Η Ευρώπη αντιμετωπίζει ισχυρές οικονομικές αναταράξεις: Πληθωρισμό ρεκόρ, ανάγκη ανάκαμψης από την πανδημία και διχασμένη απόκριση στις αποστολές στρατευμάτων της Ρωσίας στα σύνορα με την Ουκρανία.
Το αν αυτή η περίπλοκη κατάσταση θα βελτιωθεί τις επόμενες εβδομάδες και μήνες εξαρτάται από πολλούς παράγοντες - συμπεριλαμβανομένων των τανκ του Βλαντιμίρ Πούτιν, των τιμών της ενέργειας και των συνεχιζόμενων επιπτώσεων του κορονοϊού - και από το πώς θα αντιδράσει η παγκόσμια κοινότητα σε αυτά.
Τίποτα από αυτά δεν είναι ξεκάθαρο. Για παράδειγμα, οι Δυτικοί σύμμαχοι (συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης) έχουν προειδοποιήσει για τεράστιες κυρώσεις, εάν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, αλλά το πόσο αποτελεσματικές είναι αυτές ως αποτρεπτικός παράγοντας είναι συζητήσιμο. Η Ρωσία μπορεί, μεσοπρόθεσμα, να πουλήσει μεγάλο μέρος της ενέργειάς της μέσω μιας συμμαχίας της με την Κίνα και να αποφύγει μεγάλο μέρος των επιπτώσεων από τις επαπειλούμενες κυρώσεις.
Ο Πούτιν έχει επίσης δημιουργήσει ειδικές αυτόνομες περιοχές εντός της Ρωσίας ως οικονομικά καταφύγια «ανεπηρέαστα από κυρώσεις». Πολλοί από τους πλουσιότερους πολίτες της χώρας έχουν ειδοποιηθεί και θα έχουν χρόνο να προσαρμόσουν τα οικονομικά τους ενόψει της αποκοπής πρόσβασης στις δυτικές τράπεζες. Ορισμένες ευρωπαϊκές τράπεζες θα πληγώνονταν πολύ και οι ίδιες από ενδεχόμενες κυρώσεις.
Το πραγματικό οικονομικό κόστος μιας εισβολής για τη Ρωσία δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο. Και ούτε, εν προκειμένω, είναι ο απώτερος στόχος του Πούτιν. Τουλάχιστον τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, είναι πιθανό όλη αυτή η ένταση να είναι μια μπλόφα για να αποδυναμώσει την ουκρανική οικονομία και να σπείρει διχόνοια στην Ε.Ε.
Την κατάσταση δεν βοηθά η προσέγγιση της προηγούμενης καγκελαρίου της Γερμανίας, Ανγκελα Μέρκελ, της οποίας η πολιτική με τη Ρωσία ήταν πάντα να παίζει με τον χρόνο. Για μια εξαρτώμενη από την ενέργεια Ευρωπαϊκή Ενωση, αυτό απλώς αυξάνει την πιθανότητα σύγκρουσης με τη Ρωσία. Η νέα, εύθραυστη γερμανική κυβέρνηση συνασπισμού δεν έχει προετοιμαστεί καλά για την άφιξη 100.000 ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα με την Ουκρανία.
Αυτό που περιπλέκει περαιτέρω τα πράγματα είναι το ερωτηματικό σχετικά με τον τεράστιο, ακριβό και αχρησιμοποίητο ακόμη αγωγό Nordstream 2 που έχει σχεδιαστεί για να φέρει αέριο από τη Ρωσία στην Ευρώπη. Η νομοθεσία της ΕΕ απαιτεί τον διαχωρισμό ιδιοκτήτη και φορέα εκμετάλλευσης στους αγωγούς, αλλά ο ρωσικός προμηθευτής Gazprom δεν επιθυμεί να παραχωρήσει τον έλεγχο.
Οι καθυστερήσεις είναι πονοκέφαλος τόσο για τον Ολαφ Σολτς, τον νέο και σιωπηλό καγκελάριο, όσο και για τον Πούτιν. Η άρνηση στη λειτουργία του Nordstream 2 ήταν βασικό στοιχείο των διαπραγματεύσεων των ΗΠΑ, ενώ η θέση της Γερμανίας φαίνεται πιο διφορούμενη.
