Η γενικευμένη ακρίβεια, τα υψηλά ενοίκια και τα χαμηλά εισοδήματα δεν πιέζουν μόνο τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που επηρεάζει πλέον και την καθημερινότητα στις πολυκατοικίες, τη σχέση ιδιοκτητών και ενοικιαστών, αλλά και τη συνοχή της ίδιας της γειτονιάς!
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, τα ανείσπρακτα ενοίκια δεν είναι ένα μεμονωμένο φορολογικό ζήτημα. Συνδέονται με κοινωνικές εντάσεις, μικρές ή μεγάλες συγκρούσεις, και μια γενικότερη αίσθηση ανασφάλειας που διαχέεται σε ολόκληρη την αγορά κατοικίας.
Τα τελευταία χρόνια, τα ενοίκια αυξήθηκαν πολύ ταχύτερα από τους μισθούς. Για χιλιάδες νοικοκυριά, το κόστος στέγασης απορροφά πλέον δυσανάλογο ποσοστό του εισοδήματος, αφήνοντας ελάχιστα περιθώρια για λογαριασμούς, τρόφιμα και βασικές ανάγκες.
Οι περισσότεροι ενοικιαστές προσπαθούν να είναι συνεπείς. Ωστόσο, μια μικρή αλλά υπαρκτή μειοψηφία, πιεσμένη από την ακρίβεια ή από απρόβλεπτα γεγονότα (ανεργία, ασθένεια, οικογενειακά προβλήματα), καθυστερεί ή αδυνατεί να πληρώσει το ενοίκιο.
Εκεί αρχίζει συχνά ένας φαύλος κύκλος με καθυστερήσεις πληρωμών, εντάσεις με τον ιδιοκτήτη, προβλήματα με τα κοινόχρηστα, διαμαρτυρίες από άλλους ενοίκους, καθημερινές προστριβές στις πολυκατοικίες!
Τα ανείσπρακτα ενοίκια είναι σύμπτωμα μιας βαθύτερης κρίσης
Συχνά το ζήτημα δεν περιορίζεται στον ιδιοκτήτη και τον μισθωτή. Όταν δεν πληρώνονται κοινόχρηστα ή δημιουργούνται συνεχείς εντάσεις, επηρεάζεται όλη η πολυκατοικία με αποτέλεσμα να εμπλακούν από τον διαχειριστή μέχρι τους γείτονες που δεν έχουν καμία ευθύνη…
Ο «καθρέφτης» του στεγαστικού προβλήματος
Σε πολλές πολυκατοικίες, το πρόβλημα των ανείσπρακτων ενοικίων μεταφράζεται σε καθημερινή τριβή. Συζητήσεις στους διαδρόμους, εντάσεις στις γενικές συνελεύσεις, αντιπαραθέσεις για τα κοινόχρηστα, αίσθηση αδικίας τόσο από ιδιοκτήτες όσο και από ενοικιαστές.
Ο ιδιοκτήτης νιώθει ότι χάνει εισόδημα και καλείται ταυτόχρονα να πληρώσει φόρους και έξοδα. Ο ενοικιαστής, από την άλλη, συχνά αισθάνεται ότι ασφυκτιά οικονομικά και ότι δεν έχει εναλλακτικές λύσεις στέγασης. Το αποτέλεσμα είναι μια διαρκής ένταση χαμηλής έντασης, που διαβρώνει τις σχέσεις μέσα στην πολυκατοικία. Ουσιαστικά, τα ανείσπρακτα ενοίκια, είναι ο «καθρέφτης» του ίδιου του στεγαστικού προβλήματος της χώρας!
Τι προβλέπει ο νόμος για ανείσπρακτα ενοίκια
Η φορολογική νομοθεσία αναγνωρίζει ότι δεν είναι δίκαιο να φορολογείται κάποιος για εισόδημα που δεν έχει εισπράξει. Όμως η προστασία αυτή δεν είναι αυτόματη.
Για να μη φορολογηθούν τα ανείσπρακτα ενοίκια, ο ιδιοκτήτης πρέπει να έχει κινηθεί νομικά κατά του μισθωτή. Συγκεκριμένα, απαιτείται να υπάρχει: Διαταγή πληρωμής, ή διαταγή απόδοσης χρήσης μισθίου, ή δικαστική απόφαση αποβολής (έξωσης), ή δικαστική απόφαση επιδίκασης μισθωμάτων, ή αγωγή αποβολής ή αγωγή επιδίκασης μισθωμάτων.
Χωρίς μία από αυτές τις ενέργειες, η Εφορία θεωρεί ότι το ενοίκιο είναι φορολογητέο, ακόμη κι αν δεν καταβλήθηκε ποτέ.
Η λύση δεν βρίσκεται στη στοχοποίηση των ενοικιαστών
Για να δηλωθούν τα ανείσπρακτα ενοίκια και να μη φορολογηθούν, ο ιδιοκτήτης πρέπει: Πριν από την ηλεκτρονική υποβολή των εντύπων Ε2 και Ε1, να αποστείλει αίτημα στην αρμόδια ΔΟΥ, με συνημμένα τα δικαστικά έγγραφα ή τις αγωγές, έως την προθεσμία υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Η διαδικασία αυτή, όταν γίνεται εμπρόθεσμα, δεν έχει πρόστιμο ή άλλη επιβάρυνση. Τα ανείσπρακτα ποσά δηλώνονται σε ξεχωριστό πεδίο και δεν φορολογούνται.
Η ψυχραιμία… μετρά!
Καθώς πλησιάζει το τέλος του έτους, οι ιδιοκτήτες που αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις καλούνται να κινηθούν με ψυχραιμία, σχέδιο και ενσυναίσθηση! Να καταγράψουν με ακρίβεια τα ανείσπρακτα ποσά, να επιδιώξουν πρώτα τη συνεννόηση, όπου υπάρχει πραγματική αδυναμία, να συμβουλευτούν εγκαίρως δικηγόρο, αν δεν υπάρχει λύση, να προστατεύσουν τον εαυτό τους φορολογικά, χωρίς να οξύνουν άσκοπα τις συγκρούσεις.
Η εμπειρία δείχνει ότι η έγκαιρη και θεσμική αντιμετώπιση μειώνει όχι μόνο τη φορολογική ζημιά, αλλά και τις καθημερινές προστριβές στις πολυκατοικίες.
Τα ανείσπρακτα ενοίκια είναι σύμπτωμα μιας βαθύτερης κρίσης, της απόστασης ανάμεσα στα εισοδήματα και στο κόστος στέγασης. Δεν αφορούν μόνο αριθμούς και φόρους, αλλά επηρεάζουν τις ανθρώπινες σχέσεις, τη συμβίωση και την ποιότητα ζωής στις πολυκατοικίες.
Η λύση δεν βρίσκεται στη στοχοποίηση των ενοικιαστών ούτε στην αδιαφορία για τους ιδιοκτήτες. Βρίσκεται στην ενημέρωση, τη σωστή εφαρμογή του νόμου και σε μια πιο ισορροπημένη στεγαστική πολιτική, που θα μειώσει τις εντάσεις πριν αυτές γίνουν καθημερινότητα.
