Στο πλαίσιο των κινήσεων για την αξιοποίηση των μαθημάτων από τις σύγχρονες πολεμικές συγκρούσεις (και ιδιαίτερα τον πόλεμο της Ουκρανίας, που χαρακτηρίζεται από ευρύτατη χρήση drones και οχυρωματικών έργων) εντάσσονται οι εξαγγελίες του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Δένδια, την Πέμπτη, περί δημιουργίας Διοικήσεων Μη Επανδρωμένων Μέσων σε όλα τα Όπλα και δημιουργίας νέων έργων αμυντικής οχύρωσης σε Έβρο και τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
Εξειδίκευση των συγκεκριμένων κινήσεων- μέτρων, στο πλαίσιο της υλοποίησής τους, αναμένεται να λάβει χώρα μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, με βάση όσα έχουν γίνει γνωστά ως τώρα, διαφαίνεται πως τα διδάγματα από τα πεδία μάχης της Ουκρανίας βρίσκουν τον δρόμο τους όσον αφορά στο μέλλον των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, με κύριο άξονα το «τσουνάμι» των drones που αλλάζει τη μορφή του σύγχρονου πολέμου.
Διοικήσεις Μη Επανδρωμένων Μέσων
Στο πλαίσιο των συγκεκριμένων εξαγγελιών, δημιουργούνται Διοικήσεις Μη Επανδρωμένων Μέσων (drones ή UAV) σε Στρατό Ξηράς, Πολεμική Αεροπορία και Πολεμικό Ναυτικό. Μη επανδρωμένα αεροσκάφη διαφόρων τύπων και κατηγοριών χρησιμοποιούνται ήδη από τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και υπάγονται σε διάφορους σχηματισμούς και διοικήσεις, οπότε η συγκεκριμένη πρωτοβουλία θεωρείται πως αφ’ενός θα αφορά σε επίπεδο αναδιοργάνωσης της χρήσης των διαθέσιμων μέσων και αφ’ετέρου γίνεται με «βλέμμα» προς την κατεύθυνση των μελλοντικών προμηθειών drones από τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.
Στην περίπτωση του Στρατού Ξηράς, η εν λόγω Διοίκηση δεν αναμένεται να αφορά στα drones που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «οργανικά» σε μονάδων- δηλαδή των μικρών τετρακόπτερων (quadcopters) και αντίστοιχων αεροσκαφών που αναλαμβάνουν αποστολές παρατήρησης. Υπενθυμίζεται πως στην παρούσα φάση υπάρχει πρόβλεψη/ επιδίωξη για ενσωμάτωση τέτοιων drones (και συστημάτων αντιμετώπισης drones) σε όλες τις μονάδες όπλων ελιγμού (τάγματα πεζικού στην παρούσα φάση, με προοπτική για να γίνει αυτό και στα τεθωρακισμένα), ενώ πρόσφατες ασκήσεις πυροβολικού έχουν δείξει ότι υπάρχει αντίστοιχη επιδίωξη και για τα όπλα υποστήριξης. Η εν λόγω Διοίκηση του Στρατού Ξηράς εκτιμάται πως θα αφορά στην κατηγορία των μεγαλύτερων μη επανδρωμένων, όπως τα (παλαιά πλέον) Sperwer, τα Patroller και τα V-Bat- καθώς και οποιαδήποτε drones αυτής της κατηγορίας ενταχθούν σε υπηρεσία στο μέλλον.
Στην περίπτωση του Πολεμικού Ναυτικού αναμένεται η νέα Διοίκηση να ακολουθήσει το μοντέλο της ΔΑΝ (Διοίκηση Αεροπορίας Ναυτικού), στην οποία υπάγονται τα ελικόπτερα του Πολεμικού Ναυτικού- με απλά λόγια, ένας φορέας ο οποίος θα «μοιράζει» στις μονάδες του Στόλου τα διαθέσιμα μη επανδρωμένα αεροσκάφη με βάση τις επιχειρησιακές ανάγκες. Στην κατηγορία των ελληνικών «ναυτικών» drones περιλαμβάνονται στην παρούσα φάση τα A900 (Altus), ενώ αναμένονται τα S-100 για τις φρεγάτες FDI.
Όσον αφορά στην Πολεμική Αεροπορία, υπάρχει ήδη η 390 Μοίρα Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών, με Heron I και Πήγασος ΙΙ. Μένει να φανεί τι αλλαγές θα φέρει η ίδρυση της εν λόγω Διοίκησης.
Οχυρωματικά έργα
Μπορεί ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος να κατέστησε αναχρονισμό αυτό που θα χαρακτηριζόταν ως στατικές άμυνες (γραμμές οχυρών τύπου Γραμμής Μαζινό), ωστόσο η οχύρωση (υπό τη μορφή ορυγμάτων, υπόγειων καταφυγίων, και γενικά προετοιμασμένων δομών που καλύπτουν τις ανάγκες της κάλυψης και της απόκρυψης) δεν ξεπεράστηκε ποτέ ως έννοια. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει χαρακτηριστεί σε έναν βαθμό από επαναφορά τακτικών και φιλοσοφιών Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (πολέμου χαρακωμάτων), όπου το «σύγχρονο» (η μεγάλη παρουσία μη επανδρωμένων αεροσκαφών που «βλέπουν τα πάντα» και πολύ συχνά μπορούν να τα πλήξουν κιόλας) συναντά το «παλιό»- δηλαδή όταν η απειλή παρατήρησης/ εντοπισμού και προσβολής έχει εκτοξευτεί κατακόρυφα, τότε υπάρχει ανάγκη για όσο το δυνατόν περισσότερες και καλύτερα προετοιμασμένες αμυντικές/ οχυρωματικές δομές. Σε αυτό το πλαίσιο, εξαγγέλθηκε η δημιουργία σειράς νέων έργων αμυντικής οχύρωσης, κυρίως στον Έβρο και στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, δομές τέτοιου είδους έχουν προετοιμαστεί και υπάρχουν ήδη εδώ και δεκαετίες, με τους μείζονες σχηματισμούς να διαθέτουν προστατευμένα πολεμικά στρατηγεία και ειδικά διαμορφωμένους χώρους διαφόρων μεγεθών όπου μπορούν να καλυφθούν ολόκληρες μονάδες. Στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας αυτές οι δομές προορίζονται να εκσυγχρονιστούν/ αναβαθμιστούν, δεδομένης της αλλαγής της έκτασης της απειλής και παράλληλα, πρόκειται να προστεθούν σε αυτές 207 έργα στην ηπειρωτική Ελλάδα και 315 στα νησιά, με πρόβλεψη για ολοκλήρωση μέσα σε 3 χρόνια, με προϋπολογισμό 65 εκατ. ευρώ- με απώτερο στόχο τη συνολική αύξηση του αριθμού και του επιπέδου προστασίας των προετοιμασμένων χώρων/ θέσεων για τις ελληνικές μονάδες στις περιοχές της επικράτειας που αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη απειλή.
