Μετά τις πρόσφατες καταγγελίες και το σκάνδαλο που ξέσπασε για χρηματισμό ευρωβουλευτών από το Κατάρ, το Κοινοβούλιο προωθεί άμεσες αλλαγές και ζητά μέτρα για την κάλυψη των κενών στους υφιστάμενους κανόνες για την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Ειδικότερα η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβούλιου ενέκρινε στο Στρασβούργο την Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου 2022 ψήφισμα σχετικά με τις υποψίες διαφθοράς από το Κατάρ και την ευρύτερη ανάγκη διαφάνειας και λογοδοσίας στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, με 541 ψήφους υπέρ, 2 κατά και 3 αποχές.
Σύμφωνα με το ψήφισμα:
1. Όλες οι εργασίες που σχετίζονται με το Κατάρ αναστέλλονται, χωρίς πρόσβαση στο ΕΚ οι εκπρόσωποι των συμφερόντων του Κατάρ.
2. Σύσταση εξεταστικής επιτροπής για τη διερεύνηση υποθέσεων διαφθοράς από τρίτες χώρες και ειδικής επιτροπής για τη διαφάνεια
3. Κάλεσμα για απαγόρευση σε επίπεδο ΕΕ των δωρεών από τρίτες χώρες προς ευρωβουλευτές και πολιτικά κόμματα
4. Οι ευρωβουλευτές να υποβάλλουν δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων στην αρχή και στο τέλος της θητείας τους
Όπως αναφέρει στην ανακοίνωση που εξέδωσε το Κοινοβούλιο, οι αλλαγές προωθούνται άμεσα, ενώ ζητά μέτρα για την κάλυψη των κενών στους υφιστάμενους κανόνες για την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Οι ευρωβουλευτές εκφράζουν τον αποστροφή τους για τις καταγγελλόμενες πράξεις διαφθοράς, νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και συμμετοχής σε εγκληματική οργάνωση, κατά νυν και πρώην ευρωβουλευτών και προσωπικού του ΕΚ, και στηρίζουν την πλήρη συνεργασία Κοινοβουλίου με την εν εξελίξει έρευνες, τονίζοντας ότι οι εσωτερικοί του μηχανισμοί απέτυχαν να εντοπίσουν τη διαφθορά.
Καταγγέλλουν επίσης απερίφραστα τις εικαζόμενες απόπειρες διαφθοράς από το Κατάρ, οι οποίες αποτελούν σοβαρή ξένη παρέμβαση στην ευρωπαϊκή δημοκρατία.
Άμεση αναστολή όλων των νομοθετικών εργασιών που σχετίζονται με το Κατάρ
Ως άμεσο μέτρο, οι ευρωβουλευτές αποφάσισαν να αναστείλουν όλες τις εργασίες σχετικά με τους νομοθετικούς φακέλους που αφορούν το Κατάρ, ιδίως όσον αφορά την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων και τη συμφωνία ΕΕ - Κατάρ για τις αερομεταφορές, καθώς και τις προγραμματισμένες επισκέψεις, έως ότου υπάρξει μεγαλύτερη σαφήνεια σχετικά με τις καταγγελίες. Ζητούν επίσης να ανασταλεί η πρόσβαση όλων των εκπροσώπων των συμφερόντων του Κατάρ μέχρι οι δικαστικές έρευνες να παράσχουν σχετικές πληροφορίες και διευκρινίσεις.
Μεταρρύθμιση των κανόνων του Κοινοβουλίου
Το Κοινοβούλιο εκφράζει την ανησυχία του για τις πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων που προκαλούνται από την παράλληλη απασχόληση ευρωβουλευτών, ιδίως όταν ορισμένοι υπηρετούν ως διευθυντικά στελέχη, στο διοικητικό συμβούλιο ή σε συμβουλευτικά συμβούλια τραπεζών, πολυεθνικών εταιρειών ή εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών.
