Με τα δυο πρώτα κρούσματα κορονοϊού στην Ιταλία να έχουν επιβεβαιωθεί στη Ρώμη στο τέλος Ιανουαρίου 2020 και το τρίτο κρούσμα στη Λομβαρδία στις 20 Φεβρουαρίου 2020, η χώρα αντιμετωπίζει τη σοβαρότερη -έως τώρα- εξάπλωση του ιού, καταγράφοντας την Πέμπτη περισσότερα από 74.000 κρούσματα, με πάνω από 7.500 θανάτους.
Παρόλο που για δυο ημέρες είχε φανεί μια μικρή μείωση του ρυθμού αύξησης των κρουσμάτων, η καμπύλη σημείωσε ξανά άνοδο, ο φόβος είναι μεγάλος και οι ιταλικές αρχές συστήνουν την αυστηρή τήρηση των μέτρων που έχουν επιβληθεί. Πλήττονται περισσότερο η Λομβαρδία, το Βένετο και η Εμίλια Ρομάνια, αλλά η «κόκκινη ζώνη», όπου ισχύει η απομόνωση, συνεχίζει να επεκτείνεται και σε πολλές άλλες περιοχές.
Η Ιταλία ζει τον εφιάλτη της και μέχρι στιγμής αποτελεί τη χώρα με τα περισσότερα θύματα: οι εικόνες από τα γεμάτα νοσοκομεία είναι δραματικές. Η κυβέρνηση του Τζουζέπε Κόντε ανακοίνωσε ακόμα πιο αυστηρά μέτρα για όσους δεν σέβονται τους περιορισμούς. Ομως παρά τη σκληρή δοκιμασία που βιώνουν, οι κάτοικοι της γειτονικής χώρας, προσπαθούν να κρατήσουν ψηλά το ηθικό τους και δείχνουν με κάθε τρόπο την αλληλεγγύη τους.
Διαβάστε επίσης
Προειδοποίηση ΕΕ: Ο κορoνοϊός είναι απίθανο να εξαφανιστεί το καλοκαίρι
Ανθρακες ο θησαυρός της Ευρωπαϊκής συναίνεσης απέναντι στην πανδημία
Η HuffPost επικοινώνησε με τέσσερις ανθρώπους που ζουν και εργάζονται στη Βόρεια Ιταλία: τον Δρα. Πιερτζόρτζιο Στεβανάτο, ερευνητή βιολόγο στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα, τη Βαλέρια Γκίο, υπεύθυνη διαχείρισης στον εκδοτικό οίκο Condé Nast στο Μιλάνο, τον Φαμπρίτσιο Μπενεφάτσιο, σύμβουλο μάρκετινγκ που ζει στην Πάντοβα και τη Φεντερίκα Φάβαρο, δημοσιογράφο και υπεύθυνη επικοινωνίας/μάρκετινγκ που ζει στο Ντόλο της Βενετίας. Μιλούν για τη νέα καθημερινότητά τους - την προσαρμογή της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής στις νέες συνθήκες, την ψυχολογία τους, την εμπιστοσύνη στα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας και για τις προοπτικές της επόμενης μέρας στην οικονομία και κοινωνία της χώρας.
Πώς θα περιγράφατε την καθημερινότητα στην πόλη σας ως αποτέλεσμα της εξάπλωσης του κορονοϊόυ στη χώρα;
Στεβανάτο: Μένω στην πόλη Μονσελίτσε, κοντά στην Πάντοβα. Οι όμορφες πόλεις μας είναι έρημες όλη την ημέρα. Από το σπίτι μου κοντά στην πλατεία της πόλης, βλέπω πολύ λίγους ανθρώπους στο δρόμο να πηγαίνουν για τα απαραίτητα ψώνια ή να βγάζουν τον σκύλο έξω και όλοι τους σχεδόν φορούν μάσκες. Οι περιορισμοί δεν επιτρέπουν να απομακρυνθούμε περισσότερο από 200 μέτρα από το σπίτι μας χωρίς γραπτή αιτιολόγηση.
Γκίο: Η πανδημία του κορονοϊού έχει αλλάξει δραστικά και δραματικά την καθημερινή ζωή στην Παβία όπου ζω, αλλά και το Μιλάνο όπου εργάζομαι, περνάω ένα μεγάλο μέρος της ημέρας και αγαπώ ιδιαίτερα.
