Η Ικαρία στο Αιγαίο Πέλαγος φιλοξενεί πολυάριθμα καμουφλαρισμένα σπίτια χτισμένα κάτω από τεράστιους βράχους για να είναι πιο δύσκολο να εντοπιστούν από τους πειρατές.
Σήμερα, η Ικαρία είναι ένας δημοφιλής τουριστικός προορισμός που φημίζεται για τις αμμώδεις παραλίες, τα γραφικά χωριά και το παρθένο φυσικό τοπίο της. Αλλά δεν ήταν πάντα το κομμάτι του παραδείσου που είναι σήμερα.
Πριν από εκατοντάδες χρόνια, η Ικαρία αποτελούσε πρωταρχικό στόχο για τους πειρατές που αποκαλούσαν το Αιγαίο σπίτι τους, οπότε για να προστατευτούν από τις επιδρομές τους, οι ντόπιοι άρχισαν να χτίζουν «αντι-πειρατικά» σπίτια βαθιά μέσα στα βουνά, για να κάνουν το νησί τους να φαίνεται ακατοίκητο από τη θάλασσα. Κάποια στιγμή, ολόκληρος ο πληθυσμός της Ικαρίας κρύφτηκε σε βραχώδη σπίτια που δεν τραβούσαν την προσοχή παρά μόνο αν κυριολεκτικά περνούσες από μπροστά τους.
Οι ιστορικές μαρτυρίες δείχνουν ότι η πειρατεία μάστιζε την Ικαρία και άλλα νησιά του Αιγαίου από τον 1ο αιώνα π.Χ., αλλά τα πράγματα χειροτέρεψαν με το πέρασμα του χρόνου. Επιδρομές στο νησί έγιναν τόσο υπό ρωμαϊκή όσο και υπό βυζαντινή κυριαρχία, ενώ τον 14ο αιώνα, αφού το νησί έγινε μέρος της Δημοκρατίας της Γένοβας, η πειρατεία αποτέλεσε τόσο μεγάλο πρόβλημα ώστε οι ντόπιοι κατέστρεψαν τα λιμάνια τους για να αποτρέψουν τις επιδρομές. Αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό.
Μόνο μετά την ενσωμάτωση της Ικαρίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία οι κάτοικοι της Ικαρίας αποφάσισαν να λάβουν μέτρα που μαρτυρούσαν την απελπισία τους. Ο χαλαρός κανόνας των Οθωμανών ενθάρρυνε μόνο τους πειρατές να επιτίθενται και να κάνουν επιδρομές σε νησιά όπως η Ικαρία και οι ντόπιοι δεν είχαν πολλές επιλογές για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Μπορούσαν είτε να σταθούν όρθιοι και πιθανώς να πεθάνουν, είτε να εγκαταλείψουν την πατρογονική τους εστία και να μετακομίσουν κάπου πιο ασφαλές. Επέλεξαν την τρίτη επιλογή…
Χωρίς καμία πραγματική ελπίδα να αντισταθούν επιτυχώς στους πειρατές εισβολείς, οι κάτοικοι της Ικαρίας εγκατέλειψαν τα σπίτια τους στις ακτές του νησιού και μετανάστευσαν προς τα μέσα, στα βουνά, κάνοντας έτσι την εντύπωση ότι είχαν εγκαταλείψει εντελώς το νησί. Πολλοί μετακόμισαν σε μέτρια, πετρόχτιστα σπίτια που δεν είχαν την άνεση των σπιτιών του χωριού τους, αλλά προσέφεραν τέλειο καμουφλάζ.
Γνωστά ως «αντι-πειρατικά σπίτια», οι κατοικίες αυτές ενσωμάτωναν τα φυσικά χαρακτηριστικά του ορεινού τοπίου του νησιού, όπως ογκόλιθους, βράχους, προεξοχές βράχων και πυκνές συστάδες, καθιστώντας έτσι δυσκολότερο να εντοπιστούν από μεγάλες αποστάσεις.
«Ήταν μια πλήρης αντιστροφή του είδους της δομής που οι περισσότεροι άνθρωποι συνδέουν με την Ελλάδα» , δήλωσε στο BBC η Ελένη Μαζάρη. «Η εποχή των μεγαλοπρεπών ναών είχε τελειώσει. Οι Ικαριώτες έχτιζαν σπίτια σχεδιασμένα για να μην τα βλέπει κανείς, και για να το κάνουν αυτό έπρεπε να πάνε ψηλά στην ερημιά, όπου δεν μπορούσαν να παρατηρηθούν από τη θάλασσα».
Οι Ικαριώτες θα συνέχιζαν να χτίζουν και να ζουν σε «αόρατα» σπίτια για περίπου τρεις δεκαετίες, μια περίοδο που είναι ευρέως γνωστή ως «πειρατική εποχή» ή «εποχή των πειρατών». Τα ορεινά χωριά-φαντάσματα, όπως η Λαγκάδα, εξακολουθούν να διαθέτουν πέτρινες κατοικίες από εκείνη την εποχή, πολλές από τις οποίες είναι τόσο δύσκολο να εντοπιστούν σήμερα όσο και τότε.
Για να μην τραβήξουν την προσοχή, τα σπίτια είχαν γενικά μόνο ένα επίπεδο, χαμηλότερο από τον ογκόλιθο ή τον βράχο που τα καμουφλάριζε και δεν είχαν καμινάδα, για να αποφεύγονται οι στήλες καπνού. Οι ντόπιοι συναναστρέφονταν κυρίως τη νύχτα και απέφευγαν να χρησιμοποιούν φωτιά ή οποιαδήποτε πηγή φωτός, ενώ δεν κρατούσαν καν σκύλους, από φόβο μήπως το γαύγισμά τους προσελκύσει ανεπιθύμητους επισκέπτες.
Είναι ενδιαφέρον ότι, παρά τις κακουχίες που υπέστησαν οι ντόπιοι στο πέρασμα των αιώνων, η Ικαρία είναι γνωστή ως η χώρα της μακροζωίας στην Ελλάδα, όπου ένας στους τρεις ανθρώπους καταλήγει να ζει μέχρι τα 90 του χρόνια και πολλοί γίνονται 100 ετών. Είναι μία από τις σπάνιες «μπλε ζώνες» του κόσμου, μέρη όπου οι άνθρωποι καταφέρνουν τακτικά να ζουν περισσότερο από τους υπόλοιπους από εμάς κατά 10 χρόνια ή και περισσότερο.
ΠΗΓΗ: bbc.com