Ο ηγέτης της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, πραγματοποίησε τριήμερη επίσκεψη στον Πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν - με τους δύο άνδρες να διατηρούν μια «θερμή» σχέση και να επιβεβαιώνουν ο ένας τον άλλο τη βαθιά τους «φιλία».
Οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Κίνας βρίσκονται στα καλύτερά τους, με τους δεσμούς των δύο χωρών να είναι μακραίωνοι και αρκετά περίπλοκοι - τα δύο κράτη έχουν υπάρξει σύμμαχοι αλλά και εχθροί.
Η δύσκολη αλληλεπίδραση μεταξύ τους στις εξωτερικές υποθέσεις εντοπίζεται ήδη από τον 17ο αιώνα, όταν δύο αυτοκρατορίες δημιούργησαν σύνορα με μια συνθήκη γραμμένη στα λατινικά.
Οι γείτονες συνήθως μπορεί να είναι καλοί φίλοι ή άσποδοι εχθροί. Στην περίπτωση του Πεκίνου και της Μόσχας, που μοιράζονται σύνορα χιλιάδων χιλιομέτρων, υπήρξαν και τα δύο.
«Το σήμερα της Σοβιετικής Ενωσης είναι το δικό μας αύριο»
Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας ιδρύθηκε το 1949, μετά από μια βάναυση ιαπωνική κατοχή κατά τη διάρκεια του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου και έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο μεταξύ του Εθνικιστικού και του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Η Ρωσία ήταν μέρος της Σοβιετικής Ένωσης, μιας παγκόσμιας υπερδύναμης, ενώ η Κίνα ήταν φτωχή, κατεστραμμένη από τον πόλεμο και μη αναγνωρισμένη από τις περισσότερες κυβερνήσεις. Ο κομμουνιστής ηγέτης Μάο Τσε Τουνγκ ήταν μικρότερος του Ιωσήφ Στάλιν, ο οποίος ηγήθηκε της Σοβιετικής Ενωσης μέχρι τον θάνατό του το 1953.
Η πρώιμη Λαϊκή Δημοκρατία εξαρτιόταν από τη Σοβιετική Ενωση για οικονομική βοήθεια και τεχνογνωσία. Το 1953, το σύνθημα που εμφανίστηκε στις κινεζικές εφημερίδες ήταν: «Το σήμερα της Σοβιετικής Ενωσης είναι το αύριο μας». Οι Σοβιετικοί έστειλαν περίπου 11.000 ειδικούς το 1954-58 για να βοηθήσουν στηνμ ανοικοδόμηση της Κίνας μετά τον εμφύλιο πόλεμο.
Οι δύο χώρες είχαν επίσης μια επίσημη στρατιωτική συμμαχία, αλλά η Μόσχα αποφάσισε να μην δώσει στην Κίνα την τεχνολογία για πυρηνικά όπλα.
Σινο-Σοβιετική ρήξη
Υπήρχαν όμως σημεία τριβής, ειδικά μετά το θάνατο του Στάλιν. Το 1956, ο τότε Σοβιετικός Πρωθυπουργός, Νικίτα Χρουστσόφ καταδίκασε τη «λατρεία της προσωπικότητας» του Στάλιν σε μια ομιλία προς τα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος, αργότερα γνωστή ως «μυστική ομιλία». Ο Μάο, ο οποίος είχε πρότυπο τον πρώην Σοβιετικό ηγέτη, το πήρε προσωπικά.
Όταν ο Μάο αποφάσισε να βομβαρδίσει δύο απομακρυσμένα νησιά της Ταϊβάν που κατείχε το Εθνικιστικό Κόμμα δεν προειδοποίησε τον Χρουστσόφ. Ο Χρουστσόφ το είδε ως προδοσία της συμμαχίας. Το 1959, η Σοβιετική Ενωση παρέμεινε ουδέτερη κατά τη διάρκεια μιας συνοριακής σύγκρουσης μεταξύ Κίνας και Ινδίας, κάτι που έκανε την Κίνα να αισθανθεί ότι δεν λάμβανε αρκετή υποστήριξη από τη σύμμαχό της.
