Με τον πλανήτη να αντιμετωπίζει την πιο κρίσιμη δεκαετία της κλιματικής κρίσης, οι σταθεροί πυλώνες της διεθνούς κοινότητας για το περιβάλλον και την κλιματική κρίση κλονίζονται συθέμελα.
Σε αυτό το επισφαλές πλαίσιο, οι αρχηγοί περίπου 50 χωρών συγκεντρώνονται στη βραζιλιάνικη Αμαζονία, όπου ξεκινά η σύνοδος του Μπελέμ, ενόψει της 30ής Διάσκεψης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP30) με απούσες τις ΗΠΑ. Στόχος τους είναι η διαμόρφωση ενός “Συνασπισμού Αποφασισμένων Ηγετών”, έτοιμων να ηγηθούν με τόλμη και συνέπεια στην παγκόσμια μάχη κατά της κλιματικής κρίσης.
Στα θετικά νέα, είναι η απόφαση του Βρετανού Πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ να παραστεί προσωπικά στην COP30 και να αναλάβει δράση, όπως και η παρουσία του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν. Δυστυχώς, η Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει αμφίθυμη και αβέβαιη για τον εαυτό της και την πορεία της, πιεζόμενη από ισχυρούς βιομηχανικούς κλάδους που επιδιώκουν χαλάρωση των στόχων και από ακροδεξιά κόμματα που υπονομεύουν τους στόχους μηδενικών εκπομπών, υποστηρίζοντας μια ακραία ρητορική αυτή “της κλιματικής απάτης”.
Όμως η κλιματική κρίση δεν είναι ούτε απάτη, ούτε μύθος. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό, τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα αυξάνονται πιο γρήγορα από ποτέ, προκαλώντας τεράστιες οικονομικές και περιβαλλοντικές ζημιές. Τα στοιχεία της NASA δείχνουν ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν διπλασιαστεί σε ένταση από το 2003, με κόστος 451 δισ. δολάρια μόνο για την περίοδο 2022–2023.
Επομένως, η Διάσκεψη COP30 -όπως και οι αποφάσεις που θα παρθούν- αποκτούν καθοριστική σημασία. Όλα τα βλέμματα στρέφονται στη Διάσκεψη, η οποία αναμένεται να επικεντρωθεί σε τρεις κομβικές προτεραιότητες, ικανές να καθορίσουν το μέλλον της ανθρωπότητας:
Α) Η μεγάλη πλειονότητα των χωρών -αν όχι όλες οι χώρες- πρέπει να δεσμευτεί όχι μόνο στην υπεράσπιση της Συμφωνίας του Παρισιού, αλλά και στην επιτάχυνση της εφαρμογής των υφιστάμενων κλιματικών τους σχεδίων. Καθώς οι καινοτόμες τεχνολογικές εξελίξεις για μηδενικές εκπομπές και το κόστος των πράσινων τεχνολογιών μειώνεται, η αποανθρακοποίηση είναι εφικτή με ταχύτερο ρυθμό σε τομείς, όπως οι μεταφορές, η βιομηχανία και η γεωργία.
Β) Οι χώρες πρέπει να δηλώσουν αποφασισμένες να επιτύχουν έως το 2035 τον στόχο των 1,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση προς τον παγκόσμιο Νότο, από όπου θα προέλθει το μεγαλύτερο μέρος των μελλοντικών εκπομπών. Δηλαδή οι ηγέτες πρέπει να επικαιροποιήσουν τον “Οδικό Χάρτη” που συμφωνήθηκε στην COP29 στο Μπακου με νέες προτάσεις, όπως για παράδειγμα εγγυήσεις αναπτυξιακών τραπεζών και κλιματικών ταμείων, ανταλλαγές χρέους, καθώς και κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων.
Γ) Οι χώρες να δεσμευτούν και να στηρίξουν το Ταμείο “Tropical Forests Forever” της Βραζιλίας, το οποίο στοχεύει να τερματίσει την αποψίλωση των τροπικών δασών. Το ταμείο αυτό αποτελεί παράδειγμα καινοτόμου συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την επίτευξη των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και θα πρέπει να αποτελέσει “σημείο αναφοράς” και για τις επόμενες πολιτικές.
Η COP30 δεν είναι απλώς άλλη μία Διάσκεψη. Είναι το σημείο χωρίς επιστροφή, όπως ο ίδιος ο Luiz Inácio Lula da Silva, Πρόεδρος της Βραζιλίας, υπογράμμισε εμφατικά: “Είναι η στιγμή όπου οι ηγέτες καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα στην ευθύνη ή την αδράνεια, ανάμεσα στο μέλλον ή τη λήθη. Και οι επόμενες γενιές θα τους κρίνουν ιδιαίτερα αυστηρά για τις αποφάσεις που θα λάβουν σήμερα”.