Όπως γνωρίζουμε, η επιδημία είναι πάρα πολύ σοβαρή και για το λόγο αυτό η ιταλική κυβέρνηση θέσπισε σταδιακά αυστηρά μέτρα για να την περιορίσει. Από την 11η Μαρτίου βρισκόμαστε σε μια μορφή αυτοαπομόνωσης στο σπίτι: επιτρέπεται να βγαίνουμε μόνο για συγκεκριμένους λόγους που δεν μπορούν να αναβληθούν (πχ. στο μπακάλικο, στο γιατρό ή στη δουλειά, αλλά μόνο αν αυτό είναι απολύτως απαραίτητο και δεν είναι δυνατό να εργαστούμε από το σπίτι). Τα γραφεία έκλεισαν, οι δραστηριότητες των εταιρειών περιορίστηκαν στο ελάχιστο, όλα τα καταστήματα είναι κλειστά, εκτός από αυτά των τροφίμων και τα φαρμακεία. Τα σχολεία είναι επίσης κλειστά και οι επιπτώσεις στην καθημερινότητά μας είναι τεράστιες. Ο ρυθμός της πόλης είναι εντελώς διαφορετικός, οι δρόμοι είναι άδειοι, τα μπαρ και τα εστιατόρια δεν λειτουργούν.
Μπενεφάτσιο: Η δυσκολία του περιορισμού στο σπίτι είναι ψυχολογική και έχει να κάνει με την αίσθηση εξαναγκασμού. Όποτε χρειάζεται να βγούμε, με υπεύθυνη δήλωση σχετικά με τον προορισμό, που πρέπει να αποδεικνύει ανάγκη, κινούμαστε σε πόλη φάντασμα. Η βόλτα με τον σκύλο ή φυσική δραστηριότητα επιτρέπονται – αλλά όχι σε ομάδες - και είναι οι μόνες ευκαιρίες για αέρα.
Νομίζω πως η μέρα που πραγματικά συνειδητοποιήσαμε αυτό που ζούμε ήταν όταν πήγαμε στο σουπερμάρκετ και είδαμε την είσοδο να επιτρέπεται σε μικρές ομάδες, με μάσκα, απολύμανση χεριών στην είσοδο/έξοδο και σεκιούριτι με ειδική φόρμα. Ήταν σαν να βιώναμε ταινία. Τώρα γίνεται και τεστ στον δρόμο από κινητές μονάδες.
Φάβαρο: Προσωπικά το πήρα πολύ σοβαρά από την αρχή, κάτι που δυστυχώς δεν έκαναν οι περισσότεροι και νομίζω ότι το γεγονός αυτό υπήρξε πολύ σημαντικό για τη διάδοση του ιού. Στη Βενετία ειδικότερα, ο τουρισμός σταμάτησε αμέσως μετά τις 25 Φεβρουαρίου καθώς έκλεισαν τα μουσεία και σε λίγες μέρες σταμάτησαν επίσης και οι αεροπορικές συνδέσεις με την Ιταλία. Αυτό δημιούργησε πολύ μεγάλο πρόβλημα στην οικονομία της πόλης, που είχε ήδη δοκιμαστεί από την άνοδο της στάθμης του νερού (acqua alta) τον περασμένο Νοέμβριο. Είναι παράξενο, συναρπαστικό αλλά και ταυτόχρονα ανατριχιαστικό, να βλέπει κανείς πόσο άδεια είναι: δεν υπήρξε ποτέ πριν έτσι.
