Υπό το φως της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Φινλανδία και η Σουηδία εξετάζουν το ενδεχόμενο να υποβάλουν αίτηση για ένταξη στην στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ. Μία τέτοια εξέλιξη θα σηματοδοτούσε σημαντική αλλαγή πολιτικής συνολικά για την Σκαδιναβία, μετά από πολλές δεκαετίες.
Τα βήματα - κλειδιά
Οι επόμενες ημέρες είναι κρίσιμες. Στις 12 Μαΐου, η Φινλανδία θα αποφασίσει αν θα υποβάλει αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ, ανέφερε την Κυριακή η εφημερίδα Iltalehti, επικαλούμενη ανώνυμες φινλανδικές κυβερνητικές πηγές.
Σύμφωνα με την εφημερδία, αυτή η κίνηση θα γινόταν σε δύο βήματα. Ο Πρόεδρος Σάουλι Νιινίστο θα ανακοινώσει πρώτα την έγκρισή του για την ένταξη της Φινλανδίας και στη συνέχεια οι κοινοβουλευτικές ομάδες θα δώσουν την έγκρισή τους για την αίτηση.
Δεν θα γίνει ψηφοφορία στην Ολομέλεια στο κοινοβούλιο, αλλά οι αρχηγοί των κοινοβουλευτικών ομάδων θα εκφράσουν τις θέσεις - αποφάσεις των ομάδων τους.
Το Reuters δεν ήταν (χθες το πρωί) έτοιμο να επιβεβαιώσει την συγκεκριμένη πληροφορία.
Στη Σουηδία, το κοινοβούλιο διενεργεί αναθεώρηση της πολιτικής ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων των θετικών και των αρνητικών πτυχών της ένταξης στη συμμαχία, με τα αποτελέσματα να αναμένονται στις 13 Μαΐου. Υπάρχει ήδη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ.
Παράλληλα, οι κυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες, το μεγαλύτερο κόμμα σε όλες τις εκλογές τα τελευταία 100 χρόνια, θα έχουν μια εσωτερική συζήτηση στις 9-12 Μαΐου για το αν θα αποσυρθεί η μακροχρόνια ένστασή τους για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Στην συνέχεια, η ηγεσία του κόμματος θα λάβει μια απόφαση το αργότερο έως τις 24 Μαΐου.
Εάν η Φινλανδία κάνει την κίνηση, η Σουηδία είναι πιθανό να κάνει κατόπιν το ίδιο, καθώς δεν θα ήθελε να είναι η μοναδική εξαίρεση στην Σκανδιναβία. Άλλες σκανδιναβικές χώρες - η Νορβηγία, η Δανία και η Ισλανδία - έχουν προσχωρήσει στο σύμφωνο ως ιδρυτικά μέλη. Αρκετές πρόσφατες δημοσκοπήσεις υποδηλώνουν ότι η πλειοψηφία των Σουηδών είναι υπέρ - κάτι που δεν είχε ξαναδεί η χώρα ποτέ στο παρελθόν πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Πού μπορεί να καθυστερήσει η διαδικασία
Η Φινλανδία και η Σουηδία θα ήθελαν να έχουν κάποιες εγγυήσεις ότι τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ θα τις υπερασπίζονταν κατά τη διάρκεια οποιασδήποτε μεταβατικής περιόδου, ενώ θα ήταν ακόμα σε εκκρεμότητα η αίτησή τους για ένταξη στη συμμαχία, χωρίς να έχουν ενταχθεί.
Η διαδικασία επικύρωσης μπορεί να διαρκέσει έναν χρόνο, λένε διπλωμάτες του ΝΑΤΟ, καθώς τα κοινοβούλια και των 30 χωρών του ΝΑΤΟ πρέπει να εγκρίνουν τα νέα μέλη.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ είπε ότι οι χώρες θα μπορούσαν να ενταχθούν ”γρήγορα” και πως είναι βέβαιος ότι θα μπορούσαν να βρεθούν ρυθμίσεις για την ενδιάμεση περίοδο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βρετανία έχουν υποσχεθεί στη Σουηδία «αυξημένη στρατιωτική παρουσία, περισσότερες εις βάθος στρατιωτικές ασκήσεις και ισχυρή πολιτική υποστήριξη από τις χώρες του ΝΑΤΟ» κατά τη διάρκεια μιας πιθανής διαδικασίας αίτησης στο ΝΑΤΟ, ανέφερε η σουηδική εφημερίδα Aftonbladet.
Ο Φινλανδός υπουργός Εξωτερικών Πέκα Χααβίστο αναγνώρισε ότι η υποβολή αίτησης ένταξης από μόνη της δεν θα έφερνε άμεσα τις δύο σκανδιναβικές χώρες υπό την ομπρέλα του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, το οποίο εγγυάται ότι μια επίθεση σε έναν σύμμαχο είναι επίθεση εναντίον όλων.
«Αλλά την ίδια στιγμή οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ έχουν συμφέρον να μην σημειωθούν παραβιάσεις ασφαλείας κατά την περίοδο υποβολής αιτήσεων», είπε ο Χααβίστο, προσθέτοντας ότι η Φινλανδία θα μπορούσε, για παράδειγμα, να πραγματοποιήσει ενισχυμένες στρατιωτικές ασκήσεις με μέλη του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Τι λέει η Ρωσία
Η Μόσχα έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει για «σοβαρές συνέπειες» εάν η Φινλανδία και η Σουηδία ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, λέγοντας ότι σε μία τέτοια περίπτωση θα πρέπει να ενισχύσει τις χερσαίες, ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις της στη Βαλτική Θάλασσα, ενώ εγείρεται η πιθανότητα ανάπτυξης πυρηνικών όπλων στην περιοχή.
Η Ρωσία και η Φινλανδία μοιράζονται σύνορα 1.300 χιλιομέτρων (810 μίλια). Η χερσόνησος Κόλα είναι ένα «στρατηγικό προπύργιο» που η Μόσχα θεωρεί κλειδί για την εθνική ασφάλεια της Ρωσίας. Είναι επίσης το «σπίτι» του βόρειου ρωσικού στόλου. Ταυτόχρονα, η η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ρωσίας, η Αγία Πετρούπολη, βρίσκεται περίπου 170 χλμ. από τα σύνορα με τη Φινλανδία.