HuffPost: Πληροφορούμαι ότι πριν από μερικές ώρες υποβάλατε την παραίτησή σας από τη θέση του Προέδρου στον ΕΟΔΥ. Πως προέκυψε αυτή η απόφαση;
Θ. Ζαούτης: Αισθάνομαι ότι έκλεισε ένας μεγάλος κύκλος στον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας για εμένα και ήρθε η στιγμή να επιστρέψω στην ακαδημαϊκή μου καριέρα. Όπως γνωρίζετε, είμαι παιδίατρος και λοιμωξιολόγος. Θέλω λοιπόν να ασχοληθώ με την ακαδημαϊκή εκπαίδευση, με την εκπαίδευση ειδικότερα στην Ιατρική και με την έρευνα.
HuffPost: Φεύγετε, όμως, εν μέσω κρίσης. Η εντύπωση που μένει, είναι ότι δεν υπήρξε σωστός συντονισμός μεταξύ του Υπουργείου Υγείας και του ΕΟΔΥ τα κρίσιμα 24ωρα μετά τις φοβερές πλημμύρες στη Θεσσαλία.
Θ. Ζαούτης: Ο ΕΟΔΥ δήλωσε και δηλώνει καθημερινά την ετοιμότητά του και τη διαθεσιμότητά του. Το έχει ήδη αποδείξει επί σειρά ετών, στη διάρκεια της πανδημίας. Το Υπουργείο Υγείας το γνωρίζει και ήδη, όταν ζήτησε την συνδρομή του ΕΟΔΥ, την έλαβε. Εγώ προσωπικά έθεσα τον εαυτό μου στη διάθεση της αναπληρώτριας υπουργού, κυρίας Αγαπηδάκη, ώστε να προσφέρω και τις επιστημονικές γνώσεις μου στο πεδίο αν χρειαστεί. Άλλωστε δεν θεωρώ τον εαυτό μου ”προεδρεύοντα” στον οργανισμό, παραμένω γιατρός και λοιμωξιολόγος. Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας έχει την αρμοδιότητα να κρίνει και να διαθέτει δυνάμεις. Η οδηγία που έλαβα ήταν να παραμείνω στην έδρα του οργανισμού και αυτό έπραξα.
“...ο οργανισμός έχει θετικό πρόσημο πλέον. Έχει πλεόνασμα στο ταμείο του. Δεν είναι ελλειμματικός. Επιπλέον, μπορούμε να θεωρούμε ως κεκτημένο, την διαφάνεια στις προμήθειες του οργανισμού. Διαθέτει πράσινο πιστοποιητικό για τις προμήθειές του από ανεξάρτηση εταιρεία (external auditor) που διενεργεί σχετικό έλεγχο.”
- Θεοκλής Ζαούτης
HuffPost: Ο ρόλος του οργανισμού αλλάζει ή παραμένει ο ίδιος και μετά την δική σας αποχώρηση;
Θ. Ζαούτης: Ναι, αλλάζει και τον καθορίζει το νέο νομοσχέδιο που ψηφίστηκε στα τέλη Ιουλίου. Το Υπουργείο Υγείας έλαβε την απόφαση να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο θα διοικείται ο ΕΟΔΥ, με σημαντικότερη αλλαγή να καταργηθούν οι θέσεις των αντιπροέδρων - είναι δύο σήμερα, ένας για τα μεταδοτικά και ένας για τις μη μεταδοτικά νοσήματα - και την αφαίρεση ορισμένων αρμοδιοτήτων από τον Πρόεδρο που γίνεται μερικής απασχόλησης αντί πλήρους και αποκλειστικής, ενώ οι διοικητικές αρμοδιότητες περνάνε στον Διευθύνοντα Σύμβουλο, που αποκτά για πρώτη φορά ο Οργανισμός. Ο Διευθύνων Σύμβουλος έχει ήδη επιλεγεί και πλέον, ο ΕΟΔΥ θα αποκτήσει και νέο Πρόεδρο.
HuffPost: Και ο τρόπος λειτουργίας του οργανισμού; Θα είναι ο ίδιος, όπως κατά την περίοδο της πανδημίας που προηγήθηκε;
Θ. Ζαούτης: Η εξέλιξη της πανδημίας μας έχει φέρει σε ένα σημείο, όπου δεν χρειάζεται η καθημερινή ενημέρωση των πολιτών για τα κρούσματα. Ήδη έχουμε περάσει σε εβδομαδιαία ανακοίνωση. Η νέα διοίκηση του ΕΟΔΥ θα κρίνει πως πρέπει να προχωρήσει στη συνέχεια.
