Στις αρχές του 2023 εκτιμά η πρόεδρος της Κομισιόν πως θα ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις στην ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, κάτι που χαρακτήρισε αναγκαίο τονίζοντας ότι η τιμή του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος θα πρέπει να αποσυνδεθούν.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι η ΕΕ ετοιμάζει ”έκτακτη παρέμβαση και μια διαρθρωτική μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας” εν μέσω της σφοδρής ενεργειακής κρίσης.
″Η δραματική αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας δείχνει ξεκάθαρα τα όρια της υφιστάμενης λειτουργίας της αγοράς. Αυτή σχεδιάστηκε σε μια πολύ διαφορετική συγκυρία”, εξήγησε η πρόεδρος της Κομισιόν κατά τη διάρκεια διάσκεψης στο Μπλεντ της Σλοβενίας, πριν από μια έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ που οργανώνεται στην Πράγα στις 9 Σεπτεμβρίου.
Η έκτακτη σύνοδος των Υπουργών συγκαλείται από την Τσεχία που έχει την προεδρία της ΕΕ αυτό το εξάμηνο και στόχος είναι η επίτευξη συμφωνίας όλων των μελών του μπλοκ για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου κόστους ενέργειας, ενδεχομένως μέσω του ορισμού ανώτατου ορίου της τιμής του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης έχει εκτοξευθεί από τότε που η Ρωσία περιόρισε τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη και υπάρχουν φόβοι ότι η Μόσχα θα μπορούσε να μειώσει περαιτέρω τις ροές ως αντίποινα για τις κυρώσεις της Δύσης για την εισβολή της στην Ουκρανία.
Οι τιμές του ρεύματος καλπάζουν σχεδόν καθημερινά, με το συμβόλαιο αναφοράς της Γερμανίας να ξεπερνά τα 1.000 ευρώ ανά μεγαβατώρα για πρώτη φορά τη Δευτέρα ενώ οι κυβερνήσεις προσπαθούν να βρουν τρόπους για να προστατεύσουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Η Τσεχία επιδίωξε την επίτευξης συναινέσεων για μια λύση που θα αφορά όλες της χώρες της ΕΕ και δηλώνει πως αυτή θα μπορούσε να περιλαμβάνει ένα ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο υπουργός Βιομηχανίας της χώρας, Γιόζεφ Σικέλα είπε ότι μια άλλη επιλογή είναι η παρέμβαση στην αγορά από τα κράτη ή ακόμα, θεωρητικά, και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και ότι άλλα μέσα και τρόποι θα μπορούσαν επίσης να τεθούν προς συζήτηση.
«Το κύριο καθήκον... είναι να διαχωρίσουμε την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας από την τιμή του φυσικού αερίου, και έτσι να αποτρέψουμε τον Πούτιν από το να υπαγορεύει στην Ευρώπη τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας με τις αηδίες του σχετικά με τις προμήθειες φυσικού αερίου», είπε ο Σικέλα σε συνέντευξη Τύπου.
«Αυτό που συμβαίνει είναι πραγματικά ένα πανευρωπαϊκό πρόβλημα», πρόσθεσε. «Γι’ αυτό… η καλύτερη λύση είναι μια λύση για όλη την Ευρώπη».
Τι στάση θα κρατήσουν τα κράτη -μέλη
Συγκεκριμένες προτάσεις θα συνταχθούν αυτήν την εβδομάδα και θα συζητηθούν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη για την επίτευξη κάποιας συμφωνίας μέχρι την συνεδρίαση της 9ης Σεπτεμβρίου.
Το Βερολίνο φαίνεται πως προτίθεται να εξετάσει την επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, όπως γράφουν σήμερα πολλές ιταλικές εφημερίδες επικαλούμενες ένα γραπτό μήνυμα που έστειλε ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας σε ευρωπαίους υπουργούς Ενέργειας.
