«… Δεν αισθάνομαι ότι έχω κάνει κάτι μεγαλύτερο από έναν άνθρωπο ο οποίος έχει φτιάξει ένα σπίτι, ο οποίος έχει προχωρήσει στη δουλειά του, στην καθημερινότητα του, στην τράπεζα, στο γραφείο, ειλικρινά το λέω, δεν αισθάνομαι κάτι διαφορετικό».
Πρωινός τύπος -«θα μπορούσαμε να μιλήσουμε και στις επτά, αλλά φαντάστηκα ότι θα κοιμάστε», λέει γελώντας από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής λίγο πριν τις δέκα το πρωί -ευγενικός και πάντα χαμηλών τόνων -ακόμη κι όταν μιλά για πράγματα που τον ενοχλούν βαθιά-, ομολογεί ότι δεν ήταν οι γιοι του, ηλικίας τριάμισι και πεντέμισι ετών, που άλλαξαν τα ωράρια του. «Έτσι ήμουν πάντα. Είμαι άνθρωπος της μέρας, δεν είμαι άνθρωπος της νύχτας. Δεν μπόρεσα ποτέ να προσαρμοστώ σε αυτού του είδους την καθημερινότητα που γενικά ισχύει σε αυτό τον χώρο».
Με σημείο εκκίνησης τις δύο συναυλίες με τη Γιώτα Νέγκα σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, σε ένα καλοκαίρι που φέρνει την αληθινή επιστροφή στην κανονικότητα και για τον ίδιον μία «πολύ μεγάλη περιοδεία», ο Γιάννης Κότσιρας μιλά στη HuffPost. Για τις συνεργασίες -όχι μόνο όσες ευτύχησαν-, για τον «μαγικό» Νίκο Γκάτσο, τις δοκιμασίες που «λειτουργούν ως ενισχυτής αυτού που είμαστε», την αποτυχία που είναι χρήσιμη, το αίσθημα της ευθύνης, αλλά και τη μουσική «που είναι ένα παιχνίδι», σε μία συζήτηση που μοιάζει απλά με νύξη.
-Δίνετε δύο συναυλίες σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα με τη Γιώτα Νέγκα, σαν συνέχεια των κοινών χειμερινών εμφανίσεων σας. Με την οποία παρότι είχατε συναντηθεί σε συναυλίες - αφιερώματα συμπράξατε πρώτη φορά.
Αυτές οι δύο συναυλίες είναι το απόσταγμα, η ολοκλήρωση της συνεργασίας. Αποχαιρετάμε όλο αυτό που ζήσαμε και βέβαια, κρατάμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας ότι ήταν μία καταπληκτική συνάντηση, η οποία ελπίζουμε να ξαναγίνει.
-Υπήρξε στο παρελθόν συνεργασία που ενώ ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς κατέληξε σε αντιπαράθεση; Και εάν ναι, πώς το διαχειριστήκατε;
Μου έχει συμβεί -σπάνια μεν, αλλά έχει συμβεί- γιατί επιλέγω πολύ σοβαρά τις συνεργασίες μου με κριτήριο κυρίως, το ανθρώπινο στοιχείο και όχι δίνοντας προτεραιότητα μόνο στο καλλιτεχνικό. Για μένα είναι μαζί. Όμως σαφέστατα έχουν υπάρξει και αστοχίες. Έχω απλώς αποκτήσει πολύ μεγάλο στομάχι και γαϊδουρινή υπομονή γιατί, ξέρετε, πέρα από την δική μου ψυχική ειρήνη, είναι και άλλες τριάντα, σαράντα, πενήντα πολλές φορές, οικογένειες που ζουν από αυτή τη δουλειά. Δεν θα μπορούσα ποτέ να τα παρατήσω και να φύγω, αφήνοντας τόσους ανθρώπους στο δρόμο. Δεν το έχω κάνει ποτέ και είναι μία ευθύνη την οποία φέρει κάθε άνθρωπος από τον οποίο ζουν οικογένειες.