Πώς έχουν επηρεάσει την οικογένειά σας οι νέες συνθήκες και πώς έχετε προσαρμόσει τη ζωή σας σε αυτές;
Στεβανάτο: Βιώνουμε μια δραστική αλλαγή στον τρόπο που ζούμε. Πρέπει να αναδιοργανώσουμε την εργασία μας και να περνούμε υπερβολικά πολύ χρόνο στο σπίτι. Έχω δύο κόρες που πηγαίνουν στο δημοτικό σχολείο και βοηθάω να κάνουν τις εργασίες που τους βάζουν οι δάσκαλοι από απόσταση, με e-learning. Πάντως, η χρήση καινοτόμων εργαλείων διδασκαλίας, όπως τα μαθήματα συνεχούς ροής ή η χρήση προ-εγγεγραμμένων βίντεο, μας βοηθούν πολύ. Ξεκίνησα να διδάσκω μέσω streaming στις αρχές Μαρτίου. Διδάσκω Γενική Βιολογία και κάθε Τρίτη και Πέμπτη μιλάω σε «ζωντανή σύνδεση» με περίπου πενήντα φοιτητές που παρακολουθούν από υπολογιστές ή κινητά τηλέφωνα. Οι φοιτητές αλληλεπιδρούν κατά τη διάρκεια του μαθήματος, θέτοντας ερωτήσεις μέσω του chat. Το μάθημα επίσης καταγράφεται και δημοσιεύεται στον προσωπικό μου ιστότοπο για να είναι διαθέσιμο σε περισσότερους μαθητές. Για πρώτη φορά στην καριέρα μου, έχω πειραματιστεί με αυτή τη διδακτική προσέγγιση, η οποία όπως φαίνεται ικανοποιεί τους φοιτητές. Επομένως αυτή η προσέγγιση θα εμπλουτίσει τις δυνατότητες προσφοράς εκπαιδευτικών μαθημάτων από το πανεπιστήμιό μας και στο μέλλον, όταν θα έχει ξεπεραστεί η πανδημία. Πολλά εργαστήρια μοριακής βιολογίας και ιολογίας του πανεπιστημίου μας, μεταξύ των οποίων και το δικό μου, εμπλέκονται σε μεγάλο βαθμό στην ανίχνευση του ιού σε χιλιάδες ασθενείς.
Γκίο: Με την οικογένεια τώρα βρισκόμαστε στον ίδιο χώρο όλοι μαζί, από το πρωί μέχρι το βράδυ. Ωστόσο, η επικοινωνία με τα παιδιά σε αυτή την κρίσιμη στιγμή απαιτεί πολλή ενέργεια και υποστήριξη: ζουν ένα είδος «περίεργης και απροσδόκητης περιόδου διακοπών» που στην πραγματικότητα δεν είναι διακοπές, ακούνε για αυτόν τον ιό και φυσικά είναι αποπροσανατολισμένα, βρίσκονται μακριά από τους φίλους τους και τους ανθρώπους/δραστηριότητες που τους αρέσουν περισσότερο. Προσπαθώ να προσαρμοστώ στην νέα κατάσταση και να ισορροπήσω το να εργάζομαι από σπίτι με τις οικογενειακές ανάγκες, αλλά αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο, ειδικά για λόγω «συνωστισμό και πολλών αιτημάτων» που πρέπει να διευθετώ σε εικοσιτετράωρη βάση.
Μπενεφάτσιο: Εμείς οι ενήλικες το διαχειριζόμαστε πιο ορθολογικά και, παρά την ταλαιπωρία, αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τον σκοπό και την προτεραιότητα. Για τα παιδιά είναι διαφορετικό: ενώ τις καθημερινές είναι απασχολημένα με e-learning και έχουν διάβασμα κανονικά, τα Σαββατοκύριακά τους δεν περνούν και επικοινωνούν με τους φίλους από skype, και ας είναι στην δίπλα γειτονιά. Προσπαθούμε να λειτουργήσουμε όπως γίνεται πιο κανονικά, αλλά, νομίζω όπως για όλους, η πανδημία είναι σχεδόν το μόνιμο θέμα συζήτησης και αυτό είναι κάπως ψυχοφθόρο.
Φάβαρο: Συνήθως επισκεπτόμουν τους γονείς μου (ηλικίας 70 ετών) κάθε δύο εβδομάδες πριν από την απαγόρευση της κυκλοφορίας, τώρα μιλάω καθημερινά στο τηλέφωνο ή με βιντεοκλήση και τους συνιστώ να μην βγαίνουν έξω συχνά και λέμε ιστορίες, σχολιάζουμε τις ειδήσεις. Δεν τους το λέω, αλλά οπωσδήποτε ανησυχώ. Η 86χρονη πεθερά μου δεν μπορεί να μείνει μόνη της και ο σύζυγός μου και τα αδέλφια του πηγαίνουν συχνά να τη βοηθήσουν, αλλά ανησυχούμε πολύ μήπως της μεταφέρουμε τον ιό. Συναισθηματικά είναι πολύ δύσκολο. Από την άλλη, κάνουμε βιντεοκλήσεις με φίλους και προσπαθούμε να διατηρήσουμε καλή τη διάθεση μας. Πήγα στη δουλειά μία ή δύο φορές την εβδομάδα και τις άλλες ημέρες εργάστηκα από το σπίτι.