Η σχέση επιδεινώθηκε έως ότου οι δύο χώρες διέκοψαν τη συμμαχία τους το 1961 στη Σινο-Σοβιετική Διάσπαση.
Γρήγορα έγιναν αντίπαλοι. Το Πεκίνο κατηγόρησε τη Μόσχα για «ψευδοκομμουνισμό», ρεβιζιονισμό και για απομάκρυνση από το μαρξιστικό μονοπάτι. Στρατιώτες συγκρούστηκαν κατά μήκος των συνόρων τους στα βορειοανατολικά της Κίνας και στη δυτική περιοχή Σιντζιάνγκ.
Τρίγωνο ΗΠΑ-Κίνας-Ρωσίας
Η Σινο-Σοβιετική Διάσπαση άφησε το Πεκίνο απομονωμένο, αλλά έθεσε το υπόβαθρο για προσέγγιση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 1972, το κομμουνιστικό κράτος καλωσόρισε τον Αμερικανό πρόεδρο, Ρίτσαρντ Νίξον, σε μια επίσκεψη που άνοιξε το δρόμο για την παγκόσμια αναγνώριση της κυβέρνησης του Μάο και που ταυτόχρονα οδήγησε ΗΠΑ και Κίνα σε σιωπηρή ευθυγράμμιση κατά της Μόσχας.
Η δεκαετία του 1990 οδήγησε σε μια επαναπροσέγγιση μεταξύ Κίνας και Ρωσίας μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Οι δύο χώρες διευθέτησαν επίσημα τις συνοριακές τους διαφορές.
Στα χρόνια που πέρασαν, ο κόσμος άλλαξε πολύ, όπως και οι τύχες των δύο κρατών. Η Κίνα είναι τώρα η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, ενώ η οικονομία της Ρωσίας ήταν στάσιμη πολύ πριν από την εισβολή της στην Ουκρανία πέρυσι. Σήμερα, είναι η Κίνα που αντιμετωπίζει τις ΗΠΑ σε έναν στρατηγικό ανταγωνισμό που τροφοδοτείται από έντονο εθνικισμό και από τις δύο πλευρές.
Για άλλη μια φορά, η Μόσχα και το Πεκίνο βρίσκουν κοινό έδαφος. Υπό τον Σι Τζινπίνγκ, η αποκατάσταση και η εμβάθυνση της σινορωσικής σχέσης κινήθηκε πιο γρήγορα από ποτέ.
Ηγέτες που μοιάζουν
Εν τω μεταξύ, οι ομοιότητες μεταξύ των δύο ηγετών, καθώς και η προσωπική τους σχέση, βοήθησαν να αναπτυχθούν αυτοί οι δεσμοί.
Τόσο ο Σι όσο και ο Βλαντιμίρ Πούτιν βλέπουν τις προσπάθειες της Δύσης ως απόπειρα απονομιμοποίησής τους και πιστεύουν ότι τα αυταρχικά καθεστώτα είναι καλύτερα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του σύγχρονου κόσμου. Η Ρωσία την προμηθεύει ενέργεια και η Κίνα εξάγει βιομηχανικά προϊόντα στη Ρωσία.
Και ενώ ορισμένοι αναλυτές και σχολιαστές λένε ότι η Κίνα είναι πλέον ο ανώτερος εταίρος στη σχέση, δεδομένης της ιστορίας, αυτό δεν είναι ακριβές.
Η κυριαρχία της Ρωσίας στην Κίνα δεν είναι μόνο ιστορική, αλλά και πολιτιστική. Οι μαθητές μελετούν μεταφρασμένες ρωσικές ιστορίες και ποιήματα στα μαθήματα λογοτεχνίας τους, ενώ πολλοί μορφωμένοι Κινέζοι, ειδικά της παλαιότερης γενιάς, έμαθαν ρωσικά αντί για αγγλικά.
Αν και η εθνική δύναμη της Κίνας είναι τώρα πολύ μεγαλύτερη από εκείνη της Ρωσίας, η μεγαλύτερη πρόκληση είναι ότι πολλοί Κινέζοι εξακολουθούν να είναι υποτελείς στη Ρωσία ιδεολογικά.