-Από τις πιο ενδιαφέρουσες μουσικές ειδήσεις των τελευταίων μηνών ήταν η κυκλοφορία του άλμπουμ «Παγωμένη Θεατρίνα» (όπου ερμηνεύετε το ομότιτλο τραγούδι) σε ανέκδοτους στίχους του Νίκου Γκάτσου, που επρόκειτο να μελοποιήσει ο Χατζιδάκις, έμειναν στο συρτάρι επί δεκαετίες και τελικά μελοποίησε ο συνθέτης Νίκος Χιώτογλου.
Κατ’ αρχάς είχαν προηγηθεί αρκετές προσπάθειες, να μελοποιηθούν ειδικά ένα - δύο ποιήματα, οι οποίες δεν ευόδωσαν. Ο Χιώτογλου όμως, άγγιξε το υλικό με μεγάλη ευαισθησία, πατώντας σαφέστατα στους παλιούς δημιουργούς, από εκεί ξεκινήσαμε όλοι, αλλά βάζοντας μία πολύ σύγχρονη γραμμή, την οποία όταν ακούω ενθουσιάζομαι και συγκινούμαι. Αυτό κατάφερε.
“Δεν έφτιαξα ένα «γυάλινο κόσμο» να ζω μόνος μου -αυτό ίσως είναι που με κράτησε. Καταλαβαίνω, παίρνω θέση, γίνομαι η φωνή της κοινωνίας που με έκανε αυτό που είμαι”
Όσον αφορά δε το ομότιτλο τραγούδι, είναι τόσο αληθινό. Ο Γκάτσος σου λέει τα πιο σκληρά πράγματα με τόσο γλυκό τρόπο, τόσο ειλικρινή, χωρίς να αισθανθείς θιγμένος, προσβεβλημένος ή να θιγούν τα politically correct. Σε αυτό το τραγούδι μιλάει για μία ομάδα γυναικών αδικημένη και παρεξηγημένη, η οποία δεν έχει τραγουδηθεί, με τρόπο που για μένα είναι μαγικός.
-Ο Γκάτσος και ο Χατζιδάκις ήταν μέρος της μυθολογίας του νεαρού Κότσιρα όταν ξεκίνησε με το λαϊκό και το ρεμπέτικο;
Ήταν. Κατ’ αρχάς ήταν ο Θεοδωράκης και ο Ξαρχάκος. Ο Χατζιδάκις μπήκε λίγο αργότερα στη ζωή μου. Εγώ ήμουν λίγο πιο λαϊκός και λίγο πιο δωρικός. Ο Χατζιδάκις ήταν πιο ευρωπαϊκός. Και παγκόσμιος. Ο Γκάτσος όμως, υπήρχε πάντα. Όποιος συνθέτης μελοποιούσε Γκάτσο ο στίχος ξεχώριζε. Για μένα ο Γκάτσος ήταν ένας μαγικός ποιητής – στιχουργός ο οποίος έγινε σχολή για πολλούς νεότερους, επίσης πολύ σημαντικούς στιχουργούς και ποιητές.
-Άκουγα το τραγούδι σας «Κοίτα Γύρω» και θυμήθηκα μία δήλωση σας σε σχέση με όσα βιώνουμε τα τελευταία πολλά χρόνια: «Πιστεύω πως οι καλοί θα βγουν καλύτεροι και οι κακοί χειρότεροι», είχατε πει. Τελικά, δεν μαθαίνουμε τίποτα από τις δοκιμασίες;
Οι δύσκολες στιγμές που βιώνει η ανθρωπότητα, και η η Ελλάδα ξεχωριστά που έχει τα δικά της προβλήματα, αλλά συνολικά η ανθρωπότητα, λειτουργούν ως ενισχυτής αυτού που είμαστε. Πάντα στους καλούς ανθρώπους θα βγαίνει ο καλύτερος εαυτός και πάντα ο χειρότερους στους κακούς. Δεν αλλάζουν αυτά τα πράγματα.
-Ρεαλιστικό, αλλά την ίδια στιγμή θλιβερό.
Έτσι είναι όμως η ζωή, αυτή είναι η πραγματικότητα, έτσι πορευόμαστε και ο αγώνας πάντα, ο αγώνας όλων των ανθρώπων που αγαπούν τη ζωή, αγαπούν τους ανθρώπους, είναι να καταφέρουμε να κάνουμε καλύτερο έστω και έναν άνθρωπο. Αν ο καθένας μας καταφέρει να κάνει καλύτερο έναν άνθρωπο έχουμε κάνει ήδη καλύτερο τον κόσμο.