“Για μένα είναι ζήτημα αρχής, ως επιστήμονας και ως πρόεδρος του ΕΟΔΥ, να λειτουργούμε στη Δημόσια Υγεία με βάση τα data. Κάθε μέτρο που θα λάβουμε, κάθε απόφαση που θα πάρουμε πρέπει να ξεκινάει με ασφαλή δεδομένα. Η πρόσβαση στα data και η διαφάνεια στη διαχείριση των δεδομένων είναι ο τελικός στόχος της διαδικασίας ψηφιοποίησης.”
- Θεοκλής Ζαούτης
HuffPost: Αν σας ρωτούσα: Τι μένει στον ΕΟΔΥ από την θητεία του Θεοκλή Ζαούτη; Τι θα απαντούσατε;
Θ. Ζαούτης: Κάνοντας τον απολογισμό, θα έλεγα ότι ο ΕΟΔΥ έχει να παρουσιάσει επιτεύγματα, σημαντικά βήματα αν θέλετε, σε τρεις άξονες: οικονομικό, διοικητικό και επιστημονικό.
Στο επιστημονικό σκέλος, ο ΕΟΔΥ διασυνδέθηκε με τακτική εκπροσώπηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο (ECDC), ενώ αποκαταστήσαμε διαύλους επικοινωνίας και ανταλλαγής γνώσης με το αμερικανικό CDC. Ταυτόχρονα, όπως γνωρίζετε το δικό μου επιστημονικό αντικείμενο είναι η πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων και η αποφυγή της μικροβιακής αντοχής. Ήταν ένας από τους κύριους λόγους που ανέλαβα αυτή τη θέση, με στόχο να περιορίσουμε αυτό το μεγάλο πρόβλημα για την Ελλάδα. Είναι κάτι που μου ζήτησε ο τότε υπουργός κ. Πλεύρης, αλλά και ο πρωθυπουργός. Σε αυτό το πλαίσιο, σε συνεργασία με το Υπουργείο, σχεδιάσαμε ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο ειδικά για το ζήτημα των λοιμώξεων, που μας πηγαίνει μπροστά. Καταθέσαμε ένα σχέδιο υπουργικής απόφασης και υπάρχει στο Υπουργείο Υγείας από την Άνοιξη του 2023, ενώ ο ΕΟΔΥ από την πλευρά του προχώρησε σε συλλογή και καταγραφή επικαιροποιημένων στοιχείων για την κατάσταση των νοσοκομείων στην Ελλάδα, σε σχέση με τις λοιμώξεις. Επίσης, αξιοποιώντας τους σημαντικούς πόρους που βρήκαμε από το Ταμείο Ανάκαμψης, ώστε να προχωρήσουν δύο μεγάλα έργα που ανέθεσε στον ΕΟΔΥ το Υπουργείο Υγείας: Το πρώτο είναι η ψηφιοποίηση των δεδομένων ώστε να αποκτήσουμε data για το σύνολο της Δημόσιας Υγείας και το δεύτερο, είναι η ετοιμότητα και απόκριση του οργανισμού σε πιθανές μελλοντικές κρίσεις, όπως η Κλιματική Αλλαγή ή μία νέα πανδημία. Ο ΕΟΔΥ έχει ετοιμάσει και έχει καταθέσει στο Υπουργείο Υγείας τα τεχνικά δελτία (RRF) - και για τα δύο έργα.
Στο οικονομικό σκέλος, μπορούμε να πούμε με ικανοποίηση ότι ο οργανισμός έχει θετικό πρόσημο πλέον. Έχει πλεόνασμα στο ταμείο του. Δεν είναι ελλειμματικός. Επιπλέον, μπορούμε να θεωρούμε ως κεκτημένο, την διαφάνεια στις προμήθειες του οργανισμού. Διαθέτει πράσινο πιστοποιητικό για τις προμήθειές του από ανεξάρτηση εταιρεία (external auditor) που διενεργεί σχετικό έλεγχο.
Στο διοικητικό κόμμάτι, ο νόμος 4463 με τον οποίο επανιδρύθυκε ο ΕΟΔΥ, προβλέπει πλέον να δημιουργηθεί Οργανισμός. Δηλαδή αναλυτικό οργανόγραμμα. Εμείς εφαρμόσαμε το νόμο και, μετά από σύσταση της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας και του Υπουργείου Υγείας, διαμορφώσαμε μία ολοκληρωμένη πρόταση για τον Οργανισμό. Δεν τον σχεδιάσαμε μόνοι μας. Αξιοποιήσαμε την βοήθεια που λαμβάνει η Ελλάδα από την ΕΕ με στόχο τον εκσυγχρονισμό της Δημόσιας Διοίκησης. Ο σχεδιασμός για τον Οργανισμό του ΕΟΔΥ έχει ήδη εκπονηθεί, με την τεχνογνωσία και την διαρκή καθοδήγηση της Expertise France - του ειδικού φορέα που διαθέτει το Γαλλικό Δημόσιο προκειμένου να ανταλλάσσει τεχνογνωσία σε επίπεδο οργάνωσης της Δημόσιας Διοίκησης. Προβλέπει την στελέχωσή του οργανισμού σε επίπεδο επιστημονικού και διοικητικού προσωπικού, μέσω αδιάβλητων διαδικασιών. Παράλληλα, εφαρμόστηκε η ισχύουσα νομοθεσία και συνταξιοδοτήθηκαν υπάλληλοι που είτε απουσίαζαν μακροχρόνια, είτε είχε παρέλθει προ πολλού το όριο συνταξιοδότησής τους αλλά παρέμεναν στον οργανισμό.
