Η γνωριμία ενός δεύτερου σκύλου με τον “παλιό” ένοικο του σπιτιού δεν είναι πάντα μια τρυφερή ιστορία αποδοχής. Συχνά, πίσω από γρυλίσματα, καβγάδες για ένα κόκαλο ή –στην προκειμένη περίπτωση– για ένα καρύδι, κρύβονται παρεξηγημένα σήματα, φόβος, πόνος ή η ανάγκη για προστασία των πόρων. Ο εκπαιδευτής σκύλων Χρήστος Μπαλασόπουλος εξηγεί πώς μπορούμε να χτίσουμε σωστές συνθήκες συμβίωσης και γιατί το πρόβλημα ξεκινά (συνήθως) από τον άνθρωπο, όχι από τον σκύλο.
Όταν ένα νέο σκυλί μπαίνει σε σπίτι όπου ήδη ζει άλλο ζώο, οι περισσότεροι κηδεμόνες εύχονται “να τα βρουν μεταξύ τους”. Όμως η συμβίωση δεν είναι θέμα τύχης. Είναι θέμα επικοινωνίας και, κυρίως, σωστού χειρισμού από την πλευρά του ανθρώπου. Ο Χρήστος Μπαλασόπουλος, εκπαιδευτής σκύλων, εξηγεί ότι τα περισσότερα περιστατικά έντασης μεταξύ σκύλων στο ίδιο σπίτι σχετίζονται με ένα βασικό λάθος.
Όταν το καρύδι γίνεται αιτία πολέμου
Η πραγματική ιστορία που περιγράφω στον κ.Μπαλασόπουλο, αφορά τα δύο αρσενικά αδεσποτάκια που έχουμε σπίτι μας, τον Λάζαρο (περίπου 2,5 ετών) και τον συνομήλικο νεοεισελθέντα Ρόκι, πρώην φιλοξενούμενο σε κλουβί κτηνιατρικής κλινικής για τρεις μήνες. Η αρχή ήταν ήρεμη. Μέχρι που ένα καρύδι στον χώρο του κήπου, οδήγησε σε έντονη σύγκρουση και από τότε ο “παλιός” διστάζει να μπει στο υπνοδωμάτιο, ενώ ο “νέος” συμπεριφέρεται σαν ιδιοκτήτης του χώρου.
Ο Χρήστος Μπαλασόπουλος αναγνωρίζει στο περιστατικό ένα κλασικό παράδειγμα “προστασίας πόρων”:
«Ο κάθε σκύλος μπορεί να θεωρεί σημαντικό κάτι διαφορετικό: τροφή, κόκκαλο, παιχνίδι, άνθρωπο, ακόμα και ένα καρύδι. Όταν νιώθει ότι αυτό απειλείται, μπορεί να εκδηλώσει επιθετικότητα για να κρατήσει μακριά τον άλλον».
Η επιθετική συμπεριφορά, όπως τονίζει, είναι μορφή επικοινωνίας: να αυξηθεί η απόσταση, να προστατευτεί κάτι πολύτιμο, να μπουν όρια.
Δεν φταίει το φύλο – ούτε μόνο τα “δύσκολα” σκυλιά
Ο μύθος ότι “μαλώνουν μόνο τα ομόφυλα” (αρσενικό με αρσενικό ή θηλυκό με θηλυκό) καταρρίπτεται εύκολα: «Οι αψιμαχίες μπορεί να συμβούν και μεταξύ ετερόφυλων και μεταξύ ενήλικου και κουταβιού. Οι πιο έντονες συγκρούσεις καταγράφονται συχνά μεταξύ θηλυκών, αλλά αυτό δεν είναι κανόνας. Το θέμα δεν είναι το φύλο, αλλά οι εμπειρίες, ο χαρακτήρας, ο χώρος και οι πόροι».
Σύμφωνα με τον εκπαιδευτή, σημαντικός παράγοντας είναι και ο πόνος ή προηγούμενη τραυματική εμπειρία, που μπορεί να κάνει έναν σκύλο πιο ευερέθιστο ή ανασφαλή.