-Η μουσική έχει την απίστευτη δύναμη της αμεσότητας. Σε εποχές κρίσης ο δημιουργός νιώθει την ανάγκη να διαφοροποιηθεί;
Οι καλλιτέχνες συνήθως είναι άνθρωποι με πιο ευαίσθητες κεραίες, όπως λέμε, και ένα βαθύ αίσθημα ελευθερίας, δημοκρατίας. Ο,τιδήποτε ενοχλεί, προσβάλει αυτό το αίσθημα τους κάνει να επαναστατούν. Και να ωριμάζουν. Σε περιόδους ευμάρειας και ηρεμίας ο καθρέφτης της μουσικής είναι αντίστοιχος. Λίγο αδιάφορος, λίγο «ελαφρύς». Όταν όμως συμβαίνουν όλα αυτά γύρω μας, ο μουσικός, ο στιχουργός, ο ποιητής, ακριβώς επειδή νιώθει την πίεση, επαναστατεί. Αυτός είναι και ο ρόλος του καλλιτέχνη. Θα έπρεπε και στις εποχές της αγρανάπαυσης ή της ευμάρειας να συνεχίζει να επαναστατεί. Γιατί στον καλλιτέχνη η αποτυχία είναι χρήσιμη, όχι η επιτυχία. Σε όλους τους ανθρώπους, νομίζω.
-Η μουσική δέχτηκε το μεγαλύτερο πλήγμα στην πανδημία -όπως και το θέατρο. Με τη διαφορά ότι οι αμοιβές στη μουσική δεν συγκρίνονται με αυτές του θεάτρου. Πόσο μεγάλο ήταν το σοκ για τα «μεγάλα ονόματα» με τις αντίστοιχες υψηλές αμοιβές;
Ξέρετε, ποτέ δεν μιλούσα για μένα όσον αφορά αυτά τα πράγματα. Και εννοώ το εξής: Είναι σαν την παροιμία που λέει, ήμουν λυπημένος που δεν είχα παπούτσια μέχρι που συνάντησα κάποιον που δεν είχε πόδια. Προσωπικά, περισσότερο από όλα με πείραξε η ανθρωπιστική κρίση που δημιουργήθηκε στις τάξεις των μουσικών, των ηχοληπτών, των ταξιθετών, όλων αυτών των ανθρώπων οι οποίοι στην ουσία έχασαν εντελώς τη δουλειά τους-που δεν είχαν και τα μεγάλα μεροκάματα. Τους απλούς εργαζόμενους. Κάποιο συνάδελφοι λόγω των υψηλών αμοιβών τους, που τις κέρδισαν με τον ιδρώτα τους, ίσως είχαν δημιουργήσει και μία ασφάλεια.
“Η μουσική είναι ένα παιχνίδι. Οι μουσικοί λέμε «πάμε να παίξουμε». Δεν λέμε «πάμε στη δουλειά». Έχουμε αυτή την ευλογία”
Πολλοί από εμάς και σαφέστατα οι εργαζόμενοι στον Πολιτισμό δεν είχαν αυτές τις ασφάλειες. Έχασαν σπίτια, έμειναν στο δρόμο, διαλύθηκαν οικογένειες. Που είναι τραγικό. Κι ακόμη πιο τραγικό ήταν ότι κάποια στιγμή αισθάνθηκα ότι έγινε στοχευμένα. Ήμασταν η μοναδική χώρα που δεν ασχολήθηκε με τη στήριξη των ανθρώπων αυτών. Και τυχαίνει να το ξέρω επειδή έχω φίλους σε όλο τον κόσμο. Η συμπεριφορά της πολιτείας απέναντι στον καλλιτεχνικό κόσμο ήταν απαράδεκτη, τραγική έως επιθετική. Κι αυτό δεν το κατάλαβα ποτέ. Εκτός κι αν μας έδειξε με αυτόν τον τρόπο η πολιτεία πόσο πραγματικά μας μετρά. Στην καθημερινότητα. Και όχι βέβαια στις προεκλογικές περιόδους.
-Πέρα από τις δύο συναυλίες με τη Γιώτα Νέγκα, θα εμφανιστείτε και με τον Γιώργο Νταλάρα.
