Επιμέλεια social media αναρτήσεων: Κατερίνα Ζώταλη
Πρόκειται για μια συνηθισμένη εικόνα για τους millennial μπαμπάδες, που όμως συνεχίζει να προκαλεί επιφωνήματα θαυμασμού. Ο μπαμπάς με τους 174.000 followers στο TikTok, ιδιοκτήτης της εταιρείας αξεσουάρ μαλλιών «Dad Braids», φροντίζει καθημερινά τα μαλλιά της κόρης του, απολαμβάνοντας κάθε στιγμή της διαδικασίας.
@dad.braids Head to my website to join the fun! I never planned to start a movement 😅 It began with messy ponytails and crooked parts at the kitchen table. Then one video… and now – thousands of dads learning, connecting, and braiding one strand at a time. The next chapter? The Dad Braids Scrunchie Course – a full system for learning and growing together. #dadbraids #girldad #fatherhood #dadlife #fatherdaughter ♬ original sound – dad braids
Η πλημμυρίδα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης των millennials μπαμπάδων «που κάνουν τη δουλειά τους χωρίς παράπονα» μας έδωσε την αφορμή για μια συζήτηση εφ’ όλης της ύλης για τις διαφορές με τις οποίες ασκούν τα γονικά τους καθήκοντα οι γονείς της γενιάς baby boomers κι οι γονείς της γενιάς millennials με την ψυχολόγο, παιδοψυχολόγο, Αλεξάνδρα Καππάτου.
Αλεξάνδρα Καππάτου: Oι millennials γονείς επιδιώκουν μια πιο ισότιμη συμμετοχή και αντιμετώπιση
– Κυρία Καππάτου, ποιες οι βασικές διαφορές που θα εντοπίζατε στον τρόπο που εξασκούν τα γονικά τους καθήκοντα οι γονείς της γενιάς “baby boomers” ( τα άτομα που έχουν γεννηθεί ανάμεσα στο 1946 και το 1964) και “millennials” (;iσοι έχουν γεννηθεί από το 1981 έως το 2000);
Καταρχάς πρέπει να πούμε ότι υπάρχουν πολλές διαφορές στον τρόπο που ασκούν τα γονικά τους καθήκοντα οι δυο γενιές που αναφέρατε – κι αυτές οι διαφορές αντικατοπτρίζουν πολλά πράγματα. Καθώς «περνάμε» από τη μια γενιά στην άλλη υπάρχει αύξηση του μορφωτικού επιπέδου αλλά και δυνατότητες να πληροφορηθούμε περισσότερα πράγματα.
Αλλη ενημέρωση έχουν οι millennials, κι άλλη οι baby boomers. Οι τελευταίοι – που φτάνουν μέχρι τα 80 τους σήμερα – είναι φυσικό να έχουν υιοθετήσει ένα πιο αυστηρό, παραδοσιακό, έως και αυταρχικό μοντέλο το οποίο εμπεριείχε διάφορες προσδοκίες. Οι millennials από την άλλη έχουν μια πιο ανοιχτή και δημοκρατική προσέγγση – ειδικότερα και γενικότερα – επιδικώκοντας μοντέλο ισοτιμίας στον τρόπο της διαπαιδαγώγησης και της γονεϊκότητας. Eίναι επικεντρωμένοι περισσότερο στην ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης κι υιθετούν την πιο δημοκρατική και θετική ανατροφή έναντι της πιο αυστηρής πειθαρχίας. Επίσης ένα άλλο κομμάτι που είναι πολύ σημαντικό, είναι η εμπλοκή τους. Συχνά στις περιπτώσεις των οικογενειών των baby boomers υπήρχαν διακριτοί ρόλοι: Ο πατέρας ήταν ο «κουβαλητής» της οικογένειας, και η μητέρα η «φροντίστρια». Ομως οι millennials επιδιώκουν μια πιο ισότιμη συμμετοχή και αντιμετώπιση. Επειδή οι περισσότερες γυναίκες εργάζονται, θεωρούν a priori δεδομένο το ότι θα έχουν την εργασία και την καριέρα τους – σ’ αυτό έχει παίξει ρόλο η πρόσβαση που έχουν σε περισσότερες πληροφορίες λόγω της μεγαλύτερης εξοικείωσης της γενιάς αυτής με την τεχνολογία.
– Ειδικότερα, ως προς τους πατεράδες των δυο παραπάνω διαφορετικών γενεών, ποιες βασικές διαφορές θα εντοπίζατε;
Θα σας έλεγα ότι το πρώτο είναι ο ρόλος. Στη γενιά των baby boomers, ο πατέρας δεν είχε ενασχόληση ουσιαστική με τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών του. Ηταν ξεχωριστοί οι ρόλοι. Οι πιο νέοι δίνουν μεγάλη προτεραιότητα στην οικογένεια και έχουν μια συναισθηματική εμπλοκή που δεν είχαν οι μεγαλύτεροι οι οποίοι αντιμετώπιζαν την καθημερινότητα της οικογένειας περισσότερο σαν υποχρέωση και περισσότερο ίσως διεκπεραιωτικά. Οι νεότερες γενιές είναι πολύ περισσότερο εμπλεκόμενες (και είναι πολύ σημαντικό αυτό). Και οι δυο γονείς ασχολούνται με το παιδί από τη γέννησή του. Βάσει μελετών έχουμε δει ότι ακόμα κι 97% και των δυο φύλων αλλάζουν πάνες και αναλαμβάνουν παρόμοιες ευθύνες – κάτι το οποίο ήταν σπάνιο για τις μεγαλύτερες γενιές. Το θεωρούν υποχρέωσή τους να το κάνουν στο πλαίσιο της ισότητας των δυο φύλων. Επίσης βλέπουμε ότι πολύ περισσότεροι πατεράδες νεότερων γενεών παίρνουν πατρικές άδειες, κάτι που δεν συνέβαινε στις μεγαλύτερες γενιές πατεράδων. Ηταν κάτι ανήκουστο για την εποχή τους. Ο αριθμός είναι 4πλασιος των όσων παίρνουν πατρική άδεια σε σχέση με τους μεγαλύτερους πατεράδες. Όλα αυτά δείχνουν την αλλαγή στάση και νοοτροπίας, κάτι που έχει να κάνει με κοινωνικούς λόγους και συγκεκριμένα την αλλαγή των δεδομένων. Κάτι που δεν πέρναγε από το μυαλό των παλαιότερων, τώρα περνάει.
Συχνά στις περιπτώσεις των οικογενειών των baby boomers υπήρχαν διακριτοί ρόλοι: Ο πατέρας ήταν ο «κουβαλητής» της οικογένειας, και η μητέρα η «φροντίστρια». Ομως οι millennials επιδιώκουν μια πιο ισότιμη συμμετοχή και αντιμετώπιση
@thesaavage ♬ original sound – canufly_
«Απλά ένας ακόμη millennial μπαμπάς που κάνει την δουλειά του χωρίς να παραπονιέται», βλέπουμε πολύ συχνά να γράφουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πολλοί μπαμπάδες. Ένας ακόμη millennial άντρας με το παιδάκι του στην αγκαλιά, εκθέτει αυτό που για όλους ίσως θα έπρεπε να είναι αυτονόητο. Γιατί να παραπονιέται;
– Θα θέλαμε να εξειδικεύσουμε την ερώτηση κι όσον αφορά στη σχέση πατεράδων με θυγατέρες. Είναι διαφορετική η σχέση των boomers πατεράδων με τις θυγατέρες τους και των millennial πατεράδων με τις θυγατέρες τους, πιστεύετε;
Οι κόρες ήταν πιο απρόσιτο «είδος» (επιτρέψτε μου αυτή την έκφραση) τις παλαιότερες εποχές. Και λόγω του παραδοσιακού ρόλου του πατέρα, ήταν πιο δύσκολο να έχουν σχέση αλλά και να πλησιάσουν τα παιδιά τους και στο πρακτικό επίπεδο. Βέβαια όλο αυτό εξαρτάται από πατέρα σε πατέρα. Σήμερα οι νέοι γονείς έχουν διαφορετική σχέση με τις κόρες τους. Εχουν εγγύτητα και έκφραση συναισθήματος. Κι επειδή προσπαθούν να υπάρχει μια ισότητα στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, θέλουν να έχουν ρόλο σ’ αυτό που λέγεται διαπαιδαγώγηση και θέλουν να έχουν μια πολύ στενή σχέση με τις κόρες τους. Και βοηθούν τις κόρες τους – πέραν της καθημερινής φροντίδας – να αποκτήσουν αυτονομία, ισονομία, ισοτιμία και σεβασμό.
Η γυναίκα παραμένει να έχει τη μεγαλύτερη ευθύνη και τους περισσότερους ρόλους, Απλώς υπάρχει ένας πατέρας που έχει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση σε σχέση με το παρελθόν.
Advertisement
– Και σε σχέση με τις μαμάδες; Είναι περισσότερο ευνοημένες οι μητέρες των νεότερων γενεών;
Όχι θα έλεγα – τουλάχιστον όχι σε όλες τις περιπτώσεις. Διότι η γυναίκα παραμένει να έχει τη μεγαλύτερη ευθύνη και τους περισσότερους ρόλους, Απλώς υπάρχει ένας πατέρας που έχει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση σε σχέση με το παρελθόν. Θεωρώ, ωστόσο, ότι ακόμα και σήμερα, οι μανάδες είναι αυτές που έχουν τον μεγαλύτερο ρόλο στη φροντίδα των παιδιών τους. Και κάπως τα χωρίζουν – οι πατεράδες φαίνεται να αναλαμβάνουν τις εξωτερικές δραστηριότητες κι ο μανάδες τις εσωτερικές. Αυτό, όμως, δεν θα το λάβουμε τις μετρητοίς. Κι εξαρτάται από οικογένεια σε οικογένεια. Σαφώς, ωστόσο, υπάρχει αλλαγή νοοτροπίας. Ποσοτικά, ωστόσο, νομίζω ότι έχουμε δρόμο να διανύσουμε. Το βλέπω και μέσα από έρευνες αλλά και μέσα από την καθημερινή πρακτική ότι οι μητέρες είναι περισσότερο «φορτωμένες» όσον έχει να κάνει με την ευθύνη του σπιτιού και τη φροντίδα των παιδιών που αναλογούν σε εκείνες κατά κύριο λόγο. Η μητέρες έχουν κι έναν παρηγορητικό ρόλο στα παιδιά τους. Οι πατεράδες έχουν περισσότερο επικουρικό ρόλο.
-Ποιες οι επιπτώσεις αυτής της «υπερφόρτωσης»;
Οι μητέρες απ’ όλη αυτή τη φροντίδα των παιδιών βάζουν πολύ πίσω τον εαυτό τους, με αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα κουρασμένες και παρά τις καλές τους προθέσεις να εκφράζουν ένταση, άγχος και πίεση. Εκεί μπαίνει στο κάδρο η σχέση του ζευγαριού, πόσο υποστηρίζει ο ένας τον άλλο και πόσο η σχέση είναι υποστηρικτική και μοιράζονται πράγματα. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό όταν ένα ζευγάρι προσπαθεί να κάνει οικογένεια να κάνει συνεννοήσεις για το τι ευθύνες αναλαμβάνει ο κάθε γονιός. Και η υπόθεση ενός παιδιού είναι κοινή και η ευθύνη κοινή. Αν συμφωνήσουμε λοιπόν ότι και οι δυο γονείς έχουν καριέρα και επαγγελματικές υποχρεώσεις, όσον αφορά στο παιδί τους, που είναι σίγουρα προτεραιότητα, είναι απαραίτητο να επιμερίζονται οι ρόλοι κι ο ένας να υποστηρίζει τον άλλο. Πρακτικά όμως, όχι στη θεωρία μόνο.
– Εν γένει, οι Ελληνες γονείς τι χαρακτηριστικά παρουσιάζουν σε σχέση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, σύμφωνα με τη γνώμη σας;
Νομίζω ότι έχουμε αρκετές διαφορές. Οι Ελληνες γονείς είναι πιο συναισθηματικοί, πιο επιεικείς και λιγότερο αυταρχικοί. Στη βόρεια και τη δυτική Ευρώπη υπάρχει ένα κυρίαρχο εξουσιαστικό στυλ. Στη δική μας τη χώρα, στην Ιταλία κι εν γένει στις Μεσογειακές χώρες υπάρχει μεγαλύτερη συναισθηματική έκφραση. Η ελληνική οικογένεια παραμένει να είναι συνδεδεμένη και να είναι και παιδοκεντρική – με επιείκεια όπως σας είπα. Είμαστε επίσης «φροντιστικοί» κι υποστηρικτικοί. Σε εμάς ως συναισθηματικό, μεσογειακό λαό η οικογένεια καλά κρατεί και πάντα υπάρχει σε μεγάλο βαθμό η έκφραση του συναισθήματος. Η οικογένεια θεωρείται πολιτισμική αξία που μας «ακολουθεί» χρόνια.