Τούτου λεχθέντος, η Ρωσία θα μπορούσε να αντέξει κάποια καθυστέρηση, καθώς το φυσικό αέριο του αγωγού αποτελεί μόνο το 11% των εξαγωγών της. Αλλά θα επηρέαζε τον μακροπρόθεσμο στόχο της να εγκλωβίσει τη Γερμανία σε μια στενότερη σχέση εξάρτησης, τουλάχιστον έως ότου οι στόχοι μηδενικών εκπομπών είναι πιο προσιτοί. Αυτό είναι κεντρικό σημείο τόσο για τη στρατηγική φιλοδοξία της Ρωσίας όσο και για τη γερμανική ενεργειακή σταθερότητα, ακόμα κι αν οι προμήθειες αερίου από την Αμερική και το Κατάρ μπορούν να βοηθήσουν στο μεταξύ.
Την ίδια ώρα, η Ευρώπη κάνει ό,τι μπορεί για να αντιμετωπίσει τις οικονομικές επιπτώσεις της COVID, που οδήγησε πολλές χώρες να αναλάβουν τεράστια ποσά χρέους, τα οποία πρέπει τώρα να αποπληρώσουν για να συμμορφωθούν με τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ. Σε αυτό το μείγμα προστίθεται το φάσμα του αυξανόμενου πληθωρισμού, το οποίο θα μπορούσε να αυξηθεί ακόμη περισσότερο.
Μια εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πιθανότατα θα τρόμαζε τις παγκόσμιες αγορές, ειδικά τις ευρωπαϊκές μετοχές, και θα ανέβαζε τις τιμές του φυσικού αερίου, του ηλεκτρισμού και του πετρελαίου.
Η υποστήριξη στα σύνορα της Ουκρανίας και οι διαβεβαιώσεις ότι δεν θα επεκταθεί περαιτέρω το ΝΑΤΟ με την ένταξη του Κιέβου προς το παρόν μπορεί να είναι αρκετές, υπό την προϋπόθεση ότι αυτές θεωρούνται αξιόπιστες και συνδέονται με τη ροή του Nordstream 2.
Η διατήρηση της εξάρτησης της Ευρώπης από το αέριο της Ρωσίας για όσο το δυνατόν περισσότερο είναι το κλειδί για την επιρροή στη Γερμανία (και επομένως στην ΕΕ) καθώς και στην Ουκρανία. Εξασφαλίζει μια ασφάλεια στη Ρωσία πολύ περισσότερο από απλά εδαφική.
Σε έναν περίπλοκο, αλληλεξαρτώμενο κόσμο, όπου τόσο η στρατιωτική όσο και η ενεργειακή ασφάλεια υφίστανται πίεση, η Ευρώπη αποδεικνύεται άσχημα προετοιμασμένη αυτή τη στιγμή. Η ανταπόκρισή της μέχρι στιγμής είναι ανάμεικτη. Τα κράτη της Βαλτικής τάσσονται υπέρ μια σκληρής γραμμής, με τη Γερμανία να επιδιώκει ισορροπία και τη Γαλλία να είναι πιο ήπια και να ευνοεί μια «επανεκκίνηση» στις σχέσεις με τη Ρωσία σε θέματα ασφάλειας. Το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει απασχολημένο με τα εσωτερικά του θέματα και τα κορονοπάρτι του Μπόρις Τζόνσον.
Αλλά ακόμα κι αν η ένταση γύρω από την Ουκρανία εκτονωθεί τους επόμενους μήνες, είναι πιθανό να επιστρέψει. Το επίμονο πρόβλημα φυσικού αερίου της Ευρώπης έχει κόστος. Το ενδιαφέρον της Ρωσίας είναι να δει πόσο μακριά μπορεί να το τραβήξει.
Και η χρονική στιγμή του «τζόγου» του Πούτιν στην Ουκρανία δεν είναι τυχαία. Είναι γεμάτος με χρήματα από το πετρέλαιο ενώ η Ευρώπη έχει αποδυναμωθεί από την COVID και τις παγκόσμιες οικονομικές πιέσεις. Είναι αδύνατο να προβλεφθεί τι θα συμβεί στη συνέχεια, αλλά αυτό που φαίνεται βέβαιο βραχυπρόθεσμα είναι η συνεχιζόμενη ριψοκίνδυνη διπλωματία, το μπλοφάρισμα και η διαπραγμάτευση για παραχωρήσεις που περιλαμβάνουν επώδυνες επιλογές.
Το να προσπαθεί να χορέψει κανείς με την αρκούδα της Ρωσίας είναι πάντα επικίνδυνο – και ειδικά σε έναν ζοφερό χειμώνα από οικονομική άποψη.