Όταν ο Αλεξέι Ναβάλνι συνελήφθη τον Ιανουάριο του 2021, δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι γέμισαν τους δρόμους σε ένδειξη διαμαρτυρίας, απαιτώντας την απελευθέρωση του κορυφαίου κριτικού του Κρεμλίνου και φωνάζοντας συνθήματα κατά του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Στην πορεία αυτή συνελήφθησαν χιλιάδες.
Στη συνέχεια, ο Ναβάλνι καταδικάστηκε σε 2½ χρόνια φυλάκιση. Η οργάνωσή του, οι στενοί συνεργάτες του και άλλοι ακτιβιστές της αντιπολίτευσης είτε διώχθηκαν, είτε διέφυγαν από τη χώρα είτε είχαν δεμένα τα χέρια τους με δρακόντειους νέους νόμους ή διατάγματα. Ανεξάρτητα ειδησεογραφικά μέσα μπλοκαρίστηκαν και οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης απαγορεύτηκαν.
Ακόμη και ένας σιωπηλός αντιπολεμικός διαδηλωτής που κρατούσε μια κενή πινακίδα νωρίτερα αυτό το μήνα στην πόλη Νίζνι Νόβγκοροντ συνελήφθη.
Η καταστολή των επικριτών του Πούτιν — χωρίς προηγούμενο στη μετασοβιετική Ρωσία — έχει συγκλονίσει τη χώρα. Μέχρι τη στιγμή που η ποινή του Ναβάλνι παρατάθηκε για άλλα εννέα χρόνια από το δικαστήριο την Τρίτη, δεν ήταν δυνατή η συγκέντρωση πολλών διαφωνιών. Το Κρεμλίνο είχε εργαστεί σκληρά για να το φροντίσει.
Κι όμως, εξακολουθούν να υπάρχουν φωνές διαμαρτυρίας και περιφρόνησης.
«Φυσικά, τα εννέα χρόνια είναι μια σκληρή ποινή», είπε ο σύμμαχος του Ναβάλνι, Ίλια Γιασίν, ο οποίος έχει ορκιστεί να παραμείνει στη Ρωσία. «Οι βιαστές, οι κλέφτες και οι δολοφόνοι στη Ρωσία συχνά έχουν μικρότερες ποινές. Αλλά στην πραγματικότητα ο χρόνος αυτός δεν σημαίνει τίποτα, γιατί όλοι ξέρουν ότι ο Αλεξέι θα περάσει τόσο χρόνο πίσω από τα κάγκελα, όσο ο Πούτιν θα κάθεται στο Κρεμλίνο».
Μετά από τη δίκη, ο Ναβάλνι καταδικάστηκε για απάτη και περιφρόνηση των δικαστικών κατηγοριών, σε μια κίνηση που θεωρήθηκε ως προσπάθεια να κρατηθεί ο μεγαλύτερος εχθρός του Πούτιν πίσω από τα κάγκελα για όσο το δυνατόν περισσότερο.
Ο 45χρονος μαχητής της διαφθοράς, ο οποίος το 2020 επέζησε από μια δηλητηρίαση με νευροτοξικό παράγοντα σοβιετικής κατασκευής που κατηγορεί το Κρεμλίνο, είπε στο Facebook σε ένα σχόλιο που δημοσιεύτηκε από την ομάδα του: «Η διαστημική μου πτήση θα διαρκέσει λίγο περισσότερο από αναμενόμενο.»
Η δίκη του, η οποία ξεκίνησε μια εβδομάδα πριν τα ρωσικά στρατεύματα να εισέλθουν στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, προκάλεσε ακόμη και μια μικρή πράξη περιφρόνησης από έναν από τους μάρτυρες της δίωξης. Ο Φιοντόρ Γκοροζάνκο, πρώην ακτιβιστής στο Ίδρυμα Καταπολέμησης της Διαφθοράς του Ναβάλνι, ο οποίος έκτοτε εγκατέλειψε τη Ρωσία, κατέθεσε ότι είχε εξαναγκαστεί να καταθέσει εναντίον του ηγέτη της αντιπολίτευσης.
Το ίδρυμα του Ναβάλνι και ένα εθνικό δίκτυο περιφερειακών γραφείων τέθηκαν εκτός λειτουργίας πέρυσι ενώ χαρακτηρίστηκαν παράνομα και εξτρεμιστικά. Το Κρεμλίνο έχει προκαλέσει τις αντιδράσεις και άλλων ακτιβιστών και ομάδων της αντιπολίτευσης, καθώς και ανεξάρτητων μέσα ενημέρωσης και οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Με την εισβολή στην Ουκρανία, η καταστολή επεκτάθηκε παντού, εκτός από μερικά ανεξάρτητα ειδησεογραφικά σάιτ. Το Facebook και το Instagram απαγορεύτηκαν ως εξτρεμιστικά και μπλοκαρίστηκαν στη Ρωσία. Το Twitter αποκλείστηκε επίσης, αν και οι Ρώσοι που χρησιμοποιούν εικονικά ιδιωτικά δίκτυα ή VPN, μπορούν να αποφύγουν τους περιορισμούς πρόσβασης στα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης και στα ειδησεογραφικά δίκτυα που έχουν απαγορευτεί στη Ρωσία.
