«Να τος κι έρχεται με φούρια και με κουστουμιά καινούρια» τραγουδούσε η Σωτηρία Μπέλλου στο «Μαχαλόμαγκα». Κάπως έτσι έμοιαζε η επίσκεψη του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Ελλάδα και οι επίσημες συναντήσεις του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και το Νίκο Δένδια, τη Δευτέρα στην Αθήνα.
Από αυτή την «εντός έδρας» συνάντηση δεν προέκυψε κάτι εντυπωσιακό από επικοινωνιακής άποψης, όπως είχε συμβεί με τη δημόσια αντιπαράθεση των δύο υπουργών Εξωτερικών στην Άγκυρα τον περασμένο Απρίλιο.
Η τωρινή επίσκεψη ήταν μία επίσκεψη που φιλοδόξησε να σηματοδοτήσει ένα δειλό νέο βήμα για μ;iα «πρώτη συνεννόηση» μεταξύ των δύο πλευρών. Η σημαντικότερη είδηση που προέκυψε είναι βεβαίως η επισημοποίηση της πληροφορίας ότι οι ηγέτες Ελλάδας και Τουρκίας θα συναντηθούν διά ζώσης στις 14 Ιουνίου.
Η επίσκεψη του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών στην Ελλάδα είχε λίγο απ’ όλα. Κινήθηκε σε χαμηλούς τόνους, αλλά δεν ξέφυγε από την πεπατημένη των γνωστών τουρκικών θέσεων για τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, τη «συζήτηση άνευ όρων και προϋποθέσεων» και το “casus belli”. Την ίδια ώρα πραγματοποιούνταν πάμπολλες τουρκικές παραβιάσεις του ελληνικού εναερίου χώρου, ενώ έχει εξαγγελθεί και νέα navtex σε περιοχή ως επί το πλείστον ελληνικής δικαιοδοσίας.
Από τις δηλώσεις και τα παρελκόμενα κατέστη σαφής, ωστόσο, μία διάθεση συνεννόησης και από τις δύο πλευρές. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η συνάντηση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας πραγματοποιήθηκε σε θετικό κλίμα και διήρκεσε περίπου μία ώρα. Συζητήθηκαν θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος και αμέσως μετά ακολούθησε η συνάντηση των διευρυμένων αντιπροσωπειών Ελλάδας και Τουρκίας στο Υπουργείο Εξωτερικών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Νίκος Δένδιας συνόδευσε πεζή τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου από το Μέγαρο Μαξίμου προς το Υπουργείο Εξωτερικών, ενημερώνοντάς τον παράλληλα για κάποια εμβληματικά κτήρια της περιοχής.
Ακολούθησαν οι συζητήσεις στο υπουργείο και αμέσως μετά οι κοινές δηλώσεις. Ομολογώ ότι δυσκολεύομαι να θυμηθώ κάποια πολύ συντομότερη συνέντευξη Τύπου. Οι δύο άνδρες πραγματοποίησαν τις αντιφωνήσεις τους και δεν δέχθηκαν την παραμικρή ερώτηση. Προφανώς για το… φόβο των Ιουδαίων, ήτοι της επανάληψης μίας νέας δημόσιας αντιπαράθεσης, όπως εκείνη της Άγκυρας προ μηνός.
Ο Νίκος Δένδιας εκκίνησε τη διαδικασία σημειώνοντας: «Είχα σήμερα την ευκαιρία να συζητήσω με τον φίλο μου και ομόλογό μου, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, το σύνολο των ζητημάτων που άπτονται των διμερών μας σχέσεων, αλλά και των σχέσεων Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας.
Έχουμε πλήρη επίγνωση των διαφορετικών και σε αρκετά, ιδιαίτερα σοβαρά, θέματα των διαμετρικά αντίθετων θέσεων που πρεσβεύουμε, εμείς και η Τουρκία.
Σκοπός της σημερινής μας συνάντησης ήταν να επιχειρήσουμε μια διαδικασία πρώτης συνεννόησης και αν αυτό καταστεί δυνατόν, σταδιακής ομαλοποίησης της κατάστασης σε βάθος χρόνου.
Στο πλαίσιο αυτό συμφωνήθηκε ένας περιορισμένος κατάλογος προγραμμάτων οικονομικής συνεργασίας. Συμφωνήσαμε, επίσης, στην αμοιβαία αναγνώριση των πιστοποιητικών Covid-19, ώστε οι πολίτες των δύο χωρών μας, που έχουν εμβολιαστεί ή έχουν αρνητικό τεστ, να μπορούν να επισκεφθούν τις χώρες μας, κάτι που αναμένεται να δώσει ώθηση στις τουριστικές μας βιομηχανίες.
Η σημερινή συνάντηση ήταν και μία ευκαιρία να συμφωνηθεί μία συνάντηση μεταξύ του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη και του Προέδρου Ερντογάν, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ.
Με αυτά τα λόγια, αγαπητέ μου Μεβλούτ, επίτρεψέ μου να σε καλωσορίσω στην Αθήνα, αλλά με την ευκαιρία αυτή, θα ήθελα και να σε συγχαρώ για τη χθεσινή κατάκτηση από την Αναντολού Εφές, της Ευρωλίγκας στο μπάσκετ. Τα θερμά μου συγχαρητήρια».
