Γνωρίζατε ότι το σώμα μας είναι σχεδιασμένο για να αναπνέουμε από τη μύτη; Οι μηχανισμοί μέσω των οποίων εισπνέουμε και εκπνέουμε μέσω της μύτης, έχουν πολλά οφέλη. Παρακάτω θα βρείτε μερικά:
1. Προετοιμασία του αέρα για τους πνεύμονες
Οι πνεύμονες και ο λαιμός δεν ανέχονται καλά τον ξηρό αέρα. Η μύτη επεξεργάζεται τον αέρα που αναπνέουμε για να τον προετοιμάσει για τους πνεύμονές μας. Μια βλεννώδης μεμβράνη, η οποία είναι πλούσια σε αιμοφόρα αγγεία καλύπτει τη ρινική κοιλότητα. Τα πολλά αιμοφόρα αγγεία επιτρέπουν στη μύτη να θερμαίνει και να υγραίνει γρήγορα τον εισερχόμενο αέρα.
2. Καθαρισμός του αέρα από παθογόνα και σκόνες
Ο αέρας που αναπνέουμε περιέχει όλων των ειδών ξένα σωματίδια – σκόνη, ρύπανση, αλλεργιογόνα, καπνό, βακτήρια, ιούς κτλ. Η βλέννα παγιδεύει την εισερχόμενη σκόνη και τα παθογόνα, και οι τρίχες τα μεταφέρουν έξω από τους αεραγωγούς. Αυτές οι δράσεις βοηθούν στον καθαρισμό του αέρα πριν φτάσει στους πνεύμονες.
3. Έλεγχος της ροής του αέρα
Ο περίπλοκος λαβύρινθος των βαλβίδων και των στροβίλων μέσα στη μύτη ρυθμίζει την κατεύθυνση και την ταχύτητα της ροής του αέρα. Αυτό εξασφαλίζει τη μέγιστη έκθεση στις λεπτές αρτηρίες, τις φλέβες και τα νεύρα, καθώς και στην βλέννα για καθαρισμό, ύγρανση, θέρμανση και μυρωδιά του αέρα.
4. Όσφρηση
Η μύτη έχει έναν μεγάλο αριθμό νευρικών κυττάρων, που ανιχνεύουν τις οσμές. Εισπνέουμε για να τραβήξουμε μέσα τον αέρα, προκειμένου να έρθει σε επαφή με αυτά τα νεύρα. Η όσφρηση είναι απαραίτητη για λόγους ασφαλείας. Χρειαζόμαστε τη μυρωδιά μας για να ανιχνεύσουμε τον καπνό, τα χαλασμένα τρόφιμα και μερικά τοξικά αέρια. Η μυρωδιά συνδέεται, επίσης, στενά με τη γεύση. Το φαγητό φαίνεται άγευστο εάν δεν μπορούμε να μυρίσουμε.
5. Ρινική αντίσταση
Η μύτη δημιουργεί ένα στενό πέρασμα για τον αέρα, το οποίο δημιουργεί αντίσταση στη ροή του αέρα. Αυτή η αντίσταση είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της ελαστικότητας των πνευμόνων και για την εξασφάλιση του σωστού αερισμού. Η ρινική αντίσταση ρυθμίζει επίσης τους ιστούς στο πίσω μέρος του λάρυγγα, έτσι ώστε να αποτρέψει τη χαλάρωση (που μπορεί να οδηγήσει σε ροχαλητό και αποφρακτική άπνοια ύπνου).
6. Παραγωγή μονοξειδίου του αζώτου
Το αγγειοδιασταλτικό αέριο νιτρικό οξείδιο (ΝΟ) παράγεται στις παραρινικές κοιλότητες και εκκρίνεται συνεχώς στους ρινικούς αεραγωγούς. Το ΝΟ βελτιώνει τη μεταφορά οξυγόνου σε όλο το σώμα και την απορρόφηση οξυγόνου στους πνεύμονες. Χαλαρώνει τους αγγειακούς λείους μύες και επιτρέπει στα αιμοφόρα αγγεία να διαστέλλονται. Το NO έχει επίσης αντιμυκητιασικές, αντιικές, αντιπαρασιτικές και αντιβακτηριακές ιδιότητες.
7. Ρινικοί κύκλοι και σύνδεση με το αυτόνομο νευρικό σύστημα
Υπάρχει ένα προβλέψιμο μοτίβο διόγκωσης και συρρίκνωσης μέσα στη μύτη που εναλλάσσει τη ροή του αέρα μεταξύ των δύο πλευρών της μύτης. Ονομάζεται «ρινικός κύκλος». Οι ρινικοί κύκλοι συνδέονται με συμπαθητικά (ΣΝΣ) και παρασυμπαθητικά (ΠΝΣ) νεύρα και επηρεάζουν τη θερμοκρασία του σώματος, την αρτηριακή πίεση, την παραγωγή ορμονών, το επίπεδο διέγερσης και ακόμη και τη διάθεση.