Οι ευρωβουλευτές στηρίζουν τη θέσπιση ενός συστήματος δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων, οι οποίες θα υποβάλλονται στην αρχή και στο τέλος της θητείας κάθε ευρωβουλευτή. Οι δηλώσεις αυτές θα μπορούσαν να είναι προσβάσιμες μόνο από τις αρμόδιες αρχές και θα ελέγχονται εάν υπάρχουν τεκμηριωμένες καταγγελίες.
Δεσμεύονται επίσης να διασφαλίσουν πλήρη διαφάνεια όσον αφορά τα πρόσθετα εισοδήματά τους και να απαγορεύσουν οποιαδήποτε εξωτερική χρηματοδότηση του προσωπικού των ευρωβουλευτών και των πολιτικών ομάδων του ΕΚ.
Το Κοινοβούλιο θα επιδιώξει να θεσπίσει σε επίπεδο ΕΕ απαγόρευση των δωρεών από τρίτες χώρες προς βουλευτές και πολιτικά κόμματα και ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλει σχετική νομοθετική πρόταση.
Θα πρέπει ακόμη να θεσπιστεί μια «περίοδος αναμονής» για το τέλος της θητείας κάθε ευρωβουλευτή, για την αντιμετώπιση του φαινομένου της μεταπήδησης στον ιδιωτικό τομέα.
Οι ευρωβουλευτές επιθυμούν να καταστήσουν υποχρεωτικό και να επεκτείνουν το πεδίο εφαρμογής του Μητρώου Διαφάνειας της ΕΕ σε εκπροσώπους τρίτων χωρών και πρώην ευρωβουλευτές, αλλά και να το ενισχύσουν, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πληρέστερη επαλήθευση των πληροφοριών.
Αποσκοπώντας στην πρόληψη άλλων παρεμφερών φαινομένων, ζητούν επίσης τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής (μετά τα αποτελέσματα των ερευνών και των δικών) για την εξέταση περιστατικών διαφθοράς και αθέμιτων ενεργειών από τρίτες χώρες, καθώς και μια ειδική επιτροπή για την εξεύρεση ατελειών στο υφιστάμενο πλαίσιο του Κοινοβουλίου και την υποβολή προτάσεων για μεταρρυθμίσεις. Επιπλέον, θα πρέπει να ανατεθεί σε έναν Αντιπρόεδρο του ΕΚ η επαλήθευση της ακεραιότητας και η καταπολέμηση της διαφθοράς και των ξένων παρεμβάσεων.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση τονίζεται ότι «αναγνωρίζοντας ότι οι ομάδες κοινοβουλευτικής φιλίας πρέπει να ρυθμίζονται και να παρακολουθούνται κατάλληλα για να συνεχίσουν να υπάρχουν, οι ευρωβουλευτές δίνουν εντολή στους Κοσμήτορες να εφαρμόσουν τους ισχύοντες κανόνες και να δημιουργήσουν ένα προσβάσιμο και ενημερωμένο μητρώο».
Ζητούν επίσης να δημοσιοποιούνται πληροφορίες σχετικά με τα «νομοθετικά αποτυπώματα» των προτεινόμενων κειμένων και τροπολογιών.
Συνεργασία με άλλα θεσμικά όργανα και οργανισμούς της ΕΕ
Το Κοινοβούλιο καλεί την Επιτροπή να υποβάλει επιτέλους πρόταση για τη σύσταση του Ανεξάρτητου Φορέα Δεοντολογίας που πρότεινε το Κοινοβούλιο τον Σεπτέμβριο του 2021 και συνιστά να γίνουν βελτιώσεις στον κανονισμό υπηρεσιακής κατάστασης της ΕΕ προκειμένου να ευθυγραμμιστεί με την οδηγία για τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος - κατεύθυνση στην οποία θα κινηθεί το ΕΚ μέσω εσωτερικών κανονισμών ούτως ή άλλως.
Τονίζει επίσης τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, της Eurojust, της Europol και της Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης της ΕΕ (OLAF), και ζητεί την περαιτέρω ενίσχυση των ικανοτήτων και της συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και της OLAF, καθώς και τη θέσπιση κοινών κανόνων για την καταπολέμηση της διαφθοράς για τα μέλη και το προσωπικό των οργάνων της ΕΕ.