Ο ύπνος είναι πολύ σημαντικός για την υγεία και τις επιδόσεις μας, τόσο νοητικά όσο και σωματικά. Δυστυχώς, ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν προωθεί σωστές συνήθειες ύπνου και αυτό είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο τόσοι πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν την έλλειψη του.
Μόλις πριν από έναν αιώνα, οι άνθρωποι κοιμόντουσαν κατά μέσο όρο 1,5 με 2 ώρες περισσότερο κάθε βράδι. (Stevenson, 2016). Σήμερα, φαίνεται ότι δεν δίνουμε την πρέπουσα σημασία στον ύπνο μας, καθώς δεν θεωρείται προτεραιότητα στο καθημερινό μας πρόγραμμα. Προσπαθούμε να στριμώξουμε ολοένα και περισσότερα πράγματα μέσα στο 24ωρο, ταυτόχρονα να είμαστε πιο παραγωγικοί, με συνέπεια ο ύπνος να επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό αρνητικά.
Όλοι έχουμε ακούσει τις φράσεις «ο χρόνος είναι χρήμα» και «θα κοιμηθώ όταν πεθάνω! Τώρα θέλω να ζήσω», που πολλοί ασπάζονται διότι πιστεύουν ότι ο ύπνος είναι χαμένος χρόνος. Αλλά η αλήθεια βρίσκεται πολύ μακριά απ′ αυτή τη δημοφιλή πεποίθηση.
Ο ύπνος παίζει καθοριστικό ρόλο στην υγεία και ευεξία καθ ’όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Είναι γεμάτος οφέλη, καθώς υποστηρίζει την ψυχική μας υγεία, ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, εξισορροπεί τις ορμόνες μας, ενισχύει το μεταβολισμό μας και αυξάνει την ενέργεια μας. Η επιστήμη αναφέρει ότι ενώ κοιμόμαστε, ο εγκέφαλός μας προετοιμάζεται για την επόμενη μέρα, σχηματίζοντας νέες συνάψεις που θα μας βοηθήσουν να μάθουμε και να απομνημονεύσουμε πληροφορίες. Επιπλέον, ο χρόνος κατά τον οποίο κοιμόμαστε δίνει την ευκαιρία στη καρδιά και στα αιμοφόρα αγγεία να μπουν σε κατάσταση αυτοσυντήρησης, με αποτέλεσμα να έχουμε μειωμένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων (Nhlbi.nih.gov, 2018). Συνεπώς, δεν χωρά αμφιβολία ότι η ποιότητα ζωής μας επηρεάζεται άμεσα από τη ποιότητα του ύπνου μας.
Μπορούν τα αιθέρια έλαια να μας βοηθήσουν να κοιμόμαστε καλύτερα;
Πλέον πολλοί είναι αυτοί που αναζητούν βοηθήματα και εργαλεία, όπως είναι τα αιθέρια έλαια, τα οποία είναι αποτελεσματικά αλλά ταυτόχρονα, σέβονται τον άνθρωπο και προωθούν την αυτοθεραπεία. Η χρήση υπνωτικών χαπιών που μέχρι σήμερα είναι δημοφιλής μέθοδος αντιμετώπισης της αυπνίας, κουβαλάει μαζί της και πολλές ανεπιθύμιτες παρενέργειες, όπως είναι η εξάρτηση στα χάπια, επιρροή στον φυσιολογικό ρυθμό της αναπνοής, υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, πονοκέφαλοι και πολλά άλλα (Goldberg MD, 2016). Ο καθηγητής ψυχιατρικής του UCLA, Δρ. Jerry Siegel, υποστηρίζει ότι η κατάσταση που προκαλούν τα πιο δημοφιλή υπνωτικά χάπια στην αγορά δεν είναι «φυσιολογικός» ύπνος. (Siegel, 2010)
Τα αιθέρια έλαια από την άλλη, μπορεί να είναι μια εξαιρετική επιλογή ως βοήθημα ύπνου, διότι είναι βιοσυμβατά και δεν έχουν παρενέργειες. Βότανα όπως το χαμομήλι και η λεβάντα, μεταξύ άλλων, είναι γνωστό από πολύ παλιά ότι ηρεμούν το νευρικό μας σύστημα. Και τώρα πλέον επιστημονικές έρευνες έρχονται να αποδείξουν και να εξηγήσουν όλη αυτή την γνωση που κουβαλάμε μέσα από την παράδοση.