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, ο Ρόμπερτ Χάμπεκ έστειλε ένα γραπτό μήνυμα σε ευρωπαίους υπουργούς Ενέργειας επισημαίνοντας ότι το Βερολίνο πιθανόν να εξετάσει την επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου στις 9 Σεπτεμβρίου που θα πραγματοποιηθεί η έκτακτη σύνοδος των υπουργών Ενέργειας με αντικείμενο την αντιμετώπιση της δραματικής αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου εξαιτίας των περιορισμένων προμηθειών από τη Ρωσία.
Η ακριβής διατύπωση του μηνύματος του Χάμπεκ δεν έχει γίνει γνωστή.
Ο δε Βέλγος πρωθυπουργός, Αλεξάντερ ντε Κρου, ζητά την καθιέρωση μιας μέγιστης τιμής στην Ευρώπη για φυσικό αέριο και ηλεκτρική ενέργεια καθώς και ένα «ευρωπαϊκό πλαίσιο» που θα επιτρέπει την ανάκτηση «των εξαιρετικών υπερκερδών» του κλάδου της ενέργειας.
Προσκεκλημένος στη Νορβηγία στο πλαίσιο διεθνούς συνεδρίου αφιερωμένου στην ενέργεια σε δηλώσεις του συνέκρινε την τρέχουσα κρίση με την οικονομική κρίση του 2008: «Τι κάναμε τότε; Παρεμβαίναμε απευθείας στις αγορές». Και σήμερα, τόνισε θα πρέπει να δράσουμε και μάλιστα τώρα. «Να παρέμβουμε στην αγορά. Όπως το 2008. Με την ανάκτηση του ελέγχου της αγοράς και τον καθορισμό μιας μέγιστης τιμής που εμείς, ως Ευρώπη, θέλουμε να πληρώσουμε στη χονδρική αγορά. Για φυσικό αέριο και ρεύμα...«Όταν η αγορά δεν μπορεί να ηρεμήσει, πρέπει να λάβουμε μέτρα για να τη βοηθήσουμε να ηρεμήσει. Δεν υπάρχει απλή λύση. Αλλά δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στις αγορές να στραγγίσουν τις οικογένειες και τις επιχειρήσεις μας. Πρέπει να πατήσουμε το κουμπί παύσης και να κάνουμε ένα βήμα πίσω για να εξετάσουμε πώς λειτουργούν οι αγορές μας».
Όσον αφορά τα «τεράστια απροσδόκητα κέρδη» εταιρειών και παικτών στον ενεργειακό τομέα, ο Φλαμανδός φιλελεύθερος πρωθυπουργός του Βελγίου τοποθετείται ξεκάθαρα σχετικά με την ενδεχόμενη φορολόγησή τους, που ζητούν αρκετά κόμματα στο Βέλγιο, λέγοντας: «Η κατάσταση δεν είναι φυσιολογική και πρέπει να τη διορθώσουμε. Έχουμε ξεκάθαρα σχέδια στο Βέλγιο. Και παροτρύνουμε τους Ευρωπαίους εταίρους μας, με επικεφαλής τη Νορβηγία ως ισχυρό εταίρο και σύμμαχο του ΝΑΤΟ, να εργαστούν από κοινού για να μειώσουν την τιμή του φυσικού αερίου και να δημιουργήσουν ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο που φέρνει τις χώρες μας κοντά στον αγώνα για την ανάκτηση των υπερβολικών κερδών που δημιουργούνται υπό εξαιρετικές συνθήκες. Όχι για να κάνουμε τις κυβερνήσεις μας πλουσιότερες, αλλά για να δώσουμε σε οικογένειες και επιχειρήσεις την ευκαιρία να επενδύσουν σε λύσεις, σε τεχνολογίες ουδέτερες για το κλίμα».
Το Σαββατοκύριακο, ο Αυστριακός καγκελάριος, Καρλ Νεχάμερ, του οποίου η κυβέρνηση το προηγούμενο διάστημα εμφανιζόταν αρνητικό στην επιβολή ανώτατου ορίου τιμής, υποστήριξε την ιδέα ενός μέτρου που αφορά όλη την ΕΕ εν μέσω «τρέλας» στις ενεργειακές αγορές.