Φτάνουμε σε μια οικογενειακή συγκέντρωση διακοπών με το παιδί μας. Η θεία Κάθυ σκύβει και απλώνει τα χέρια της στο μικρό μας: «Έλα εδώ και δώσε με μια μεγάλη αγκαλιά!» Το παιδί μας σιωπά, κουνάει το κεφάλι του «όχι» και μας αρπάζει. Το αναγκάζουμε να συμμορφωθεί: «Ελα, πήγαινε αγκαλιά με τη θεία σου. Εχεις να την δεις τόσο καιρό!»
Οι προθέσεις μας είναι καλές: Δεν θέλουμε να πληγώσουμε τα συναισθήματα ενός αγαπημένου μας και (δεν θέλουμε) το παιδί μας να φαίνεται αγενές. Αλλά πιέζοντας ένα παιδί να δείξει στοργή όταν δεν το θέλει, μπορεί να στείλουμε ανάμεικτα μηνύματα, έστω και ακούσια, σχετικά με το ποιος είναι υπεύθυνος για το σώμα του.
Ως γονείς, «αν τα μηνύματά μας είναι να διδάξουμε στα παιδιά να τιμούν το ένστικτό τους, να περιμένουμε από τους ανθρώπους να σέβονται τα όριά τους και να λένε ”όχι” όταν κάποιος τα κάνει να αισθάνονται σωματικά ανασφαλείς, πρέπει να κάνουμε την έννοια της συναίνεσης μέρος των μηνυμάτων (που θέλουμε να τους περάσουμε)», λέει στη HuffPost η ψυχολόγος Αλίζα Πρέσμαν, συνιδρύτρια του Mount Sinai Parenting Center και οικοδέσποινα του podcast «Raising Good Humans».
Πράγματι, πολλοί γονείς σήμερα τονίζουν στα παιδιά τους τη σημασία εννοιών όπως η σωματική αυτονομία (το δικαίωμα του ατόμου να αποφασίζει τι συμβαίνει στο σώμα του χωρίς εξωτερική επιρροή) και η συγκατάθεση (ή η άδεια να συμβεί κάτι — σε αυτή την περίπτωση, σωματικό άγγιγμα ). Αλλά όταν πιέζουμε το παιδί μας να φιλήσει έναν παππού και μια γιαγιά που δεν θέλει να φιλήσει, ουσιαστικά του λέμε να αγνοήσει τη δυσφορία του με αυτό το άτομο.
«Τα παιδιά δεν πρέπει ποτέ να αναγκάζονται να αφήσουν άλλο άτομο να αγγίξει το σώμα τους παρά τη θέλησή τους», λέει στη HuffPost η κλινική ψυχολόγος Λόρα Μάρκχαμ, συγγραφέας του «Ειρηνικός Γονέας, Χαρούμενα παιδιά» και ιδρύτρια του ιστότοπου Aha! Parenting...
Θέλουμε να δείξουμε στα παιδιά μας ότι είναι οκ να λένε «όχι» σε ανεπιθύμητο σωματικό άγγιγμα από οποιονδήποτε, συμπεριλαμβανομένων ενηλίκων που γνωρίζουν – και ότι μπορούν να περιμένουν ότι οι επιθυμίες τους θα γίνουν σεβαστές.
Λοιπόν, τι πρέπει να κάνουμε όταν προκύπτει μια τέτοια κατάσταση;
Όταν ο παππούς εκλιπαρεί για ένα φιλί και το παιδί μας δεν θέλει, είναι εύκολο να αναστατωθούμε προσπαθώντας να διαχειριστούμε την κατάσταση και όλα τα συναισθήματα που μπορεί να την συνοδεύουν.
«Συχνά νιώθουμε άβολα απογοητεύοντας τους ανθρώπους της οικογένειάς μας. Μπορεί ακόμη και να νιώθουμε αμήχανα που τα παιδιά μας δεν είναι εξαιρετικά φιλικά με άτομα που γνωρίζουμε ότι τα αγαπούν», λέει η Πρέσμαν. «Αυτό μπορεί να μας μεταφέρει σε έναν πλαίσιο ντροπής, ένα πλαίσιο που «θέλει» απλώς να αισθανόμαστε καλύτερα και να κάνουμε τους πάντες να αισθάνονται καλύτερα – ακόμη και σε βάρος των μαθημάτων που ελπίζουμε να δώσουμε στα παιδιά μας».
Ας πάρουμε μια βαθιά ανάσα κι ας θυμηθούμε: Η δουλειά μας είναι να καθοδηγούμε τα παιδιά μας και να τα μαθαίνουμε να εμπιστεύονται τον εαυτό τους. Η δουλειά μας δεν είναι να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματα άλλων ενηλίκων... Η ιδέα είναι να βρούμε να πούμε κάτι που να κάνει το παιδί μας να αισθάνεται άνετα.
Ακόμα καλύτερα: Ας προετοιμάσουμε το παιδί μας νωρίτερα
Πριν από την εκδήλωση, ας δώσουμε στο παιδί μας όλη την δυνατή πληροφόρηση σχετικά με το τι να περιμένει κι ας το ενημερώσουμε ότι υπάρχουν άλλοι τρόποι για να πούμε ένα γειά —όπως κουνώντας το χέρι, χαμογελώντας ή αγγίζοντας τις γροθιές μας—αν δεν θέλει να δώσει αγκαλιές ή φιλιά...
Ας πούμε στο παιδί μας ότι όταν αρνείται μια αγκαλιά ή ένα φιλί, ο συγγενής μπορεί να φανεί λίγο λυπημένος στην αρχή. Ας βεβαιωθούμε ότι ξέρει ότι δεν έκανε κάτι λάθος
«Όταν νοιαζόμαστε για τους ανθρώπους, δεν θέλουμε να τους στενοχωρήσουμε...», γράφει η έγραψε η σεξουαλική παιδαγωγός Ναντίν Θόρνχιλ για το Today’s Parent το 2019. «Ενημερώστε το παιδί σας ότι μερικές φορές οι άνθρωποι μπορεί να αισθάνονται λίγο απογοητευμένοι όταν εμείς πες τους λέμε «όχι», αλλά θα είναι εντάξει. Δεν είναι δουλειά του παιδιού μας να νιώθει άβολα έτσι ώστε οι άλλοι άνθρωποι να μην είναι»...
Ας εκπαιδεύσουμε τους συγγενείς μας σχετικά με το γιατί αυτό έχει σημασία για εμάς, κι ας προσπαθήσουμε να είμαστε υπομονετικοί μαζί τους. Ελπίζουμε ότι κάπως έτσι σύντομα θα δεχτούν ένα hi 5 από το παιδί μας.