Καμία από αυτές τις λειτουργίες δεν εκτελείται από το στόμα, πράγμα που σημαίνει ότι εάν αναπνέουμε μέσω του στόματος, παίρνουμε κρύο, ξηρό αέρα με παθογόνα, παραλείπουμε τα οφέλη του ρυθμού των ρινικών κύκλων και του νιτρικού οξειδίου. Επιπλέον, καταλήγουμε να αλλάζουμε ολόκληρη τη δομή της ρινικής κοιλότητας.
Γιατί, όμως, καταλήγουμε να αναπνέουμε από το στόμα; Η στοματική αναπνοή ξεκινά συνήθως λόγω ρινικής συμφόρησης, η οποία συμβαίνει όταν οι ρινικοί ιστοί και τα αιμοφόρα αγγεία διογκώνονται με περίσσεια υγρού. Συνήθως, η συμφόρηση εξαφανίζεται μέσα σε μία ή δύο εβδομάδες, αλλά η συνήθεια να αναπνέουμε από το στόμα παραμένει. Εάν έχουμε σοβαρές αλλεργίες ή προβλήματα συμφόρησης λόγω διαφράγματος ή για άλλους λόγους, θα χρειαστούμε ιατρική συμβουλή και μια εξειδικευμένη πρακτική γιόγκα σχεδιασμένη ειδικά για τις ανάγκες μας από έναν εξειδικευμένο δάσκαλο γιόγκα.
Για να μπορέσουμε να αλλάξουμε αυτήν τη συνήθεια, θα πρέπει πρώτα να την συνειδητοποιήσουμε. Να παρατηρήσουμε αν αναπνέουμε από το στόμα κατά τη διάρκεια ενός ή περισσότερων τμημάτων της ημέρας: κατά τη διάρκεια της άσκησης ή της πρακτικής γιόγκα, κατά τη διάρκεια άλλων καθημερινών δραστηριοτήτων ή τη νύχτα. Αν παρατηρήσουμε ότι αναπνέουμε απ’ το στόμα κατά τη διάρκεια της γιόγκα ή της άσκησης, ίσως να πρέπει να μειώσουμε την ένταση αρχικά, μέχρι να προσαρμοστεί το σώμα μας στον νέο τρόπο αναπνοής. Μόλις αυτός γίνει φυσικός, μπορούμε να αυξήσουμε πάλι την ένταση.
Αν πάλι, υπάρχει μεγάλη συμφόρηση στη μύτη μας για να είναι ο κύριος τρόπος αναπνοής, θα πρέπει να εργαστούμε για την εκκαθάρισή της. Μερικές ιδέες είναι:
- Να χρησιμοποιήσουμε το neti ή να ρίχνουμε ελαφρώς αλατισμένο νερό σε κάθε ρουθούνι κάθε πρωί ή και οποιαδήποτε ώρα της ημέρας.- Το μάσημα πυκνού/σφιχτού φαγητού αντί για μαλακό φαγητό βοηθά στην αποκατάσταση των μυών του προσώπου, του στόματος και του λαιμού, τονώνει τους μαλακούς ιστούς στο πίσω μέρος του στόματός μας και ανοίγει τους αεραγωγούς.
- Εξασκούμε την απλή ρινική αναπνοή κατά τη διάρκεια της πρακτικής μας στη γιόγκα. Καλό είναι να θυμόμαστε ότι, η ρινική αναπνοή δημιουργεί ρινική αναπνοή. Επίσης, προσέχουμε να μην κάνουμε έντονη ή απότομη αναπνοή, καθώς μπορεί να προκαλέσει υπερβολική πίεση στα ρουθούνια μας.
Είναι ξεκάθαρο ότι όλοι μπορούμε να ωφεληθούμε κλείνοντας το στόμα μας και αναπνέοντας συνεχώς από τη μύτη μας. Για μερικούς από εμάς, αυτό μπορεί να περιλαμβάνει μια αλλαγή συνήθειας, και για άλλους θα είναι μια πολύπλοκη διαδικασία εκκαθάρισης της χρόνιας ρινικής συμφόρησης. Μπορεί να μην είναι εύκολο, αλλά η αναπνοή από τη μύτη είναι ένα από αυτά τα θεμελιώδη πράγματα για την υγεία μας και αξίζει τον κόπο!
Αν σας ενδιαφέρει περαιτέρω το θέμα, σας προτείνω το βιβλίο Breath: The New Science of a Lost Art του James Nestor. Σε αυτό το βιβλίο, εν μέσω άλλων, αναφέρει τα αποτελέσματα ενός πειράματος για την αναπνοή από το στόμα, το οποίο διοργάνωσε το Stanford και πήρε και ο ίδιος μέρος!
Μαρία Χρυσοχεράκη
(Για κάθε πληροφορία, ερώτηση ή διευκρίνιση μπορείτε να επικοινωνείτε με τη Μαρία Χρυσοχεράκη fb Maria Hrisoheraki, insta pureyoga_mariahrisoheraki ή στο maria@pureyoga.gr)