Στο μυαλό του Κινέζου επιστήμονα των πρώτων γενετικά τροποποιημένων μωρών

Προχώρησε στην επικίνδυνη, ηθικά αμφιλεγόμενη και ιατρικά αδικαιολόγητη διαδικασία.
SOPA Images via Getty Images

Ο He Jiankui είναι ένας Κινέζος ερευνητής βιοφυσικής, ο οποίος ήταν αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Βιολογίας του Southern University of Science and Technology στο Σεντζέν της Κίνας.

Ήταν το 2018, όταν προκάλεσε σοκ στην επιστημονική κοινότητα ανακοινώνοντας ότι είχε επεξεργαστεί τα γονίδια των δίδυμων κοριτσιών, Λούλου και Νάνα, πριν από τη γέννησή τους.

Στη συνέχεια απολύθηκε από το πανεπιστήμιο της Σεντζέν όπου δίδασκε, τιμωρήθηκε με φυλάκιση τριών ετών και καταδικάστηκε ευρέως επειδή προχώρησε στην επικίνδυνη, ηθικά αμφιλεγόμενη και ιατρικά αδικαιολόγητη διαδικασία, με ανεπαρκή συγκατάθεση από τις εμπλεκόμενες οικογένειες.

Μιλώντας στον Guardian, σε μια από τις πρώτες συνεντεύξεις του μετά τη δημόσια επανεμφάνισή του πέρυσι, δήλωσε: «Σκέφτομαι εδώ και πολύ καιρό τι έχω κάνει στο παρελθόν. Για να το συνοψίσω σε μια πρόταση: Το έκανα πολύ γρήγορα».

Αρνήθηκε να διευκρινίσει τι πίστευε ότι έπρεπε να είχε γίνει πριν προχωρήσει στην επεξεργασία γονιδίων και είπε ότι θα αποκαλύψει περισσότερες λεπτομέρειες σε μια ομιλία που έχει προγραμματίσει να δώσει στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης τον επόμενο μήνα.

Σπούδασε Φυσική στην Κίνα προτού μετακομίσει στις ΗΠΑ για διδακτορικό στο Πανεπιστήμιο Ράις και μεταδιδακτορικό στην αλληλούχιση γονιδιώματος στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ. Επέστρεψε στην Κίνα το 2012 για να ασχοληθεί με την έρευνα γονιδιακής επεξεργασίας Crispr-Cas9, ξεκινώντας μια σειρά από επιχειρηματικά εγχειρήματα βιοτεχνολογίας.

Τα γονιδιακά επεξεργασμένα κύτταρα είχαν ήδη αρχίσει να χρησιμοποιούνται σε κλινικές θεραπείες για ενήλικες. Όμως η γενετική τροποποίηση εμβρύων ήταν - και εξακολουθεί να είναι - πολύ πιο αμφιλεγόμενη από ηθική άποψη, επειδή οι αλλαγές γίνονται σε κάθε κύτταρο του σώματος και μεταβιβάζονται στις επόμενες γενιές. Ορισμένοι αμφισβητούν το κατά πόσον ένα τέτοιο βήμα θα μπορούσε ποτέ να δικαιολογηθεί ιατρικά.

Σε ένα διεθνές συνέδριο στο Χονγκ Κονγκ, πριν από τέσσερα χρόνια, ο επιστήμονας είχε ανακοινώσει ότι είχε τροποποιήσει δύο έμβρυα πριν τοποθετηθούν στη μήτρα της μητέρας τους.

Αργότερα προέκυψε ότι είχε γεννηθεί και ένα τρίτο γονιδιακά τροποποιημένο μωρό. Η τροποποίηση, ενός γονιδίου που ονομάζεται CCR5, στόχευε ένα μονοπάτι που χρησιμοποιεί ο ιός HIV για να εισέλθει στα κύτταρα και ο ερευνητής ισχυρίστηκε ότι έδινε στα μωρά ανοσία στον HIV.

Κρίθηκε ένοχος για «παράνομες ιατρικές πρακτικές» και καταδικάστηκε σε τρία χρόνια φυλάκιση. Αρνήθηκε να πει πού εξέτισε την ποινή ή να δώσει λεπτομέρειες για την εμπειρία του.

Ισχυρίζεται ότι διατήρησε επαφή με την οικογένεια των διδύμων, αλλά δεν είπε αν συμμετείχε στην κλινική τους παρακολούθηση ή πότε τα είδε για τελευταία φορά.

«Η Λούλου και η Νάνα ζουν μια φυσιολογική, ειρηνική ζωή και θα πρέπει να τις σεβαστούμε», είπε. «Σεβόμαστε την ιδιωτική ζωή των ασθενών. Εγώ βάζω πρώτα την ευτυχία της οικογένειας και μετά την επιστημονική ανακάλυψη», πρόσθεσε.

Όταν ρωτήθηκε για την υγεία του τρίτου παιδιού, είπε: «Δεν απαντώ σε αυτή την ερώτηση», προσθέτοντας αργότερα ότι το παιδί «ζει με τους γονείς του μια φυσιολογική ζωή».

Φαίνεται ότι ο Jiankui έχει σκοπό να επανεκκινήσει την καριέρα του. Έχει δημιουργήσει ένα εργαστήριο στο Πεκίνο για να εργαστεί πάνω σε προσιτές γονιδιακές θεραπείες για σπάνιες ασθένειες όπως η μυϊκή δυστροφία Duchenne.

Ισχυρίζεται ότι έχει εξασφαλίσει επαρκή χρηματοδότηση για να νοικιάσει εργαστηριακό χώρο, να απασχολήσει πέντε επιστήμονες και να ξεκινήσει μελέτες σε ζώα.

Έχει προγραμματιστεί να δώσει ομιλίες σε μια σειρά από πανεπιστήμια και συνέδρια φέτος, συμπεριλαμβανομένου ενός διαδικτυακού σεμιναρίου για τη βιοηθική την επόμενη εβδομάδα στο Πανεπιστήμιο του Κεντ και την ομιλία τον επόμενο μήνα στην Οξφόρδη, με οικοδεσπότη έναν ανθρωπολόγο, τον Δρ Eben Kirksey. Δεν θεωρεί το σκάνδαλο ως ανυπέρβλητο εμπόδιο για τη διεξαγωγή κλινικών δοκιμών ξανά στο μέλλον.

Ερωτηθείς εάν τα τελευταία τέσσερα χρόνια ήταν δύσκολα, είπε ότι προτιμούσε να επικεντρωθεί στο μέλλον. «Μου αρέσει το τραγούδι των Beatles Let It Be», είπε.

Δημοφιλή