Η «Σιβηρία της Ελλάδας»
Το Κάτω Νευροκόπι θεωρείται όχι άδικα το πιο κρύο χωριό της χώρας. Οι θερμοκρασίες που καταγράφονται σχεδόν κάθε χειμώνα είναι τόσο χαμηλές, που του έχουν χαρίσει τον χαρακτηρισμό «Σιβηρία της Ελλάδας», τον οποίο μάλιστα είχε χρησιμοποιήσει επίσημα και ο δήμαρχος το 2021 σε επίσημη επιστολή προς το Υπουργείο Οικονομικών.
Θερμοκρασίες που αγγίζουν τα άκρα
Η περιοχή έχει συχνά πολικό ψύχος:
- Χριστούγεννα 2021: –11°C
- Πρωτοχρονιά 2019: –21°C
- Ιανουάριος 2017: –18°C
- Δεκέμβριος 2005: –21°C
Παρότι συχνά αναφέρεται ότι έχει αγγίξει τους –28°C, επίσημα αυτό δεν έχει καταγραφεί. Η χαμηλότερη θερμοκρασία στην Ελλάδα παραμένει το –27,8°C στην Πτολεμαΐδα (1963).
Χειμώνας που κρατά… μισό χρόνο
Το Νευροκόπι δεν ξεχωρίζει μόνο για το ψύχος, αλλά και για τη διάρκειά του. Ο χειμώνας μπορεί να κρατήσει 6 έως 7 μήνες.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα: το 1996 χιόνισε στα τέλη Ιουνίου, γεγονός που έγινε ακόμη και ερώτηση στο τηλεπαιχνίδι «Ποιος θέλει να γίνει Εκατομμυριούχος».
Η επιστημονική εξήγηση
Οι μετεωρολόγοι αποδίδουν το φαινόμενο στο μικροκλίμα του οροπεδίου:
- Το Νευροκόπι βρίσκεται σε υψόμετρο 559 μέτρων.
- Περιβάλλεται από βουνά που λειτουργούν σαν «φυσικό τείχος», εμποδίζοντας τις θερμές αέριες μάζες να φτάσουν.
Έτσι, το κρύο εγκλωβίζεται για μεγάλα χρονικά διαστήματα, δημιουργώντας συνθήκες που πράγματι θυμίζουν σιβηρική στέπα.
Η ζωή με το κρύο – και η παγκοσμίως διάσημη πατάτα
Για τους περίπου 2.157 κατοίκους, το πολύμηνο ψύχος είναι μέρος της καθημερινότητας.
Το κρύο αρχίζει από Οκτώβριο και συχνά κρατά ως Απρίλιο ή Μάιο, με χιονοπτώσεις που φτάνουν ακόμη και τα δύο μέτρα.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν είναι οι θερμοκρασίες, αλλά το υψηλό κόστος θέρμανσης.
Ωστόσο, το σκληρό κλίμα έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα: τις περίφημες πατάτες Νευροκοπίου, προϊόν Π.Γ.Ε. από το 2002.
Η μακρόχρονη παρουσία χιονιού εμποδίζει τη διπλή καλλιέργεια, «ξεκουράζοντας» το έδαφος, ενώ το κρύο αυξάνει το άμυλο και τα ιχνοστοιχεία. Έτσι οι ποικιλίες Spunta, Agria και Lizeta αποκτούν τη γεύση που τις έχει κάνει διεθνώς γνωστές.