“«Το πιο δύσκολο συναίσθημα είναι η αποδοχή της αβεβαιότητας για την έκβαση της μάχης»”
Ποια είναι η ψυχολογία των κατοίκων και τι είναι αυτό που φοβούνται περισσότερο οι συμπολίτες σας; Σε τι βαθμό εμπιστεύονται τις διαδικασίες που σχεδιάζει και επιβάλει η πολιτεία;
Στεβανάτο: Υπάρχει έντονη ανησυχία για την κατάσταση και οι περισσότεροι σέβονται τους περιορισμούς που έχουν επιβληθεί στην περιοχή τους. Οι ηλικιωμένοι είναι οι πλέον προβληματισμένοι, ειδικά αυτοί που ζουν σε οίκους ευγηρίας, όπου δύσκολα μπορεί να επιτευχθεί η κοινωνική αποστασιοποίηση.
Γκίο: Τις τελευταίες εβδομάδες υπήρξε κλιμάκωση φόβου, άγχους, ανησυχίας για το παρόν και το μέλλον. Η νέα κατάσταση ήταν κάπως «σουρεαλιστική» στην αρχή. Δεν την προσέξαμε και δεν την καθορίσαμε με σαφήνεια, υποτιμήσαμε το πρόβλημα και τη σοβαρότητα του ιού, που φαινόταν ακόμα να είναι «μακριά» από εμάς και περισσότερο ένα είδος «σοβαρής γρίπης». Τώρα, είμαστε σε θέση να ελέγχουμε καλύτερα τα συναισθήματά μας και αρχίσαμε να προσαρμοζόμαστε στη νέα πραγματικότητα, δηλαδή στο ότι είναι ακόμα ασαφής η διάρκεια.
Εδώ στη Λομβαρδία, ο αριθμός των ασθενών είναι τόσο υψηλός και αυξάνεται καθημερινά με μια μαθηματική καμπύλη, οπότε ο φόβος είναι παντού. Αρχίσαμε να ανησυχούμε για κάθε άνθρωπο που μας πλησιάζει, δεν αγγίζουμε έξω κανένα, υπάρχει ένα επίπεδο «φυσικής απόστασης» στην οποία δεν είμαστε συνηθισμένοι. Φοβόμαστε τη μόλυνση περισσότερο, καθώς και την επιθετικότητα του ιού, γιατί ξέρουμε ότι είναι πολύ επικίνδυνος και μπορεί να δημιουργήσει πνευμονικές επιπλοκές πολύ γρήγορα και απροσδόκητα.
Ωστόσο, εμπιστευόμαστε τα μέτρα που σχεδιάζει το κράτος, τα δεχθήκαμε ως «αναπόφευκτα», ως τα μόνα που μπορούν μας δώσουν την ευκαιρία να νικήσουμε τον ιό και να επιστρέψουμε στην κανονική μας ζωή. Έχει αρχίσει να αναπτύσσεται ένα μεγάλο αίσθημα υπευθυνότητας και αλληλεγγύης μέσα από την κοινότητα, και προς την κοινωνία: αποδεχόμαστε αυτή την κατάσταση απομάκρυνσης ως τη μόνη ευκαιρία που έχουμε αυτή τη στιγμή για να επιβιώσουμε. Το πιο δύσκολο συναίσθημα είναι να αποδέχεσαι την αβεβαιότητα για την έκβαση της μάχης, που αφορά τόσο στο χρόνο όσο και στην επιτυχία.
Μπενεφάτσιο: Τις πρώτες μέρες υπήρχαν πολλές περιπτώσεις παραβίασης του περιορισμού. Έχουν γίνει σχεδόν 2.000.000 έλεγχοι και το 95% είχε δεκτή δικαιολογία για να κυκλοφορήσει. Οπότε σε μεγάλο βαθμό ο κόσμος κάνει αυτό που πρέπει. Το 5% όμως είναι 100.000 άτομα και σε αυτές τις συνθήκες είναι ακόμα τεράστιος αριθμός. Όσο περνάει ο χρόνος ο κόσμος είναι πιο συνειδητοποιημένος, και με την εξάπλωση σχεδόν όλοι ξέρουν κάποιον που είναι θετικός και νιώθουν το πρόβλημα πιο κοντά τους. Περισσότερο από εμπιστοσύνη στα μέτρα θα έλεγα πως υπάρχει ελπίδα. Περιμένουμε να δούμε αποτελέσματα με σταδιακή μείωση της εξάπλωσης, αυτό θα έκανε πιο υποφερτό και τον περιορισμό.