Το πρώτο λάθος: Φέρνουμε το νέο σκύλο κατευθείαν στο σπίτι
Η σωστή διαδικασία ένταξης δεν ξεκινά στην πόρτα του σπιτιού. Τι προτείνει ο Χρήστος Μπαλασόπουλος:
- Πρώτη γνωριμία εκτός σπιτιού:
Σε ουδέτερο χώρο, βόλτα παράλληλα, με απόσταση. Τα σκυλιά μυρίζονται, “διαβάζουν” το ένα το άλλο χωρίς πίεση. - Σταδιακή προσέγγιση:
Όχι “κολλάμε” τα σκυλιά από το πρώτο λεπτό επειδή φαίνονται ήρεμα. Δίνουμε χρόνο. - Η πρώτη εβδομάδα μέσα στο σπίτι με διαχωρισμό:
Ξεχωριστά κρεβάτια, ξεχωριστοί χώροι ύπνου, ιδανικά με φυσικό εμπόδιο (πόρτα, baby gate) ώστε να αποφεύγονται οι τριβές. - Όχι “θησαυροί” πεταμένοι στο πάτωμα:
Στην αρχή δεν αφήνουμε κάτω κόκκαλα, παιχνίδια ή άλλα αντικείμενα που μπορεί να έχουν μεγάλη αξία για τα ζώα.
«Όσο πιο στενός ο χώρος, τόσο πιο εύκολα δημιουργούνται εντάσεις», σημειώνει. «Γι’ αυτό μπορεί να παίζουν αρμονικά στον κήπο, αλλά να συγκρούονται στην είσοδο του σπιτιού ή στο υπνοδωμάτιο».
Πότε χρειαζόμαστε οπωσδήποτε εκπαιδευτή
Ο Χρήστος Μπαλασόπουλος είναι κατηγορηματικός: σε περιστατικά έντασης δεν αυτοσχεδιάζουμε. «Όταν υπάρχει επεισόδιο μεταξύ σκύλων στο σπίτι, απευθυνόμαστε άμεσα σε εξειδικευμένο εκπαιδευτή. Εκείνος θα αξιολογήσει πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση, το ιστορικό του κάθε ζώου και θα μας καθοδηγήσει βήμα-βήμα. Μόνοι μας μπορεί, χωρίς να το θέλουμε, να χειροτερέψουμε την κατάσταση».
Τι δεν κάνουμε ποτέ
- Δεν φωνάζουμε, δεν χτυπάμε, δεν τιμωρούμε σωματικά.
- Δεν αφήνουμε τα ζώα “να τα βρουν μόνα τους” μετά από σοβαρή αψιμαχία.
- Δεν αγνοούμε τα πρώιμα σήματα δυσφορίας.
Τα “σιωπηλά” σήματα πριν το γρύλισμα
Ο σκύλος δεν γίνεται από τη μία στιγμή στην άλλη επιθετικός. Πριν φτάσει στο γρύλισμα ή στο δάγκωμα, έχει ήδη “μιλήσει”:
- αποστροφή κεφαλιού
- αποφυγή βλέμματος
- γρήγορο γλείψιμο μουσούδας
- χασμουρητό από άγχος
- αλλαγή στάσης σώματος, αυτιά πίσω, σφίξιμο στόματος, βάρος προς τα πίσω
Η σωστή διαχείριση ξεκινά από εκεί: αναγνωρίζουμε τα σήματα και σταματάμε την προσέγγιση πριν κλιμακωθεί η ένταση.
Η εκπαίδευση ως “γέφυρα” εμπιστοσύνης
Η βασική υπακοή και η θετική εκπαίδευση δεν είναι “κόλπα”, είναι εργαλείο ασφάλειας. Όταν ο σκύλος:
- έχει μάθει να μένει στο κρεβάτι του,
- ανταποκρίνεται στο κάλεσμα,
- συνεργάζεται με τον άνθρωπο για τροφή και παιχνίδι,
τότε ο κηδεμόνας αποκτά μεγαλύτερη αξία στα μάτια του ζώου. Έτσι μειώνεται το ενδιαφέρον για συγκρούσεις και αυξάνεται η ικανότητα διαχείρισης φορτισμένων καταστάσεων, όπως το φαγητό, τα παιχνίδια ή η είσοδος σε στενούς χώρους.
Συμπερασματικά, η ειρηνική συμβίωση δύο (ή περισσότερων) σκύλων κάτω από την ίδια στέγη δεν είναι θέμα “τύχης χαρακτήρων”, αλλά σωστής γνωριμίας, σαφών κανόνων, πρόληψης των συγκρούσεων και –όταν χρειάζεται– καθοδήγησης από ειδικό. Γιατί πριν φταίξει ο σκύλος, σχεδόν πάντα έχει προηγηθεί ένα λάθος δικό μας.