Επίσης έλαβε χώρα μια σαρωτική καταστολή των αντιπολεμικών διαδηλώσεων, αλλά αυτό δεν εμπόδισε τους διαδηλωτές. Περισσότεροι από 15.000 άνθρωποι συνελήφθησαν επειδή διαδήλωσαν κατά του πολέμου, σύμφωνα με την ομάδα δικαιωμάτων OVD-Info που παρακολουθεί πολιτικές συλλήψεις.
Στις 14 Μαρτίου, μια ζωντανή βραδινή εκπομπή ειδήσεων στην κρατική τηλεόραση της Ρωσίας διακόπηκε από δημοσιογράφο που βρέθηκε πίσω από την κάμερα κρατώντας μια αφίσα διαμαρτυρόμενη για τον πόλεμο στα αγγλικά και τα ρωσικά. Η OVD-Info την αναγνώρισε ως Μαρίνα Οβσιάννικοβα, υπάλληλο του σταθμού, η οποία τέθηκε υπό κράτηση και της επιβλήθηκε πρόστιμο.
Ένας νέος νόμος ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο, ποινικοποιώντας περιεχόμενο που χαρακτηρίζεται ως «ψευδείς ειδήσεις» ή που δυσφημεί τον ρωσικό στρατό και τις ενέργειές του στην Ουκρανία. Τα μέσα ενημέρωσης αντιμετωπίζουν πιέσεις για να μην αποκαλούν την ενέργεια «πόλεμο» ή «εισβολή», και αντ′ αυτού να χρησιμοποιούν την περιγραφή της κυβέρνησης ως «ειδική στρατιωτική επιχείρηση». Η ομάδα του Ναβάλνι δεν πτοήθηκε ούτε από τον πόλεμο ούτε και από τη δίκη του αρχηγού της, ανακοινώνοντας ότι επανεκκινούσε το ίδρυμα ως διεθνή οργανισμό.
«Η διαφθορά σκοτώνει», έγραφε η νέα της ιστοσελίδα. «Καθώς οι ουκρανικές πόλεις βομβαρδίζονται από τον Πούτιν, αυτό δεν ήταν ποτέ πιο προφανές. Ο Πούτιν και ο κύκλος του έχουν κάνει τα πάντα για να παραμείνουν στην εξουσία και να κλέψουν. Στο αποκορύφωμα της ατιμωρησία τους, εξαπέλυσαν έναν πόλεμο».
«Θα βρούμε όλες τις επαύλεις τους στο Μονακό και τις βίλες τους στο Μαϊάμι, και όταν το κάνουμε, θα βεβαιωθούμε ότι η ελίτ του Πούτιν θα χάσει ό,τι έχει στην κατοχή της», ανέφερε η δήλωση. «Πολεμούμε με τον Πούτιν από το 2011. Θα τον πολεμήσουμε μέχρι να κερδίσουμε».
Η ομάδα του Ναβάλνι ξεκίνησε επίσης ένα νέο κανάλι στο YouTube, το Popular Politics, το οποίο από τις 5 Μαρτίου έχει προσελκύσει περισσότερους από 920.000 συνδρομητές.
Τη Δευτέρα, δημοσίευσε ένα βίντεο στο YouTube που έλεγε ότι ο Πούτιν είναι ιδιοκτήτης ενός σούπερ γιοτ 700 εκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο βρίσκεται σε ιταλικό λιμάνι. Η νέα έκθεση έχει συγκεντρώσει πάνω από 2,8 εκατομμύρια προβολές μέχρι το απόγευμα της Τρίτης. Οι New York Times ανέφεραν νωρίτερα αυτό το μήνα ότι ο καπετάνιος του σκάφους αρνήθηκε ότι ο Πούτιν ήταν ιδιοκτήτης ή ότι είχε πάει ποτέ στο γιοτ.
Οι ισχυρισμοί ήρθαν σε πλήρη αντίθεση με τις πρόσφατες δυσοίωνες δηλώσεις του Πούτιν που καταδικάζουν όσους αντιτίθενται στον πόλεμο στην Ουκρανία και αντιπαραθέτουν τις ελίτ «που έχουν βίλες στο Μαϊάμι ή τη Γαλλική Ριβιέρα, αυτούς που δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς φουά γκρα, στρείδια» και τον «λαό μας».