Φάβαρο: Πιστεύω ότι τώρα οι άνθρωποι αρχίζουν να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα με μεγάλη σοβαρότητα και να αντιλαμβάνονται πόσο σημαντική είναι η παραμονή στο σπίτι: ο πρωθυπουργός τα πάει καλά και οι πολίτες τον εμπιστεύονται, αλλά υπάρχουν παντού και ανεύθυνοι που πηγαίνουν στο σουπερμάρκετ δύο φορές την ημέρα για βόλτα, ή για τρέξιμο. Τα μέτρα γίνονται πιο αυστηρά καθημερινά, στην προσπάθεια να σταματήσει η διάδοση του ιού. Ο μεγαλύτερος φόβος είναι να βρεθεί μολυσμένος κάποιος συγγενής και να μην μπορούμε να τον βοηθήσουμε. Το χειρότερο είναι να μη σου δίνεται η ευκαιρία να βοηθήσεις και να χαιρετήσεις αυτούς που αγαπάς.
Πιστεύετε ότι τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας εφαρμόστηκαν εγκαίρως; Τι θα μπορούσε να έχει γίνει διαφορετικά;
Στεβανάτο: Τα μέτρα που επέβαλε η κυβέρνησή μας είναι απαραίτητα. Αυτού του είδους οι περιορισμοί δείχνουν σημαντική μείωση του αριθμού των λοιμώξεων σε άλλες χώρες, όπως η Κίνα και η Νότια Κορέα. Είναι ιδιαίτερα κρίσιμο να γίνουν διαγνωστικά τεστ μαζικά, για την παρακολούθηση της παρουσίας του ιού, ειδικά στο προσωπικό των νοσοκομείων.
Γκίο: Ναι, πιστεύω ότι τα μέτρα ελήφθησαν έγκαιρα. Βέβαια, αν κοιτάξουμε πίσω τους μεγάλους αριθμούς των κρουσμάτων και των νεκρών στην Ιταλία, γίνεται σαφές ότι τα μέτρα πιθανώς να άργησαν. Νομίζω όμως ότι από τότε που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά ο ιός χωρίς να έχει υπάρξει καμία προετοιμασία αντιμετώπισης του, δεν είχαμε άλλο τρόπο από το να προσαρμοζόμαστε προοδευτικά στη νέα πραγματικότητα. Τα μέτρα που ελήφθησαν κινήθηκαν κατά κάποιο τρόπο στα «σύνορα» με την αντίληψη για την ατομική και συλλογική ελευθερία που έχει βαθιά μέσα στο DNA της η χώρα και στην πολιτική της συγκρότηση. Οι άνθρωποι ακολουθούν γενικά αυτά τα περιοριστικά μέτρα και υπάρχει μια μεγάλη αίσθηση αλληλεγγύης, κάτι που είναι κάπως «ασυνήθιστο» για την καθημερινή ζωή στην Ιταλία. Όμως η χώρα δείχνει πάντα πολλά περισσότερα όταν έχει να αντιμετωπίσει ένα σοβαρό πρόβλημα.
Από την άλλη, έγιναν πολλές προσπάθειες κατοίκων να εγκαταλείψουν το Μιλάνο και τον Βορρά από τότε που ανακοινώθηκαν τα μέτρα πριν από δύο εβδομάδες και ακόμα και τώρα, μετά τις πρώτες μέρες φόβου, κάποιοι βγαίνουν έξω περισσότερο από ότι επιτρέπουν οι απαγορεύσεις.
Μπενεφάτσιο: Εκ των υστέρων είναι εύκολο να πούμε πως κάτι θα μπορούσε να είχε διαχειριστεί διαφορετικά. Εξάλλου ο ίδιος ο πληθυσμός δεν θα δεχόταν μια εθνική καραντίνα μετά από λίγα κρούσματα. Ενώ στις άλλες χώρες υπάρχει το προηγούμενο τις Ιταλίας, για να παρθούν τα απαραίτητα μέτρα, εδώ η πολιτεία βρέθηκε να αντιμετωπίσει κάτι απρόσμενο και άγνωστο. Όχι τόσο προς την αναγνώριση του κινδύνου, αλλά ως προς την διαχείριση. Σε μια ελεύθερη κοινωνία δεν μπορούν να εφαρμοστούν εύκολα όσα εφαρμόστηκαν στην Κίνα.