“Ο σχεδιασμός για τον Οργανισμό του ΕΟΔΥ έχει ήδη εκπονηθεί, με την τεχνογνωσία και την διαρκή καθοδήγηση της Expertise France - του ειδικού φορέα που διαθέτει το Γαλλικό Δημόσιο προκειμένου να ανταλλάσσει τεχνογνωσία σε επίπεδο οργάνωσης της Δημόσιας Διοίκησης. Προβλέπει την στελέχωσή του οργανισμού σε επίπεδο επιστημονικού και διοικητικού προσωπικού, μέσω αδιάβλητων διαδικασιών.”
- Θεοκλής Ζαούτης
HuffPost: Θα μου επιτρέψετε να επιμείνω για τα data. Δηλαδή, θα έχουμε στο κοντινό μέλλον καταγεγραμμένα στοιχεία σε ψηφιακή μορφή για νοσήματα και ασθενείς, ώστε να αλλάξει ταχύτητα η Υγεία κάποια στιγμή στην Ελλάδα;
Θ. Ζαούτης: Για μένα είναι ζήτημα αρχής, ως επιστήμονας και ως πρόεδρος του ΕΟΔΥ, να λειτουργούμε στη Δημόσια Υγεία με βάση τα data. Κάθε μέτρο που θα λάβουμε, κάθε απόφαση που θα πάρουμε πρέπει να ξεκινάει με ασφαλή δεδομένα. Η πρόσβαση στα data και η διαφάνεια στη διαχείριση των δεδομένων είναι ο τελικός στόχος της διαδικασίας ψηφιοποίησης. Να διαθέτουμε ακριβή δεδομένα ώστε να σχεδιάζουμε δράσεις για βελτίωση στη Δημόσια Υγεία και να διασφαλίσουμε τη διαφάνεια.
HuffPost: Αναφέρεστε σε όσα πετύχατε. Υπάρχουν και στόχοι που θέσατε, αλλά δεν πετύχατε τελικά;
Θ. Ζαούτης: Εμείς ετοιμάσαμε το σχέδιο για τον «νέο ΕΟΔΥ». Το οργανόγραμμα αναφέρεται σε 80 νέες προσλήψεις με αδιάβλητες διαδικασίες, ιδιαίτερα για επιστημονικό προσωπικό. Θα ήθελα να το δω να υλοποιείται. Εγώ οραματίζομαι πάντοτε ένα οργανισμό για τη Δημόσια Υγεία βασισμένο στα προηγμένα μοντέλα της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών, με μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων να συναπαρτίζουν επιστήμονες, οι οποίοι θα έχουν γνώσεις Επιδημιολογίας και Δημόσιας Υγείας. Ένας οργανισμός με συγκεκριμένες διαδικασίες λειτουργίας, όπου κάθε θέση εργασίας θα έχει αντίστοιχη περιγραφή του αντικειμένου (job description) και ανάλογες ευθύνες. Γιατί αυτός είναι ο στόχος.
Θα ήθελα επίσης, να δω ένα νομοσχέδιο για την αντιμετώπιση των λοιμώξεων, με βάση το πλαίσιο που αφήνουμε έτοιμο. Πρέπει να δώσουμε όλοι ενωμένοι τη μάχη των λοιμώξεων μέσα στα νοσοκομεία. Η Δημόσια Υγεία στην Ελλάδα θα αλλάξει ταχύτητα, εάν το πετύχουμε. Για εμένα, αυτή είναι μία εθνική υπόθεση και απαιτείται πανστρατιά. Από την πολιτική ηγεσία, το ιατρικό, νοσηλευτικό και επιστημονικό προσωπικό. Και, προσωπικά, θα είμαι παρών για τη Δημόσια Υγεία σε αυτό το μέτωπο.
