Η εικόνα είναι γνώριμη: Κόκκινα ταμπελάκια, μεγάλοι αριθμοί και το μαγικό ποσοστό που υπόσχεται εκπτώσεις «-30%», «-40%» ή «μία τιμή που δεν θα ξαναδείτε». Μόνο που, όπως αποκαλύπτεται, πρόκειται για μια καλοστημένη παγίδα.
Μια από τις μεγαλύτερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στη χώρα, σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου Ανάπτυξης, πιάστηκε να πουλάει προϊόντα δήθεν σε προσφορά, αλλά με «βάση» μια φουσκωμένη, ανύπαρκτη αρχική τιμή. Το αποτέλεσμα; Αντί να κερδίζουν οι καταναλωτές, πλήρωναν ακριβότερα. Και το πρόστιμο που επιβλήθηκε – 1.440.000 ευρώ – δείχνει το μέγεθος της απάτης. (Πάντα βέβαια σύμφωνα με την εκδοχή των ελεγκτών).
Ο νέος Κώδικας Δεοντολογίας για εκπτώσεις και προσφορές ψηφίστηκε ακριβώς για να σταματήσει αυτά τα φαινόμενα πλασματικών εκπτώσεων. Ορίζει με σαφήνεια, λοιπόν, ότι η αρχική τιμή πάνω στην οποία ανακοινώνεται η έκπτωση πρέπει να είναι η χαμηλότερη πραγματική τιμή πώλησης των τελευταίων 30 ημερών.
Με άλλα λόγια, δεν μπορεί ο έμπορος να βάζει μια «τιμή τιμοκαταλόγου» που δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ. Δεν μπορεί να επικαλείται μια «προτεινόμενη τιμή λιανικής» που έγραψε ο παραγωγός στο κουτί. Και φυσικά δεν μπορεί να φουσκώνει αυθαίρετα την τιμή για να δείξει ότι κάνει μεγάλη έκπτωση. Η μόνη τιμή που μετράει είναι η χαμηλότερη που πραγματικά πλήρωσαν οι καταναλωτές μέσα στον τελευταίο μήνα.
Από αυτόν τον κανόνα εξαιρούνται μόνο τα ευάλωτα προϊόντα – όσα έχουν διάρκεια ζωής μικρότερη των 30 ημερών, όπως φρέσκα τρόφιμα. Για όλα τα άλλα, οι παραβάτες πληρώνουν. Και πληρώνουν ακριβά! Πρόστιμα που ξεκινούν από 5.000 ευρώ και φτάνουν έως 1.500.000 ευρώ. Σε περίπτωση υποτροπής, το ποσό διπλασιάζεται – στα 3 εκατ. ευρώ.
Ένα καλοστημένο παιχνίδι εις βάρος μας
Η πρακτική που αποκαλύφθηκε δεν είναι απλή «παράλειψη». Είναι στρατηγική εξαπάτησης. Στήνεται έτσι ώστε ο καταναλωτής να πιστεύει ότι αγοράζει φθηνότερα, ενώ στην πραγματικότητα πληρώνει περισσότερο. Το παιχνίδι παίζεται με τις ψευδείς εντυπώσεις, σε μια εποχή που τα νοικοκυριά μετράνε και το τελευταίο ευρώ.
Το επιχείρημα ότι «όλοι το κάνουν» δεν μπορεί να σταθεί. Ούτε οι καταναλωτές είναι υποχρεωμένοι να ξέρουν την τιμολογιακή ιστορία κάθε προϊόντος. Ο μόνος τρόπος να προστατευτεί η αγορά είναι να εφαρμοστεί αυστηρά ο νόμος, να γίνουν οι έλεγχοι τακτικοί και να μην υπάρχει ανοχή σε τέτοιες παραπλανητικές πρακτικές.
Η ευθύνη της Πολιτείας και οι επιλογές των πολιτών
Η πολιτεία έκανε το πρώτο βήμα βάζοντας ξεκάθαρους κανόνες και βαριά πρόστιμα. Τώρα πρέπει να επιμείνει: διασταυρώσεις τιμών, ελεγκτικοί μηχανισμοί, διαφάνεια και δημοσιοποίηση των παραβατών. Η τιμωρία πρέπει να είναι παραδειγματική, γιατί η εμπιστοσύνη στην αγορά δεν είναι αφηρημένη έννοια – είναι προϋπόθεση για την επιβίωση των ίδιων των επιχειρήσεων.
Οι πολίτες από την πλευρά τους έχουν κι αυτοί όπλα (η αλήθεια είναι όχι πολλά…) να συγκρίνουν τιμές, να κρατούν αποδείξεις, να καταγγέλλουν ύποπτες «προσφορές».
Διαβάστε ΕΔΩ την απάντηση της μιας αλυσίδας σούπερ μάρκετ για το πρόστιμο που της επιβλήθηκε.
