Οι λόγοι για να ταξιδέψει κανείς πίσω στο χρόνο και να ζήσει σε μια περασμένη εποχή είναι πολλοί και διάφοροι, αλλά συνήθως ο λόγος να μην το κάνει είναι πάντα ο ίδιος: η οδοντιατρική. Σε κάθε κεφάλαιο της ανθρώπινης ιστορίας πριν από την εποχή μας, όπως μας λένε συχνά, όλοι είχαν λίγο πολύ κάποια αγωνία εξαιτίας των προβλημάτων στα δόντια, για να μην αναφέρουμε καν τους φόβους για την αντιαισθητικότητα των χαμόγελών τους. Ωστόσο, τα ιστορικά αρχεία διαψεύδουν την πεποίθησή μας ότι όσο προχωράμε στο παρελθόν, τόσο θα συναντάμε χειρότερα δόντια. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι, όπως εξηγείται στο παρακάτω βίντεο, είχαν στην πραγματικότητα καλύτερα δόντια από πολλούς σύγχρονους Ευρωπαίους.
Και μπορεί για τους Αμερικανούς, που αντιμετωπίζουν την υγεία των δοντιών τους σχεδόν εμμονικά, αυτό να μην λέει πολλά, ωστόσο οι Ρωμαίοι πολίτες της αυτοκρατορίας δεν είχαν τα ίδια μέσα για οποιαδήποτε σύγκριση.
«Το τυπικό και συχνά μοναδικό εργαλείο που χρησιμοποιούσαν για τον καθαρισμό των δοντιών τους ήταν μια οδοντογλυφίδα», λέει ο δημιουργός του βίντεο και κάτοχος διδακτορικού στην Αρχαια Ελληνική και Ρωμαϊκή Ιστορία από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, Γκάρετ Ράιαν. Αυτές «συνδυάζονταν με σκόνες δοντιών, οι οποίες τρίβονταν στα δόντια και τα ούλα με ένα ενθουσιώδες δάχτυλο». Τα συστατικά τους περιελάμβαναν «ελαφρόπετρα, κονιοποιημένο κόκκαλο, γυαλί σε σκόνη και θρυμματισμένο κέλυφος» ή μερικές φορές «ιδρώτα προβάτου και στάχτη από το κεφάλι ενός λύκου», δηλαδή συστατικά που απέχουν παρασάγγας από οτιδήποτε περιέχεται σε μια οδοντόκρεμα σήμερα.
«Η δυσάρεστη αναπνοή ήταν μια χρόνια πάθηση στον κλασικό κόσμο» και «ο πονόδοντος φαίνεται να ήταν σχεδόν εξίσου διαδεδομένος». Η θεραπεία που χρησιμοποιούσαν πιο συχνά οι Ρωμαίοι οδοντίατροι ήταν η εξαγωγή, που γινόταν χωρίς αναισθητικό. Ωστόσο, μόνο στο ένα τρίτο περίπου των διατηρημένων σκελετών που ανακτήθηκαν από τα ερείπια της Πομπηίας και του Ερκολάνο (γνωστό και ως Ἡράκλειον ή Ἡράκλεια) έλειπαν δόντια, «και σχετικά λίγοι είχαν τρύπες».
Αν και πολλές κοινωνίες σήμερα θεωρούν την οδοντική κατάσταση ως δείκτη φινέτσας ακόμα και κύρους, στην αρχαία Ρώμη η σχέση ήταν, σε κάποιο βαθμό, αντίστροφη: «Ένα νεαρό κορίτσι που φορούσε ακριβά κοσμήματα, για παράδειγμα, είχε ήδη στα δόντια της πέντε τρύπες, πιθανότατα επειδή η οικογένειά της μπορούσε να αντέξει οικονομικά να την ταΐζει πολλές λιχουδιές τίγκα σε ακριβό και ζαχαρούχο μέλι».
Πράγματι, «ελλείψει επεξεργασμένης ζάχαρης, τα στοματικά βακτήρια ήταν λιγότερο επιθετικά από ό,τι είναι σήμερα». Οι Ρωμαίοι είχαν τερηδόνα, αλλά «τα διάχυτα μαυρισμένα δόντια και τα κούφια μάγουλα της πρώιμης σύγχρονης Ευρώπης», μια εποχή-σταυροδρόμι ανάμεσα στην άφθονη διαθεσιμότητα ζάχαρης και την σχετικά πρωτόγονη οδοντιατρική «απείχαν από τη ρωμαϊκή εποχή όσο και από τη δική μας».
Πηγή: Open Culture