“Πρέπει να δώσουμε όλοι ενωμένοι τη μάχη των λοιμώξεων μέσα στα νοσοκομεία. Η Δημόσια Υγεία στην Ελλάδα θα αλλάξει ταχύτητα, εάν το πετύχουμε. Για εμένα, αυτή είναι μία εθνική υπόθεση και απαιτείται πανστρατιά”
- Θεοκλής Ζαούτης
HuffPost: Πρόσφατα είχατε δηλώσει στη HuffPost: «Πρέπει να πιστέψουμε όλοι ότι είναι εφικτό να φτάσουμε σε μηδενικά επίπεδο των μολύνσεων από λοιμώξεις, ώστε να πετύχουμε στο τρίπτυχο «μείωση κόστους - ποιότητα - αποτελεσματικότητα». Μπορούμε. Απαιτείται αλλαγή κουλτούρας, εφαρμογή των καλών πρακτικών που προκύπτει από την προσεκτική καταγραφή Δεικτών και ισχυρή βούληση, την οποία διαθέτουμε». Καθώς ολοκληρώθηκε η θητεία σας στον ΕΟΔΥ, θεωρείτε ότι παραδίδετε την σκυτάλη στον επόμενο, ή ότι είναι και δικό σας καθήκον να δώσετε αυτή τη μάχη;
Θ. Ζαούτης: Και τα δύο. Παραδίδω την σκυτάλη με τις αρμοδιότητες στο νέο Πρόεδρο του ΕΟΔΥ. Θεωρώ κορυφαίο στόχο του οργανισμού την αντιμετώπιση του προβλήματος των λοιμώξεων. Σίγουρα, όμως, θα είμαι παρών και ενεργός, γιατί πιστεύω σε αυτό τον κοινό στόχο.
HuffPost: Mε ποιο συναίσθημα θα αφήσετε πίσω σας το γραφείο από το οποίο ζήσατε την περίοδο της πανδημίας;
Θ. Ζαούτης: Φεύγω υπερήφανος, γιατί θεωρώ ότι αγωνιστήκαμε με όλα τα μέσα που διαθέτουμε στη δεύτερη φάση της πανδημίας. Εάν εστιάσουμε στον πιο «σκληρό» δείκτη, που είναι και ο περισσότερο αποδεκτός επιστημονικά - δηλαδή στην υπερβάλουσα θνησιμότητα - βλέπουμε ότι η Ελλάδα τα πήγε καλά.
Αισθάνομαι υπερήφανος επειδή ο ΕΟΔΥ γυρίζει σελίδα, αλλά και για τις προσωπικές σχέσεις που χτίσαμε μέσα στον οργανισμό. Η διοίκηση συνεργάστηκε στενά με τους εργαζόμενους, εκείνοι το αναγνωρίζουν και περάσαμε τη δύσκολη περίοδο της πανδημίας χωρίς εντάσεις και συγκρούσεις. Οφείλω σε όλους ένα ευχαριστώ γι αυτό και ειδικά στις κινητές ομάδες του ΕΟΔΥ. Ήταν ο «στρατός» που αντιμετώπισε την πανδημία βγαίνοντας στους δρόμους και έκανε το rebranding, κάνοντας γνωστό τον οργανισμό σε όλη την Ελλάδα.
Επίσης, οφείλω να αναγνωρίσω την προσφορά του αντιπροέδρου, Δημήτρη Παρασκευή, που μοιράστηκε μαζί μου το όραμα και ήταν δίπλα μου σε όλα. Όπως οφείλω να ευχαριστήσω τον πρωθυπουργό και τον πρώην υπουργό κύριο Πλεύρη για την εμπιστοσύνη που μου έδειξαν αναθέτοντάς μου την ευθύνη του ΕΟΔΥ, καθώς και για την συνεργασία στο πρόβλημα των λοιμώξεων, όπου ο πρώην υπουργός έδειξε ιδιαίτερη προσοχή και ευαισθησία.
HuffPost: Κι ένα τελευταίο: Αλήθεια, έχοντας ολοκληρώσει τον κύκλο στον ΕΟΔΥ όπως λέτε, μετανιώνετε που επιστρέψατε στην Ελλάδα από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Γνωρίζω ότι διαγράψατε μεγάλη επιστημονική και ακαδημαϊκή διαδρομή εκεί.
Θ. Ζαούτης: Ποτέ δεν κοιτάζω πίσω, κοιτάζω μόνο μπροστά. Δεν έχω μετανιώσει ούτε μία στιγμή που επέστρεψα στην Ελλάδα, υπάρχουν μεγάλες προκλήσεις και πιστεύω ότι μπορώ να προσφέρω στον τόπο. Στην Υγεία, αλλά και στον ακαδημαϊκό χώρο, στην Εκπαίδευση. Σύντομα θα μπορούμε να μιλήσουμε και για νέα σχέδια.