Μολονότι ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών δεν θέλησε δημοσίως να θίξει εκ νέου τις συγκεκριμένες διμερείς διαφορές, κυβερνητικές πηγές σημείωσαν ότι τις ανέδειξε κατά τις διμερείς επαφές.
Αναφέρθηκε στο απαράδεκτο της έγερσης “casus belli” από την Τουρκία σε περίπτωση που η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στο Αιγαίο.
Υπογράμμισε τον μη σεβασμό που επιδεικνύει κατ’ εξακολούθηση η Τουρκία προς τις αρχές του διεθνούς δικαίου και του διεθνούς δικαίου της θάλασσας, που συνιστούν Εθιμικό Δίκαιο.
Στο πλαίσιο αυτό ο Έλληνας υπουργός τόνισε για άλλη μία φορά τον απολύτως παράνομο χαρακτήρα του τουρκο-λιβυκού μνημονίου.
Τέλος, αναφέρθηκε στις απαράδεκτες παραβιάσεις της ελληνικής κυριαρχίας και των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων που πραγματοποιεί η Τουρκία στον αέρα και τη θάλασσα, γεγονός που, όπως προαναφέρθηκε, λάμβανε χώρα ακόμη και κατά τις ώρες της παραμονής του Τούρκου αξιωματούχου στην Ελλάδα.
Από τη μεριά του ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου κράτησε χαμηλούς τόνους, χωρίς όμως να χάσει την ευκαιρία να εκφωνήσει τις γνωστές προκλητικές και επιθετικές τουρκικές θέσεις κατά της Ελλάδας.
Μίλησε ευθέως για «τουρκική μειονότητα» της Δυτικής Θράκης, για «εκπαίδευση των παιδιών της τουρκικής μειονότητας» για «το κόμμα μας εδώ» εννοώντας το μειονοτικό κόμμα και βεβαίως για «συνεργασία με την Ελλάδα άνευ όρων και προϋποθέσεων».
Η τελευταία αυτή αναφορά μαρτυρά τη σταθερή επιδίωξη της Τουρκίας να μεταφέρει την ατζέντα στο δικό της «γήπεδο» - αυτό της επιβολής ισχύος μέσω εκβιασμών και απειλών - πολύ μακριά από το «γήπεδο» του διεθνούς δικαίου που σταθερά επιλέγει η Ελλάδα.
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ήδη από την Κυριακή αντέδρασε, με ανακοίνωσή του, έντονα στις εξωφρενικές αναφορές Τσαβούσογλου για τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, χαρακτηρίζοντάς τες ως «διαστρέβλωση της πραγματικότητας» και υπογραμμίζοντας ότι είναι «αβάσιμες» και «απορρίπτονται στο σύνολό τους».
Πέραν αυτών, οι δύο πολιτικοί ανέδειξαν τη συμφωνία τους για την υιοθέτηση μίας «θετικής ατζέντας» επί θεμάτων που άπτονται της λεγόμενης «χαμηλής πολιτικής». Επί παραδείγματι, συμφώνησαν να γίνονται στο εξής αμοιβαία αναγνωρίσιμα όλα τα εμβόλια κατά του COVID-19 που έχουν εγκρίνει οι δύο χώρες, καθώς επίσης και τα αντίστοιχα πιστοποιητικά εμβολιασμού. Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται να δοθεί ώθηση στους τουριστικούς κλάδους των δύο χωρών που έχουν πληγεί ανυπολόγιστα από την έξαρση της πανδημίας τα τελευταία δύο χρόνια.
Τέλος, ανακοινώθηκε η συμφωνία των δύο πλευρών για συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στις 14 Ιουνίου στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, η οποία θα λάβει χώρα στην έδρα της Συμμαχίας στις Βρυξέλλες. Η ακριβής ώρα της συνάντησης μένει να διευκρινιστεί.
Εν κατακλείδι, η συγκεκριμένη συνάντηση δεν μας έκανε σοφότερους. Θα μπορούσε όμως κάποιος κριτικός νους να σημειώσει ότι έγινε περισσότερο προκειμένου να σταλεί ένα μήνυμα καλής θέλησης διεθνώς, κυρίως από την τουρκική πλευρά, καθώς η ελληνική είναι παγίως η πλευρά εκείνη που προβάλλει παντού και αδιάκοπα την προσήλωσή της στο διεθνές δίκαιο και τη δημιουργία διπλωματικών και στρατιωτικών συμμαχιών στην αποκλειστική βάση της διεθνούς δικαιοταξίας. Η Τουρκία, από την άλλη, είναι σταθερά η χώρα του «εξαιρετισμού», η χώρα του «τσαμπουκά», η χώρα του… «μαχαλόμαγκα».
Επειδή, όμως, θέλω να πιστεύω ότι έχουσι γνώσιν οι φύλακες, είναι κοινό κτήμα το κουπλέ του τραγουδιού:
«Στις ξένες έγνοιες πάντοτε μεγάλο δείχνει ζήλο κι όπου καυγάς στο μαχαλά μαζεύει αυτός το ξύλο!»
Η συνέχεια επί της… Συνόδου.