματική οικονομία και την αύξηση των τιμών των τροφίμων.
«Οι μισθοί δεν είναι καλοί, το ρύζι είναι πολύ ακριβό. Χρειάζεσαι πολλά χρήματα για να φας», δήλωσε ο Παπά, ο οποίος έχει δύο συζύγους και παιδιά να θρέψει στη Σενεγάλη. Φορώντας ένα βραχιόλι με το όνομα του ηγέτη της αντιπολίτευσης Ουσμάν Σόνκο, ο Παπά έδωσε μόνο το μικρό του όνομα, επικαλούμενος φόβους για απέλαση.
Υπάρχει ένα σύνθημα που χρησιμοποιούν οι αποφασισμένοι να ταξιδέψουν, παρά το αποδεδειγμένο ρίσκο: «Βαρκελώνη ή θάνατος».