Τα φάρμακα τύπου GLP-1, όπως το Ozempic και το Wegovy — με δραστική ουσία τη σεμαγλουτίδη (semaglutide) — έχουν τραβήξει την παγκόσμια προσοχή για την αποτελεσματικότητά τους στην απώλεια βάρους. Πλέον, ωστόσο, εξετάζονται και για άλλες χρήσεις, όπως η πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων, η θεραπεία εθισμών και η αντιμετώπιση νευροεκφυλιστικών παθήσεων.
Πρόσφατα, προέκυψαν ενδείξεις ότι τα φάρμακα αυτά ενδέχεται να επιβραδύνουν τον ρυθμό της βιολογικής γήρανσης — δηλαδή τη φθορά των κυττάρων με το πέρασμα του χρόνου. Αν και οι πρώτες ενδείξεις προέρχονταν από μελέτες σε ζώα και παρατηρητικά δεδομένα σε ανθρώπους, τώρα έχουμε και τα πρώτα στοιχεία από κλινική δοκιμή που υποστηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό.
Πώς μετριέται η βιολογική ηλικία;
Η βιολογική γήρανση μπορεί να εκτιμηθεί με τη βοήθεια των λεγόμενων «επιγενετικών ρολογιών». Πρόκειται για δείκτες που βασίζονται σε μοτίβα μεθυλίωσης του DNA — χημικές “ετικέτες” που τροποποιούν τη γονιδιακή έκφραση χωρίς να αλλάζουν την αλληλουχία του DNA. Αυτά τα μοτίβα εξελίσσονται με την ηλικία και επηρεάζονται από περιβαλλοντικούς και μεταβολικούς παράγοντες, όπως η διατροφή, η φλεγμονή και η παχυσαρκία.
Έτσι, η βιολογική ηλικία ενός ατόμου μπορεί να διαφέρει από τη χρονολογική του ηλικία — και μάλιστα να είναι μικρότερη, αν οι συνθήκες ζωής του το ευνοούν.
Η πρώτη κλινική δοκιμή σε ανθρώπους
Ο Varun Dwaraka και η ομάδα του από την εταιρεία TruDiagnostic στο Κεντάκι μελέτησαν την επίδραση της σεμαγλουτίδης σε 108 άτομα με HIV-σχετιζόμενη λιποϋπερτροφία — μια κατάσταση που προκαλεί συσσώρευση λίπους και συνδέεται με πρόωρη κυτταρική γήρανση.
Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες: οι μισοί λάμβαναν Ozempic μία φορά την εβδομάδα για 32 εβδομάδες, ενώ οι υπόλοιποι έπαιρναν εικονικό φάρμακο (placebo). Από δείγματα αίματος πριν και μετά τη μελέτη, οι ερευνητές εκτίμησαν τις αλλαγές στη βιολογική ηλικία 84 συμμετεχόντων.
«Οι συμμετέχοντες που έλαβαν σεμαγλουτίδη εμφάνισαν κατά μέσο όρο μείωση 3,1 ετών στη βιολογική τους ηλικία μέχρι το τέλος της μελέτης», σημειώνει ο Dwaraka. Αντίθετα, δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές αλλαγές στην ομάδα του placebo.
Θετικές επιδράσεις σε ζωτικά όργανα και συστήματα
Η μείωση της βιολογικής ηλικίας παρατηρήθηκε σε πολλαπλά όργανα, όπως η καρδιά και οι νεφροί. Οι πιο αξιοσημείωτες επιδράσεις καταγράφηκαν στο ανοσοποιητικό σύστημα και τον εγκέφαλο, όπου η επιγενετική ηλικία καθυστέρησε κατά σχεδόν 5 χρόνια.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι αυτές οι αλλαγές οφείλονται κυρίως στη βελτίωση της μεταβολικής υγείας και στη μείωση του σπλαχνικού λίπους — το οποίο ευθύνεται για την έκκριση φλεγμονωδών μορίων που επιταχύνουν τη γήρανση. Η σεμαγλουτίδη, επιπλέον, μειώνει τη χρόνια φλεγμονή χαμηλού βαθμού, έναν από τους βασικούς μηχανισμούς της επιγενετικής φθοράς.
Τι σημαίνουν τα αποτελέσματα για τον γενικό πληθυσμό;
Αν και η μελέτη έγινε σε άτομα με HIV-σχετιζόμενη λιποϋπερτροφία, οι μηχανισμοί δράσης της σεμαγλουτίδης δεν σχετίζονται αποκλειστικά με αυτήν την πάθηση. Αυτό σημαίνει ότι παρόμοιες επιδράσεις στην επιγενετική γήρανση μπορεί να παρατηρηθούν και σε άλλους πληθυσμούς.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.Advertisement
Αντιγήρανση με χάπια; Ίσως, αλλά όχι ακόμη
Ο καθηγητής Randy Seeley από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν δηλώνει ότι τα αποτελέσματα αυτά δεν προκαλούν έκπληξη. «Τα φάρμακα GLP-1 μειώνουν το μεταβολικό φορτίο και τη φλεγμονή, δύο καθοριστικούς παράγοντες γήρανσης», εξηγεί.
Ωστόσο, επισημαίνει ότι τα οφέλη πιθανώς προκύπτουν περισσότερο από τη γενικότερη βελτίωση της υγείας των ασθενών και όχι από άμεση αντιγηραντική δράση της σεμαγλουτίδης στα κύτταρα.
Συμπέρασμα: Ένα υποσχόμενο εργαλείο, όχι πανάκεια
Παρά τα ενθαρρυντικά ευρήματα, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι είναι νωρίς για να χρησιμοποιείται η σεμαγλουτίδη ευρέως ως θεραπεία αντιγήρανσης.
«Η έρευνα αυτή ανοίγει τον δρόμο για την επαναξιοποίηση φαρμάκων με αποδεδειγμένο προφίλ ασφάλειας για την αντιμετώπιση παθήσεων που σχετίζονται με τη γήρανση», λέει ο Dwaraka. «Η σεμαγλουτίδη ίσως αποδειχθεί ένας από τους πιο ελπιδοφόρους υποψήφιους στον τομέα αυτό.»
Πηγή: New Scientist
