Μπορεί ένας αστεροειδής να καταστρέψει τη Γη;

O πλανήτης μας είναι πιο ανθεκτικός από ό,τι νομίζουν οι περισσότεροι, αλλά δεν ισχύει το ίδιο για την ανθρωπότητα.
MARK GARLICK/SCIENCE PHOTO LIBRARY via Getty Images

Ένας αστεροειδής προκάλεσε το τέλος της κυριαρχίας των δεινοσαύρων, που κράτησε για 160 εκατομμύρια χρόνια: 66 εκατομμύρια χρόνια πριν, ο εν λόγω αστεροειδής, πλάτους τουλάχιστον 10 χλμ, έδωσε ένα συντριπτικό πλήγμα στη Γη, προκαλώντας σεισμούς, τσουνάμι, εκρήξεις ηφαιστείων και κλιματικές καταστροφές που είχαν ως αποτέλεσμα τον αφανισμό του 75% όλων των πλασμάτων του πλανήτη.

Ο ίδιος ο πλανήτης, ωστόσο, είναι ακόμα εδώ. Οπότε ένα από τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι το εξής: Πόσο «άτρωτη» είναι η ίδια η Γη απέναντι σε πλήγματα αστεροειδών;

Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του Live Science, εν συντομία η απάντηση είναι ότι θα χρειαζόταν ένας βράχος σε μέγεθος πλανήτη για να καταστραφεί στα αλήθεια η Γη. Ωστόσο, για τον αφανισμό της ζωής (ή, τουλάχιστον, του μεγαλύτερου μέρους της) στον κόσμο μας, χρειάζονται πολύ μικρότερα μέσα.

«Ένα αντικείμενο μεγαλύτερο από τον Άρη χτύπησε τη Γη νωρίς στην ιστορία της και δημιούργησε τη Σελήνη, χωρίς να καταστρέψει τη Γη» είπε στο Live Science ο Μπράιαν Τουν, καθηγητής ατμοσφαιρικών και ωκεανικών επιστημών στο University of Colorado Boulder, ο οποίος έχει μελετήσει τις πτώσεις αστεροειδών.

Ο Τουν αναφέρεται στη θεωρία της γιγαντιαίας σύγκρουσης (giant impact hypothesis) σύμφωνα με την οποία ένας πλανήτης στο μέγεθος του Άρη, η Θεία, συγκρούστηκε με τη Γη πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, με αποτέλεσμα την εκτίναξη ενός μεγάλου όγκου βραχώδους υλικού στο Διάστημα, που εν τέλει οδήγησε στον σχηματισμό της Σελήνης. Σημειώνεται πως ο Άρης έχει διάμετρο 6.700 χλμ, κατά πολύ μεγαλύτερη δηλαδή αυτής του αστεροειδούς που έφερε το τέλος των δεινοσαύρων.

Αντί να καταστρέψει τον πλανήτη μας, οι επιστήμονες θεωρούν ότι μέρος του πυρήνα και του φλοιού της Θείας ενώθηκαν με της Γης. Οι ειδικοί διαφωνούν ως προς το αν επρόκειτο για μετωπική σύγκρουση ή πλάγια/ πλαγιομετωπική σύγκρουση, μα δεν υπάρχει αμφιβολία ως προς το ότι αν υπήρχε κάτι ζωντανό τότε στη Γη, θα είχε εξαφανιστεί (πάντως σε κάθε περίπτωση εκτιμάται πως η Γη εμφανίστηκε περίπου 4,4 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, μερικά εκατομμύρια χρόνια μετά τη γιγαντιαία σύγκρουση με τη Θεία).

Όπως διαπιστώνεται από την εξαφάνιση των δεινοσαύρων, χρειάζονται πολύ λιγότερα από έναν «εχθρικό» πλανήτη για να προκληθούν προβλήματα στη ζωή στη Γη, ακόμα και αν ο ίδιος ο πλανήτης συνεχίσει να υφίσταται. Η NASA θεωρεί κάθε διαστημικό βράχο πιθανώς επικίνδυνο εάν έχει διάμετρο τουλάχιστον 140 μέτρα και κινείται σε τροχιά σε απόσταση 7,4 εκατ. χλμ από τη Γη. Η σύγκρουση με έναν τέτοιο αστεροειδή θα ισοπέδωνε μια ολόκληρη πόλη και θα προκαλούσε μεγάλη καταστροφή στα εδάφη γύρω της, σύμφωνα με τη NASA.

Μια σύγκρουση με κάτι μεγαλύτερο, πλάτους τουλάχιστον ενός χιλιομέτρου, θα «προκαλούσε πιθανότατα το τέλος του πολιτισμού», μέσω παγκόσμιων κλιματικών καταστροφών, όπως είπε στο Scientific American o Τζέριτ Λ. Βερσούρ, αστροφυσικός στο Rhodes College στο Μέμφις του Τενεσί των ΗΠΑ. Αν ένας αστεροειδής στο μέγεθος αυτού των δεινοσαύρων κατέφθανε σήμερα, πιθανότατα η ανθρωπότητα (και άλλα είδη) θα αφανιζόταν.

«Γενικά μιλώντας, η αρχική σύγκρουση δημιουργεί μια τεράστια πύρινη σφαίρα που σκοτώνει όποιον μπορεί να τη δει» είπε ο Βερσούρ. «Μετά σκόνη από τη σύγκρουση και καπνός από τις φωτιές καλύπτουν τη Γη, βυθίζοντας τον πλανήτη μας σε έναν αποκαλούμενο “χειμώνα σύγκρουσης”».

Κατά την περίοδο αυτή, τα αέρια και η σκόνη στον ουρανό θα είναι τόσα που τα φυτά δεν θα μπορούν να μετατρέπουν το φως σε ενέργεια μέσω φωτοσύνθεσης. Τα φυτά θα εξαφανίζονταν μαζικά ανά τον κόσμο, και θα ακολουθούσαν τα ζώα. Μόνο κάποια πολύ μικρά πλάσματα, ικανά να ζουν μέσα στο έδαφος (όπως τα θηλαστικά που αποτελούν τους προγόνους μας) θα έχουν ελπίδα να επιβιώσουν.

Η NASA και άλλες υπηρεσίες λαμβάνουν υπόψιν σοβαρά την απειλή αυτή και παρακολουθούν χιλιάδες γνωστά αντικείμενα στο Ηλιακό Σύστημα. Το καλό είναι πως δεν υπάρχει απειλή κάποιου αστεροειδούς, τουλάχιστον όχι για τα επόμενα 100 χρόνια. Επίσης, αν βρεθεί κάποιος, τότε γίνονται έρευνες για την αντιμετώπισή του- άλλωστε σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η αποστολή DART, κατά την οποία ένα μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο έπεσε πάνω στον αστεροειδή Δίμορφο, με σκοπό την παρατήρηση του βαθμού στον οποίο αλλάζει η πορεία του.

Δημοφιλή