Εκτός από τη συνεργασία μου με τη Γιώτα, τις δύο αυτές συναυλίες, θα υπάρξει μία μικρή σχετικά περιοδεία της τάξεως των 6-7 συναυλιών με τον Γιώργο και μία πολύ μεγάλη περιοδεία με προσωπικές συναυλίες, που ξεκινά 9 και 10 Ιουνίου στον Βόλο και στη Λάρισα.
-Θερινές διακοπές;
Αυτό το καλοκαίρι επανέρχομαι στην δική μας πραγματικότητα -που δεν έχει διακοπές. Μέχρι πρόσφατα, μέχρι πριν λίγα χρόνια, είχα μία εικοσαετία να κάνω διακοπές. Αλλά είναι τέτοια η σχέση με τη μουσική που σου προσφέρει διεξόδους. Δεν είναι μία δουλειά που χρειάζεται να τη διακόψεις. Η μουσική είναι ένα παιχνίδι. Οι μουσικοί λέμε «πάμε να παίξουμε». Δεν λέμε «πάμε στη δουλειά». Έχουμε αυτή την ευλογία.
-Από το ιστορικό «Περιβόλι του Ουρανού» όπου κάνατε τα πρώτα σας βήματα μέχρι τώρα, έχει κυλήσει πολύ νερό στ’ αυλάκι, πολλά τραγούδια, μεγάλες επιτυχίες, σημαντικές συνεργασίες. Κοιτάζοντας πίσω, τι λέτε στον εαυτό σας; “Γιάννη, τα κατάφερες”;
Δεν λέω ότι τα κατάφερα. Δεν αισθάνομαι ότι έχω ολοκληρώσει κάτι. Αισθάνομαι ότι έχω κάνει πράγματα που πάντα ονειρευόμουν, αλλά όχι όλα όσα ονειρευόμουν. Κι επίσης, επειδή είναι ο χαρακτήρας μου τέτοιος, δεν αισθάνομαι ότι έχω κάνει κάτι μεγαλύτερο από έναν άνθρωπο ο οποίος έχει φτιάξει ένα σπίτι, ο οποίος έχει προοδεύσει στη δουλειά του, στην καθημερινότητα του, στην τράπεζα, στο γραφείο. Ειλικρινά το λέω, δεν αισθάνομαι κάτι διαφορετικό.
-Το γεγονός ότι έχετε διάρκεια κάτι σημαίνει. Η εκτίμηση του κόσμου έχει επίσης τη σημασία της.
Αυτό είναι το σημαντικότερο. Δεν απομακρύνθηκα ποτέ από τον κόσμο, δεν έφτιαξα ένα «γυάλινο κόσμο» να ζω μόνος μου -αυτό ίσως είναι που με κράτησε. Καταλαβαίνω, παίρνω θέση, γίνομαι η φωνή της κοινωνίας που με έκανε αυτό που είμαι, και ταυτοχρόνως διαπιστώνω τι ακριβώς ζητάνε οι άνθρωποι από μένα. Εννοώ και σε καλλιτεχνικό επίπεδο. Αυτά είναι ίσως που έχουν βοηθήσει να υπάρχω ακόμη στη ζωή τους.
Info
Γιάννης Κότσιρας – Γιώτα Νέγκα
Τετάρτη 1 Ιουνίου, Θέατρο Δάσους Θεσσαλονίκη, 21:30
Τιμές Εισιτηρίων: (early bird: 15€, προπώληση: 17€, την ημέρα της συναυλίας: 20€, φοιτητικό - ανέργων - ΑΜΕΑ: 15€)
Προπώληση: www.ticketservices.gr,
Εκδοτήρια Βασιλικού Θεάτρου 30ης Οκτωβρίου 2, Θεσσαλονίκη, Περίπτερο ΚΘΒΕ Πλατεία Αριστοτέλους.
Κυριακή 5 Ιουνίου, Θέατρο Βράχων, Αθήνα, 21:30
Τιμές Εισιτηρίων: early bird: 15€, προπώληση: 17€, την ημέρα της συναυλίας: 20€, φοιτητικό - ανέργων - ΑΜΕΑ: 15€
Προπώληση: www.ticketservices.gr , - Εκδοτήριο Ticket Services Πανεπιστημίου 39, Αθήνα.