Ενα μήνα μετά την ταυτοποίηση της παραλλαγής Ομικρον του κορονοϊού, η οποία έχει χαρακτηριστεί «υπερμεταδοτική» και εκτιμάται ότι θα γίνει σύντομα παγκόσμια κυρίαρχη, τα νέα κρούσματα στη Νότια Αφρική - τη χώρα που πρωτοεντοπίστηκε η μετάλλαξη - μειώνονται αισθητά, γεγονός που κάνει τους επιστήμονες να αισιοδοξούν ότι πέρασε η κορύφωση του κύματος.
Ο ημερήσιος αριθμός κρουσμάτων είναι προφανώς αναξιόπιστος, καθώς μπορεί να επηρεαστεί από τον αριθμό των τεστ, τις καθυστερημένες αναφορές και άλλους παράγοντες. Αλλά προσφέρουν ένα δελεαστικό στοιχείο - κάθε άλλο παρά οριστικό - ότι οι λοιμώξεις από την Ομικρον μπορεί να υποχωρήσουν γρήγορα μετά από ένα άγριο ξέσπασμα.
Η Νότια Αφρική ήταν στην πρώτη γραμμή του κύματος της Ομικρον και ο κόσμος παρακολουθεί για τυχόν σημάδια σχετικά με το πώς μπορεί να εξελίσσεται αυτή η νέα απειλή.
Αφού έφτασε σε εθνικό ρεκόρ σχεδόν 27.000 νέων κρουσμάτων την προηγούμενη Πέμπτη, ο αριθμός αυτός μειώθηκε σε περίπου 15.424 την περασμένη Τρίτη.
Στην επαρχία Γκάουτενγκ- την πολυπληθέστερη της Νότιας Αφρικής με 16 εκατομμύρια ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης πόλης του Γιοχάνεσμπουργκ, και της πρωτεύουσας Πρετόριας - η μείωση ξεκίνησε νωρίτερα και συνεχίστηκε.
«Η πτώση των νέων κρουσμάτων σε εθνικό επίπεδο σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη πτώση των νέων κρουσμάτων που παρατηρείται εδώ στην επαρχία Γκαουτένγκ, η οποία εδώ και εβδομάδες ήταν το επικέντρο αυτού του κύματος, δείχνει ότι έχουμε ξεπεράσει την κορύφωση», εκτίμησε η Μάρτα Νούνιες, ανώτερη ερευνήτρια στο Πανεπιστημίου του Witwatersrand.
«Ήταν ένα σύντομο κύμα… και τα καλά νέα είναι ότι δεν ήταν πολύ σοβαρό από άποψη νοσηλειών και θανάτων», είπε. «Δεν είναι απροσδόκητο στην επιδημιολογία ότι μια πολύ απότομη αύξηση, όπως αυτή που είδαμε τον Νοέμβριο, ακολουθείται από μια απότομη μείωση».
Η επαρχία Γκαουτένγκ είδε τα κρούσματα να αυξάνονται απότομα στα μέσα Νοεμβρίου. Οι επιστήμονες που έκαναν γενετική αλληλουχία εντόπισαν γρήγορα τη νέα, εξαιρετικά μεταλλαγμένη παραλλαγή Ομικρον, που ανακοινώθηκε στον κόσμο στις 25 Νοεμβρίου.
Σημαντικά πιο μεταδοτική, η Ομικρον κυριάρχησε γρήγορα στη Νότια Αφρική. Υπολογίζεται ότι το 90% των περιπτώσεων COVID-19 στην επαρχία Γκαουτένγκ από τα μέσα Νοεμβρίου ήταν Ομικρον, σύμφωνα με τα τεστ που διεξήχθησαν.
Και ο πλανήτης φαίνεται να βαδίζει γρήγορα στον ίδιο δρόμο, με την Ομικρον να έχει ήδη ξεπεράσει την παραλλαγή δέλτα ως το κυρίαρχο στέλεχος του κορονοϊού σε ορισμένες χώρες. Στις ΗΠΑ, αντιπροσώπευε το 73% των νέων λοιμώξεων την περασμένη εβδομάδα.
Τα επιβεβαιωμένα κρούσματα κορονοϊού στο Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκαν κατά 60% μέσα σε μια εβδομάδα, καθώς η Ομικρον ξεπέρασε και εκεί τη Δέλτα. Σε όλο τον κόσμο, η παραλλαγή έχει ανιχνευθεί σε τουλάχιστον 89 χώρες, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Ενα ακόμη σημάδι ότι η Ομικρον στη Νότια Αφρική μπορεί να υποχωρεί αποτελεί μια μελέτη επαγγελματιών υγείας που βρέθηκαν θετικοί στην COVID-19 στο νοσοκομείο Chris Hani Baragwanath,η οποία δείχνει μια ταχεία αύξηση και στη συνέχεια μια γρήγορη μείωση των κρουσμάτων.