Τα αιθέρια έλαια έχουν αποδειχθεί ότι μας βοηθούν με διάφορες καταστάσεις όπως, στην αύξηση της γνωστικής λειτουργίας, στο να εμπνέουν συναισθηματική σταθερότητα, να μειώνουν το στρες, να ενισχύουν την πνευματικότητα και να μας βοηθούν να έχουμε ένα ξεκούραστο ύπνο. Η χρήση τους μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο για όλους εκείνους που αναζητούν καλύτερο ύπνο, δίχως δυσάρεστες εμπειρίες ή άλλες παρενέργειες που συχνά παρατηρούνται με χημικά βοηθήματα ύπνου.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε από το Complementary Therapies in Clinical Practice, έγινε σε καρκινοπαθείς ασθενείς, οι οποίοι γενικά αντιμετωπίζουν δυσκολία στον ύπνο. Τα άτομα έλαβαν αρωματοθεραπεία για ένα διάστημα 13 εβδομάδων. Τα αποτελέσματα ήταν επωφελή, αυξάνοντας το χρόνο ύπνου στους ασθενείς. Συγκεκριμένα πάνω από το 90% δήλωσαν ότι θέλουν να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το μείγμα που περιείχε τα ακόλουθα αιθέρια έλαια. Το Περγαμόντο (Citrus bergamia), τη Λεβάντα (Lavandula angustifolia), το Σανταλόξυλο (Santalum album), το Λιβάνι (Boswellia carterii) και το Μανταρίνι (Citrus reticulata) (Dyer et al., 2016).
Μέσω της όσφρησης τα αιθέρια έλαια έχουν άμεση επιρροή στον εγκέφαλο και στο νευρικό μας σύστημα. Η όσφρηση είναι η λειτουργία κατά την οποία οι οσμές γίνονται αντιλυπτές και συνδέεται άμεσα με τμήματα του εγκεφάλου. Ένα από αυτά είναι η Αμυγδαλή που είναι υπεύθυνη για διάφορες διαδικασίες, όπως είναι τα συναισθήματα και συνεπώς η διάθεση μας. Γενικά οι μυρωδιές γνωρίζουμε ότι μπορούν να ενεργοποιήσουν συναισθηματικές μνήμες και να μας βοηθήσουν να αντιδράσουμε σε στρεσογόνες καταστάσεις.
Σε μια έρευνα που έγινε σε βρέφη και μητέρες μετά την γέννα έδειξε ότι το αιθέριο έλαιο της Λεβάντας ενίσχυσε την ποιότητα του ύπνου τους (Field et al., 2008, Keshavarz Afshar et al., 2015). Μέσω εισπνοής αιθέριων ελαίων είχαν θετικά αποτελέσματα και σε έρευνα που έγινε σε ανθρώπους μεγάλης ηλικίας που έπασχαν από άνοια (Takeda et al., 2017).
Ποια είναι τα αιθέρια έλαια που συνιστούν οι αρωματοθεραπευτές;
Για να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό με συνέπεια, χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε την αϋπνία ως σύμπτωμα και να ανακαλύψουμε τους λόγους που την υλοποιούν. Είναι καθοριστικό να εξετάσουμε τον γενικό τρόπο ζωής, τις καθημερινές συνήθειες, εάν υπάρχει κάποια ασθένεια και τη συναισθηματική και νοητική κατάσταση του ατόμου που υποφέρει από την έλλειψη ύπνου.
Υπάρχουν βέβαια δύο αιθέρια έλαια που οι αρωματοθεραπευτές γενικά καταφεύγουν και συμφωνούν ότι έχουν μια θετική επίδραση στις περισσότερες περιπτώσεις. Αυτά είναι η Λεβάντα (Lavandula angustifolia) και το Ρωμαϊκό Χαμομήλι (Chamaemelum nobile). Και τα δύο επιδρούν ηρεμιστικά στο κεντρικό νευρικό μας σύστημα (Moss et al. 2006, Toda et al. 2008).
Σε επόμενο άρθρο θα επανέρθω στο θέμα για να προτείνω αιθέρια έλαια για συγκεκριμένες καταστάσεις που προκαλούν αυπνία, όπως είναι το στρες, οι άπνοιες, οι εφιάλτες, οι κράμπες κ.α.
Μέχρι τότε σας προτείνω να δοκιμάσετε τα οφέλη της Λεβάντας, ρίχνοντας σε ένα μαντηλάκι 2 με 3 σταγόνες από το αιθέριο έλαιο και να το τοποθετήσετε ανάμεσα στην μαξιλαροθήκη και το μαξιλάρι σας. Μη ξεχνάτε να κλείνετε όλες τις οθόνες, είτε του κινητού σας τηλεφώνου, είτε του laptop τουλάχιστον 1 ώρα πριν πάτε για ύπνο και να αποφεύγετε την κατανάλωση καφεϊνης μετά το μεσημέρι.