Η στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία μεταβάλλει το διεθνές περιβάλλον, η αγριότητα του πολέμου που επιχειρεί το ρωσικό απολυταρχικό καθεστώς, επαναφέρει σκοτεινές εικόνες στην ήπειρο μας, που είχαμε 10ετίες να ζήσουμε. Οι απειλές που εξαπέλυσε το Κρεμλίνο κατά άλλων ευρωπαϊκών κρατών, όπως εναντίον της Σουηδίας και της Φινλανδίας, για την πρόθεση τους να ενταχθούν στην ομπρέλα ασφαλείας της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, υποδηλώνει τους κινδύνους από τον ακραίο αναθεωρητισμό, που επηρεάζουν την ασφάλεια, την ειρήνη, την σταθερότητα στην Ευρώπη. Σε συνδυασμό με έναν άλλον αναθεωρητισμό, της Άγκυρας, που κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη της καλής γειτονίας και συνεργασίας, της ειρηνικής διευθέτησης των διαφορών.
Οι επι 10ετίες κατακτήσεις εκατομμυρίων Ευρωπαίων Πολιτών, από την ιδρυτική συνθήκη της ΕΟΚ έως και τις πιο πρόσφατες αναθεωρήσεις, με την μεταβίβαση εθελούσιας εθνικής κυριαρχίας με δημοκρατικό τρόπο στην υπερεθνική ευρωπαϊκή αρχή, δημιούργησαν μέσα από αυτή νέα πολιτική οντότητα, νέες ενιαίες πρόνοιες. Κοινές πολιτικές, κανονισμοί, ρυθμιστικές πράξεις, δημιούργησαν ένα πλαίσιο εντός του οποίου αναπτύχθηκαν η Κοινή Αγροτική Πολιτική, οι περιφερειακές πολιτικές για την Συνοχή και τα Διαρθρωτικά Ταμεία. Έτσι δημιουργήθηκε μια θετική αναπτυξιακή πορεία για το σύνολο των κρατών-μελών, η οποία έχει αλλάξει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες.
Αυτά τα πολιτικά δεδομένα, όσο και αν θεωρούνται παγιωμένα σήμερα, τα τελευταία χρόνια, δέχονται έναν επιθετικό λαϊκισμό, που εκφράζεται από έντονα αντιευρωπαϊκό ριζοσπαστισμό, σχεδόν σε όλα τα μήκη και πλάτη της ΕΕ. Λαϊκιστικές ρητορείες που αναπτύχθηκαν περισσότερο την τελευταία 15ετία, όταν οι χώρες μας βρέθηκαν αντιμέτωπες με την οικονομική κρίση, αργότερα με την προσφυγική/μεταναστευτική, με την υγειονομική. Αλλά και με επιθετικές αναθεωρητικές συμπεριφορές και πρακτικές της Άγκυρας στο Αιγαίο, στη ΝΑ Μεσόγειο, στην Συρία, στην Λιβύη, που αποσταθεροποιούν την περιοχή.
Πράξεις από τις οποίες φάνηκε το υπαρκτό έλλειμμα στον πυλώνα της ΚΕΠΠΑ, της ικανότητας της ΕΕ να ενεργεί αποφασιστικά και υπεύθυνα ως μια γνήσια Ένωση. Το έλλειμμα της Πολιτικής Ένωσης, από την αδυναμία των εθνικών αρχών να ξεπεράσουν την αδράνεια του διακυβερνητικού μοντέλου συνεργασίας, υιοθετώντας την ομοσπονδιακή θεσμική συγκρότηση, τον φεντεραλισμό.
Τώρα όμως η Ευρώπη, για μια ακόμη φορά, βρίσκεται ενώπιον μιας κατάστασης με ιδιαίτερους κινδύνους, γιατί εκτός της πολεμικής απειλής, την εισβολή την οποία αποκρούουν οι Ένοπλες Δυνάμεις και ο λαός της Ουκρανίας, διακυβεύονται πολλά περισσότερα. Έχει τραυματισθεί η επι 10ετίες σταθερότητα μέσω της ειρήνης στις ευρωπαϊκές χώρες, έχει παραβιαστεί η εθνική ανεξαρτησία και η κυριαρχία, από το ρωσικό καθεστώς, που στο εσωτερικό του δεν διαμορφώνει μια ομαλή δημοκρατική λειτουργία.
Η Ευρώπη στην διαρκή εξέλιξη του ενοποιητικού εγχειρήματος, δεν κατάφερε να συγκροτήσει τον αμυντικό της βραχίονα, να διαμορφώσει μια γνήσια Κοινή Εξωτερική Πολιτική, Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας. Δεν κατάφερε σε κρίσεις που εκδηλώνονταν είτε εντός της ευρωπαϊκής επικράτειας, είτε στην ευρύτερη περιοχή, να αναπτύξει προσαρμοσμένη δράση για την προάσπιση των κοινών ευρωπαϊκών συμφερόντων. Αλλά και για να επιδεικνύει ετοιμότητα απέναντι σε πολύπλευρες απειλές, από την καταπολέμηση της τρομοκρατίας έως την κλιματική αλλαγή, που απαιτούν την συνεργασία και το ενωσιακό κλίμα, αντί για τις κατακερματισμένες εθνικές αναφορές.
Σήμερα, που βιώνουμε την συνεχιζόμενη κρίση του πολέμου που προκάλεσε το Ρωσικό καθεστώς, η ΕΕ βρίσκεται σε μια κρίσιμη ιστορική καμπή, ένα χρονικό σημείο όπου η προάσπιση των κοινών συμφερόντων της, προϋποθέτει περισσότερο από ποτέ την αναγκαιότητα μετεξέλιξης της σε ομοσπονδιακή οντότητα.
Όμως αυτό το ιστορικό ζητούμενο, δεν φαίνεται πιθανόν στο απώτερο μέλλον να εισέλθει σε ένα στάδιο υλοποίησης, καθώς δεν υπάρχουν εκείνες οι ηγετικές φυσιογνωμίες που θα οδηγήσουν την Ευρώπη σε μια συνάθροιση αντίστοιχη εκείνης του Συνεδρίου της Χάγης το 1948, που κατηύθυνε το ενοποιητικό σχέδιο να διαμορφώσει πολιτικές συμφωνίες που κατέληξαν στην δημιουργία του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα.