Μια πρόσφατη ανάλυση ιατρικών δεδομένων «δείχνει» ότι η παρατεταμένη χρήση συμπληρωμάτων μελατονίνης ίσως σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας. Αυτό δεν σημαίνει αυτομάτως ότι όποιος τη χρησιμοποιεί για τον ύπνο πρέπει να τη διακόψει σήμερα. Τα στοιχεία χρειάζονται προσεκτική ερμηνεία και επιβεβαίωση.

Τελικά θα πρέπει να σταματήσουμε τη χρήση μελατονίνης μετά την έρευνα που τη συνέδεσε με την καρδιακή ανεπάρκεια

Το βασικό εύρημα, με απλά λόγια

  • Σε μεγάλο δείγμα ενηλίκων με χρόνια αϋπνία, όσοι έπαιρναν μελατονίνη για ≥1 χρόνο είχαν:
    • ~90% υψηλότερη πιθανότητα να εμφανίσουν καρδιακή ανεπάρκεια μέσα στην επόμενη πενταετία,
    • >3× περισσότερες νοσηλείες για καρδιακή ανεπάρκεια,
    • και περίπου 2× αυξημένο κίνδυνο θανάτου από κάθε αιτία,
      σε σύγκριση με ανθρώπους με παρόμοιο ιστορικό που δεν λάμβαναν μελατονίνη.

Σημαντικό: Πρόκειται για συσχέτιση, όχι απόδειξη ότι η μελατονίνη προκαλεί τα συμβάματα.

Advertisement
Advertisement

Γιατί δεν μιλάμε για «καταδίκη» της μελατονίνης

  • Η μελέτη δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί με κριτές, παρουσιάζεται σε επιστημονικό συνέδριο.
  • Παρατηρητικός σχεδιασμός ⇒ δεν τεκμηριώνει αιτιώδη σχέση.
  • Προηγούμενες μικρότερες εργασίες είχαν βρει πιθανά οφέλη στην καρδιακή λειτουργία σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια.
  • Η ίδια η αϋπνία και η κιρκάδια απορρύθμιση συνδέονται με καρδιαγγειακό κίνδυνο, άρα μέρος του ρίσκου ίσως σχετίζεται με την πάθηση, όχι με το συμπλήρωμα.

Πώς συγκροτήθηκαν τα δεδομένα (τι να κρατήσεις)

  • 130.000 ενήλικες (μέση ηλικία ~55, 61,4% γυναίκες) από διεθνές δίκτυο ηλεκτρονικών φακέλων.
  • Ομάδα «μελατονίνης»: καταγραφή λήψης για >12 μήνες. Ομάδα ελέγχου: χωρίς τέτοια καταγραφή.
  • Κενά: δεν υπήρχαν πληροφορίες για δόση, μορφή σκευάσματος, βαρύτητα αϋπνίας, ή ψυχική υγεία.

Μελατονίνη 101

  • Φυσική ορμόνη της επίφυσης που αυξάνεται στο σκοτάδι και «ρυθμίζει» το νυχτερινό ρολόι.
  • Τα συμπληρώματα είναι συνθετικά ή ζωικής προέλευσης.
  • Ως διαιτητικό συμπλήρωμα (π.χ. στις ΗΠΑ) δεν περνά από τη διαδικασία έγκρισης των φαρμάκων, έχουν βρεθεί αποκλίσεις μεταξύ ετικέτας και πραγματικής περιεκτικότητας σε ορισμένα προϊόντα.

Χρόνια αϋπνία, τι σημαίνει πρακτικά

  • Δυσκολία να αποκοιμηθείς/ξανακοιμηθείς >30′, ≥3 νύχτες/εβδομάδα για >3 μήνες.
  • Επηρεάζει μνήμη, διάθεση, ενέργεια, απόδοση και κοινωνική ζωή.

Πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες μελατονίνης

  • Πονοκέφαλος, ναυτία, ζάλη, υπνηλία, στομαχόπονος,
  • σύγχυση/αποπροσανατολισμός, τρόμος,
  • πτώση αρτηριακής πίεσης, ευερεθιστότητα,
  • ήπιο άγχος/καταθλιπτική διάθεση.

Ποιοι πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί

  • Άτομα με καρδιακή νόσο, υπόταση ή επεισόδια συγκοπής.
  • Όσοι λαμβάνουν αντιπηκτικά/αντιαιμοπεταλιακά, ηρεμιστικά/υπνωτικά, ορισμένα αντικαταθλιπτικά, ή φάρμακα για πίεση/σακχάρο (πιθανές αλληλεπιδράσεις).
  • Έγκυες/θηλάζουσες και παιδιά, μόνο με ιατρική καθοδήγηση.

Αν τελικά χρησιμοποιήσεις συμπλήρωμα

  • Προτίμησε φαρμακευτικής ποιότητας προϊόν με ανεξάρτητη πιστοποίηση (π.χ. USP Verified).
  • Ξεκίνα με τη χαμηλότερη αποτελεσματική δόση· μην αυξάνεις αυθαίρετα.
  • Στόχευσε σε βραχυπρόθεσμη χρήση, εκτός αν υπάρχει σαφής ιατρική ένδειξη.
  • Κατέγραφε παρενέργειες (πίεση, σφυγμοί, υπνηλία επόμενης μέρας) και ενημέρωσε τον/την γιατρό.

Επιστημονικά τίμια συμπεράσματα

  • Η νέα ανάλυση «ανάβει φως» σε έναν πιθανό κίνδυνο από μακροχρόνια χρήση μελατονίνης.
  • Δεν αποδεικνύει ότι η μελατονίνη προκαλεί καρδιακή ανεπάρκεια.
  • Μέχρι να υπάρξουν ελεγχόμενες, δημοσιευμένες μελέτες, προέχει: ιατρική καθοδήγηση, συνετή χρήση και μη φαρμακευτικές λύσεις ύπνου.

Mini-FAQ (για να έχεις γρήγορες απαντήσεις)

Να τη σταματήσω αν την παίρνω καιρό;
Όχι χωρίς να μιλήσεις με γιατρό, ειδικά αν έχεις καρδιολογικό ιστορικό.

Υπάρχει «ασφαλής» δόση;
Οι μελέτες συνήθως χρησιμοποιούν χαμηλές δόσεις βραχυπρόθεσμα. Η «σωστή» δόση είναι ατομική· απόφυγε υψηλές/παρατεταμένες λήψεις χωρίς ένδειξη.

Τι να κάνω για καλύτερο ύπνο χωρίς χάπια;

  • Σκοτάδι/δροσιά/ησυχία στο υπνοδωμάτιο.
  • Μακριά από οθόνες, βαρύ φαγητό και αλκοόλ τις τελευταίες 2–3 ώρες.
  • Σταθερό ωράριο ύπνου-αφύπνισης, καθημερινή έκθεση στο πρωινό φως.
  • CBT-I (γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία για αϋπνία), έχει ισχυρή τεκμηρίωση.

Παίρνω άλλα φάρμακα, είναι πρόβλημα;
Μπορεί. Έλεγξε αλληλεπιδράσεις με τον/την γιατρό/φαρμακοποιό σου πριν ξεκινήσεις ή συνεχίσεις.

Η ουσία

  • Τα νέα δεδομένα αξίζουν προσοχής, όχι πανικό.
  • Αν χρησιμοποιείς μελατονίνη μακροχρόνια, ειδικά με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, κάνε μια συζήτηση με τον/την γιατρό σου για το αν πρέπει να συνεχίσεις, να αλλάξεις δόση ή να στραφείς σε εναλλακτικές (π.χ. CBT-I).
  • Για τους περισσότερους, η συνεπής υγιεινή ύπνου και οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις είναι το πιο ασφαλές πρώτο βήμα.

ΠΗΓΗ: CNN