Φάβαρο: Νομίζω ότι τα μέτρα έχουν ληφθεί έγκαιρα και με πολύ σοβαρό τρόπο, αλλά πολλοί πολίτες δεν τα πήραν σοβαρά από την αρχή: ευτυχώς διαθέτουμε ένα πολύ αποτελεσματικό εθνικό σύστημα υγείας, ιδίως στη Βόρεια Ιταλία και οι γιατροί κάνουν ένα πολύ μεγάλο αριθμό αναλύσεων, δουλεύοντας πολύ σκληρά. Αυτή υπήρξε η σωτηρία μας και ίσως οι αποφάσεις μας καθοδηγούν τώρα και τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη στην αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Όλοι ελπίζουμε ότι αυτός ο εφιάλτης θα τελειώσει σύντομα και θα επανέλθουμε στους παλιούς ρυθμούς. Αν όλοι σεβαστούν τους κανόνες, θα τα καταφέρουμε.
“«Όταν τελειώσει η περιπέτεια, θα έχουμε συνειδητοποιήσει την αξία όσων μάθαμε να θεωρούμε δεδομένα»”
Πώς εκτιμάτε ότι θα επηρεαστεί μακροπρόθεσμα η κοινωνική ζωή και η οικονομία της Ιταλίας από την πανδημία;
Στεβανάτο: Ανησυχούμε πολύ για τον αντίκτυπο αυτής της πανδημίας σε οικονομικό επίπεδο, ακόμη και αν η προτεραιότητα πρέπει να είναι να σώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερους άρρωστους ανθρώπους.
Γκίο: Νομίζω ότι είναι ακόμα πολύ νωρίς για να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα, καθώς το μέγεθος αυτού του δράματος είναι τεράστιο και ο αντίκτυπος που θα έχει στη ζωή μας μάλλον συγκρίνεται μόνο με τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου. Η κοινωνική μας ζωή και η οικονομία θα έχουν επηρεαστεί μόνιμα και θα είναι πολύ δύσκολο να επανέλθουμε στην προηγούμενη καθημερινότητα, ειδικά όσον αφορά τις ψυχολογικές επιπτώσεις που θα έχει στον καθένα μας αυτή η πολύ τρομακτική κατάσταση.
Τώρα είναι καιρός να μείνουμε συγκεντρωμένοι στις έκτακτες ανάγκες υγιεινής και να κάνουμε ο,τι μπορούμε για να βοηθήσουμε την πόλη μας, τη χώρα μας και τις άλλες χώρες του κόσμου, σαν μια μεγάλη κοινότητα, να νικήσουμε τον ιό - αυτή είναι η μεγάλη μάχη.
Μπενεφάτσιο: Για την οικονομία, ήδη αδύναμη, είναι τραγωδία. Υπάρχουν μέτρα ανακούφισης, ελπίζουμε αποτελεσματικά, αλλά θα χρειαστεί χρόνος για να αποδώσουν. Και ακόμα δεν γνωρίζουμε το μέγεθος της ζημιάς, γιατί δεν ξέρουμε πότε είναι το τέλος. Κάποιες επιχειρήσεις βιώνουν ήδη τεράστια προβλήματα, άλλες θα τα δουν σε λίγο. Φυσικά επηρεάζονται οι οικογένειες και τα εισοδήματα τους και αλυσιδωτά θα επηρεαστεί και η κατανάλωση αργότερα, κάνοντας την ανάκαμψη ακόμα πιο δύσκολη. Όταν τελειώσει αυτή η περιπέτεια σίγουρα θα αναζητήσουμε την ανθρώπινη επαφή και θα έχουμε συνειδητοποιήσει την αξία όσων μάθαμε να θεωρούμε δεδομένα. Ελπίζω να έχουμε μάθει να διακρίνουμε τους σοβαρούς ανθρώπους από τους τσαρλατάνους, αλλά για αυτό δεν είμαι τόσο σίγουρος.
Πολίτες που ανησυχούν ότι πάσχουν από λοίμωξη του αναπνευστικού (πυρετό ή/και βήχα ή/και δύσπνοια) και ήρθαν σε επαφή με πιθανό ή επιβεβαιωμένο κρούσμα ή/και έχουν ιστορικό ταξιδιού σε πληττόμενες χώρες θα πρέπει να επικοινωνούν με τον ΕΟΔΥ στο τηλ. 1135.
Προσοχή: Δεν θα πρέπει να επισκέπτονται ιδιωτικά ιατρεία, εφημερεύοντα νοσοκομεία, εξωτερικά ιατρεία κ.λπ. Ο ΕΟΔΥ θα μεριμνήσει για την διακομιδή τους σε νοσοκομεία αναφοράς του κορονοϊού. Χρήσιμες πληροφορίες εδώ.