Τα πουλιά μπορούν να κοιμούνται καθισμένα στα κλαδιά χωρίς να χάνουν την ισορροπία τους, ή ακόμη και πετώντας χωρίς να πέφτουν.
Όπως δείχνουν μελέτες, τα πουλιά μπορούν να διατηρούν «ξύπνιο» το ένα εγκεφαλικό τους ημισφαίριο, ενώ το άλλο «κοιμάται».
Μπορούν επίσης να περιορίζουν τον ύπνο REM σε μόλις ένα μέρος του εγκεφάλου τους τη φορά, που τους επιτρέπει να διατηρούν την όρθια θέση τους ενώ κοιμούνται βαθιά, εξηγεί, μεταξύ άλλων, η Έλεν Τζέιμς, επιμελήτρια πτηνών στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας των ΗΠΑ.
Εκτός αυτών, όμως, τα πλάσματα αυτά φαίνεται πως διαθέτουν ένα επιπλέον όργανο που ανιχνεύει την ισορροπία μεταξύ των ποδιών τους, το οποίο μπορεί να τα βοηθήσει να μείνουν όρθια ενώ κοιμούνται.
Συνδυαστικά, τα χαρακτηριστικά αυτά αναδεικνύουν τα πουλιά σε όρθιους ή και ιπτάμενους «υπναράδες».
Ως προς τα αποδημητικά πουλιά που πετούν για μέρες, διανύοντας απέραντες αποστάσεις χωρίς στάση, έχει αποδειχτεί μέσω ηλεκτροεγκεφαλογραφημάτων πως μπορούν να κοιμούνται εν πτήσει με «ξύπνιο» το ένα εγκεφαλικό ημισφαίριό τους ή και τα δύο, χωρίς να χάνουν τον αεροδυναμικό τους έλεγχο, αλλά ούτε και τον προσανατολισμό τους.
Μάλιστα, έρευνα τού 2016 που είχε δημοσιευτεί στην επιστημονική επιθεώρηση Nature αναφέρεται αναφέρεται πως τα πουλιά που πετούν κοιμώμενα, δεν αποκλείεται να βλέπουν και όνειρα, αφού καταγράφηκαν στον εγκέφαλό τους φάσεις REM (γρήγορης κίνησης των κλειστών ματιών).
Οι ερευνητές με με επικεφαλής τον Νιλς Ράτενμποργκ του Γερμανικού Ινστιτούτου Ορνιθολογίας Μαξ Πλανκ, αφού μελέτησαν την εγκεφαλική δραστηριότητα στα θαλάσσια πελαγικά πτηνά «φρεγάτες», διαπίστωσαν ότι τα εν λόγω πουλιά κοιμούνται ενώ πετούν με διάφορους τρόπους: είτε μόνο με το ένα εγκεφαλικό ημισφαίριο τη φορά (εναλλάξ), είτε πιο σπάνια και με τα δύο ταυτόχρονα, οπότε κάνουν πιο βαθύ ύπνο.
Ο ύπνος των συγκεκριμένων πουλιών εν πτήσει διαρκεί περίπου 42 λεπτά τη μέρα, πολύ λιγότερο δηλαδή από τις 12 ώρες που κοιμούνται όταν βρίσκονται στην ξηρά.
Οι ερευνητές ανέπτυξαν μια νέα μικρή συσκευή ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος που καταγράφει τις διαδοχικές αλλαγές στον εγκέφαλο και την προσάρτησαν σε πουλιά φρεγάτες που ζούσαν στα νησιά Γκαλαπάγκος.
Τα πουλιά ταξίδεψαν για δέκα μέρες σε αποστάσεις περίπου 3.000 χιλιομέτρων και το GPS της συσκευής κατέγραφε τις πτήσεις τους, παράλληλα με την κατάσταση του εγκεφάλου τους και το κατά πόσο κοιμούνταν.
Μεταξύ άλλων, αποδείχθηκε ότι τα πουλιά, ακόμη κι όταν κοιμούνται και με τα δύο ημισφαίριά τους, δεν χάνουν τον αεροδυναμικό έλεγχό τους και έτσι δεν πέφτουν από τον ουρανό.
Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι τα πουλιά δεν αποκλείεται να βλέπουν και... όνειρα, αφού καταγράφηκαν στον εγκέφαλό τους φάσεις REM (γρήγορης κίνησης των κλειστών ματιών), που διαρκούσαν λίγα δευτερόλεπτα κάθε φορά.
Αυτό που παραμένει μυστήριο, πάντως, είναι το πώς τα πτηνά φρεγάτες τα βγάζουν πέρα στα μακρινά ταξίδια τους με τόσο λίγο ύπνο.
Πέρα από τα πτηνά, έχει διαπιστωθεί ότι και τα δελφίνια κολυμπούν μισοκοιμισμένα, με το ένα μόνο εγκεφαλικό ημισφαίριό τους ξύπνιο.
Η σχετική δημοσίευση έγινε στο περιοδικό «Nature Communications».
Πηγή: Smithsonianmag