«Πριν από δύο εβδομάδες βλέπαμε περισσότερα από 20 νέα κρούσματα την ημέρα και τώρα είναι περίπου πέντε ή έξι κρούσματα την ημέρα», σύμφωνα με την Νούνιες. Ομως, εξήγησε, είναι ακόμα πολύ νωρίς και υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που πρέπει να παρακολουθούνται στενά.
Το ποσοστό θετικότητας της Νότιας Αφρικής παρέμεινε υψηλό στο 29%, από μόλις 2% στις αρχές Νοεμβρίου, υποδεικνύοντας ότι ο ιός εξακολουθεί να κυκλοφορεί στον πληθυσμό σε σχετικά υψηλά επίπεδα.
Και η περίοδος των εορτών βρίσκεται σε εξέλιξη, πράγμα που θα μπορούσε να επιταχύνει την εξάπλωση της Ομικρον στη Νότια Αφρική και σε γειτονικές χώρες.
Σημειώνεται ότι στην αφρικανική χώρα είναι καλοκαίρι και πολλές συγκεντρώσεις γίνονται σε εξωτερικούς χώρους, κάτι που μπορεί να εξηγεί τη διαφορά με την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, όπου οι άνθρωποι καταγράφονται τεράστιες εξάρσεις.
Ενας άλλος άγνωστος παράγοντας είναι ο βαθμός στον οποίον η Ομικρον έχει εξαπλωθεί στους Νοτιοαφρικανούς χωρίς να προκαλέσει ασθένεια.
Ορισμένοι υγειονομικοί αξιωματούχοι στη Νέα Υόρκη υπολογίζουν ότι επειδή η Νότια Αφρική φαίνεται να έχει βιώσει ένα γρήγορο, ήπιο κύμα της Ομικρον, η παραλλαγή μπορεί να συμπεριφέρεται παρόμοια και αλλού, αλλά η Νούνιες προειδοποιεί να μην εξάγονται βιαστικά συμπεράσματα.
«Κάθε χώρα είναι διαφορετική. Οι πληθυσμοί είναι διαφορετικοί. Τα δημογραφικά στοιχεία του πληθυσμού, η ανοσία είναι διαφορετικά από χώρα σε χώρα», τονίζει. Ο πληθυσμός της Νότιας Αφρικής, με μέσο όρο ηλικίας 27 ετών, είναι πιο νεανικός από πολλές δυτικές χώρες, για παράδειγμα.
Οι περισσότεροι από τους ασθενείς που νοσηλεύονται επί του παρόντος με κορονοϊό εκεί είναι ανεμβολίαστοι. Μόνο το 40% των ενηλίκων Νοτιοαφρικανών έχουν εμβολιαστεί με δύο δόσεις.
«Θετική εικόνα» και για τη σοβαρότητα της Ομικρον
Την ίδια ώρα, νέα νοτιοαφρικανική έρευνα, σε συνδυασμό με τα στοιχεία για τις νοσηλείες και τους θανάτους από το τέταρτο κύμα της επιδημίας Covid-19 στη Νότια Αφρική δείχνουν ότι ο κίνδυνος σοβαρής νόσησης είναι μικρότερος σε σχέση με προηγούμενα.
«Στη Νότια Αφρική αυτή είναι η επιδημιολογική κατάσταση: η Ομικρον συμπεριφέρεται με έναν τρόπο που είναι λιγότερο σοβαρός», δήλωσε η καθηγήτρια Τσέριλ Κόεν του Εθνικού Ινστιτούτου Μεταδιδόμενων Ασθενειών (NICD), μία από τις συντάκτριες της νέας έρευνας.
«Σε συνδυασμό με τα στοιχεία μας αυτό υπονοεί μια θετική εικόνα μειωμένης σοβαρότητας της Ομικρον σε σχέση με άλλα παραλλαγμένα στελέχη», επεσήμανε η Κόεν στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μιας ομάδας επιστημόνων του NICD.
Και η συνάδελφός της, δρ Ουαασίλα Τζάσατ, επεσήμανε ότι τα στοιχεία για τα κρούσματα της covid-19, τις νοσηλείες και τους θανάτους από το τρέχον κύμα της επιδημίας στη Νότια Αφρική φαίνεται να συνηγορούν ότι το στέλεχος Όμικρον προκαλεί λιγότερο σοβαρή νόσηση, όμως τόνισε ότι χρειάζεται να γίνει περισσότερη δουλειά προκειμένου οι επιστήμονες να κατανοήσουν τον λόγο.
«Ο χαμηλότερος κίνδυνος ή τα μικρότερα ποσοστά σοβαρής νόσησης που παρατηρούμε στο τέταρτο κύμα ενδέχεται να οφείλονται σε μια σειρά παραγόντων, περιλαμβανομένου του επιπέδου της ανοσίας από τους εμβολιασμένους ή τους νοσήσαντες, ή ίσως να οφείλεται στην εγγενή μολυσματικότητα του Όμικρον», πρόσθεσε η Τζάσατ.
«Ομως χρειαζόμαστε περισσότερες έρευνες για να μπορέσουμε να ανακαλύψουμε αυτά τα πράγματα», κατέληξε.
(με πληροφορίες από Reuters, Associoted Press)