@joshuaturek I’m around if yoi want to hang #millennialdads #millennial #rant #comedy ♬ Clair de lune/Debussy – もつ
«Οι millennial παμπάδες παιρνούν τρεις φορές περισσότερο χρόνο με τα παιδιά τους σε σχέση με τον χρόνο που παιρνούσαν οι γονείς τους», λέει ένας ακόμη χρήστης του TikTok επί του θέματος, εκθέτοντας παράλληλα την ανάγκη που έχουν και οι μπαμπάδες στην ξεκούραση.
– Σε ποιες αιτίες θα αποδίδατε τις ενδεχόμενες διαφορές;
Η νοοτροπία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Ιστορικά και πολιτισμικά γεγονότα που μας έχουν διαφοροποιήσει αλλά και οι οικονομικές συνθήκες που μας έχουν διαμορφώσει. Τελευταία πρέπει να πούμε ότι η «ψαλίδα» των διαφορών μας έχει αρχίσει να κλείνει – αλλά γενικότερα παραμένουμε μια χώρα που είμαστε περισσότερο υποστηρικτικοί στους κόλπους της οικογένειας. Οι millennials έχουν ένα υψηλότερο επίπεδο έχοντας κάποιοι από αυτούς σπουδάσει ή εργαστεί στο εξωτερικό, έχουν δηλαδή αφομοιώσει δεδομένα κι από άλλες κουλτούρες.
– Ποια τα μειονεκτήματα του παιδοκεντρικού τρόπου διαπαιδαγώγησης;
Σε πολλές περιπτώσεις ότι υπάρχει υπερπροστατευτισμός. Κι επίσης η τάση να τρέχουμε πριν από το παιδί για το παιδί. Εκτός από την ανασφάλεια που δημιουργεί στο παιδί, του δημιουργεί και πολλές δυσκολίες. Υπάρχει πρόβλημα στην ικανότητα να αντιμετωπίσει τον κόσμο μόνο του και πώς θα διαχειριστεί την απογοήτευση και την αποτυχία, πώς θα ανεξαρτητοποιηθεί, τι μηχανισμούς μπορεί να έχει για να επιλύει τα προβλήματά του. Πολλές φορές αυτό συνδέεται με αυξημένο άγχος και κατάθλιψη από τα παιδιά και χαμηλότερη ικανοποίηση από τη ζωή τους. Η παρεμβατικότητα του Ελληνα γονιού λειτουργεί ως ανάχωμα στην ανάπτυξη δεξιοτήτων του παιδιού που μπορεί να έχουν να κάνουν με την επίλυση προβλημάτων, την αντιμετώπιση συγκρούσεων, με τη διαχείριση της ψυχικής υγείας, με την ανθεκτικότητα. Όλα αυτά δυστυχώς δυσκολεύουν την ανάπτυξη του παιδιού.
– Κυρία Καππάτου, ποια επίθετα θα βάζατε πλάι στο προφίλ ενός «επιτυχημένου» γονέα;
Καταρχάς δεν πιστεύω ότι υπάρχουν ιδανικοί γονείς. Θα έλεγα ίσως ότι καλός είναι ένας γονιός ο οποίος έχει μια θετική γονεϊκότητα. Πρέπει να πληροί κάποιες προδιαγραφές όπως να είναι συνεπής στην ικανοποίηση των αναγκών του παιδιού του ανάλογα με την ηλικία. Να υποστηρίζει το παιδί του σε ο,τιδήποτε έχει ανάγκη και να είναι διαθέσιμος με οποιοδήποτε τρόπο συναισθηματικά. Επίσης να έχει μια σταθερή οριοθέτηση – κάτι που πάσχουμε εμείς. Να μπορεί να βάζει σαφείς και συγκεκριμένους κανόνες τους οποίους να μπορεί να τηρεί με σταθερότητα ανάλογα με τη φάση ανάπτυξης του παιδιού. Να χρησιμοποιεί θετικό λόγο κι ενίσχυση για να το πείσει και βέβαια να είναι ενθαρρυντικός για να μπορεί να ενισχύει την αυτονόμηση και την ανεξαρτησία του παιδιού του και πάντοτε να σκέφτεται ένα πράγμα. Ότι το παιδί δεν είναι πάντα μικρό. Εμείς είμαστε υπεύθυνοι να το «παραδώσουμε» αυτό το παιδί σταδιακά – γι’ αυτό έχουμε πολύ δουλειά να κάνουμε μαζί του – ώστε να γίνει ένας ανεξάρτητος κι αυτόνομος ενήλικας ο οποίος να μπορεί να διαχειρίζεται τη ζωή του.
