Αίσθηση προκάλεσε αναφορά του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Δένδια, μετά τη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ, σε νέους πυραύλους μακράς εμβέλειας, που είναι σε στάδιο δημιουργίας στο πλαίσιο του προγράμματος ELSA (European Long Range Strike Approach), σε σχέση με τις φρεγάτες FDI.
«Ο “Θεμιστοκλής” είναι Belh@rra Standard 2++. Έχει 1 + 10 αυξημένες δυνατότητες. Η μία είναι οι βαλλιστικοί πύραυλοι, ο καινούργιος τύπος του προγράμματος ELSA, που είναι σε στάδιο δημιουργίας. Επίσης, στο ίδιο πλαίσιο και οι προηγούμενες τρεις φρεγάτες θα φτάσουν στο επίπεδο Standard 2++»» είπε ο κ. Δένδιας, αναφερόμενος στις κινήσεις για την προμήθεια της τέταρτης φρεγάτας FDI (Belh@rra) , του «Θεμιστοκλή».
Στο παρελθόν είχε αναφερθεί πως η δεύτερη, η τρίτη και η τέταρτη φρεγάτα FDI προορίζονταν να φέρουν και στρατηγικά όπλα- πυραύλους μακράς εμβέλειας. H συζήτηση εστιαζόταν στους πυραύλους SCALP NAVAL, ωστόσο ο υπουργός Άμυνας, όπως προαναφέρθηκε, μίλησε για το πρόγραμμα ELSA (European Long Range Strike Approach), αντικείμενο του οποίου είναι η ανάπτυξη συμβατικών πυραύλων μακράς εμβέλειας. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Πολωνία, η Βρετανία και η Σουηδία.
Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία είχε ανακοινωθεί το καλοκαίρι του 2024, με τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Πολωνία να υπογράφουν σε πρώτη φάση ένα «letter of intent» για την ανάπτυξη ενός (απροσδιόριστων χαρακτηριστικών, σε εκείνη τη φάση) οπλικού συστήματος ακριβείας μακράς εμβέλειας. Μεταγενέστερες αναφορές και πληροφορίες υποδείκνυαν έναν πύραυλο cruise εκτοξευόμενο από το έδαφος με εμβέλεια 1.000- 2.000 χλμ. Απώτερος στόχος του προγράμματος είναι να καλυφθεί το κενό που υπάρχει στις δυνατότητες πυραυλικών πληγμάτων μακράς εμβέλειας σε σχέση με τη Ρωσία, που διαθέτει ένα μεγάλο εύρος βαλλιστικών πυραύλων και πυραύλων cruise με εμβέλειες 500- 2.500 χλμ, που μπορούν να πλήξουν στόχους ανά την Ευρώπη.
Αξίζει να σημειωθεί πως η συγκεκριμένη κατηγορία πυραύλων τελούσε υπό περιορισμό λόγω της συνθήκης INF (Intermediate Range Nuclear Forces) του 1987, η οποία αφορούσε στους εκτοξευόμενους από την ξηρά βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους cruise εμβέλειας 500-5.500 χλμ. Η συγκεκριμένη συνθήκη κατέρρευσε πριν από μερικά χρόνια. Κάτι άλλο που αξίζει να σημειωθεί είναι πως, με τα σημερινά δεδομένα, η μόνη χώρα στο ΝΑΤΟ που διαθέτει συμβατικό πύραυλο εκτοξευόμενο από το έδαφος με εμβέλεια άνω των 300 χλμ. είναι η Τουρκία.
Το πρόγραμμα βρίσκεται σε αρκετά πρώιμο στάδιο, και εκτιμάται ότι θα αποδώσει «καρπούς» μέσα στη δεκαετία του 2030. Όπως προαναφέρθηκε, τα πρώτα στοιχεία υποδείκνυαν πυραύλους cruise εκτοξευόμενους από το έδαφος, ωστόσο δεν θεωρείται ιδιαίτερα δύσκολη η ανάπτυξη ναυτικής έκδοσης για χρήση από πολεμικά πλοία και υποβρύχια, ή αεροσκάφη (λαμβάνοντας υπόψιν και την αρκετά μεγάλη εμπειρία της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας στον κλάδο των πυραύλων cruise)- ενώ η ασάφεια στις σχετικές ανακοινώσεις που έχουν γίνει κατά καιρούς αφήνει εμφανώς περιθώρια και για την ανάπτυξη βαλλιστικών όπλων (δεδομένου ότι και ο κ. Δένδιας αναφέρθηκε σε βαλλιστικούς πυραύλους).
H διαφορά μεταξύ πυραύλων cruise και βαλλιστικών
Αντίθετα με τους βαλλιστικούς πυραύλους, που ακολουθούν βαλλιστική τροχιά , ανεβαίνοντας σε μεγάλο ύψος και πέφτοντας κάθετα στον στόχο τους (με απλά λόγια, πραγματοποιούν «ψηλοκρεμαστή» πτήση) και δεν χαρακτηρίζονται γενικά από μεγάλο βαθμό ακριβείας ή υψηλές δυνατότητες καθοδήγησης (αλλά «πιάνουν» πολύ μεγάλες ταχύτητες), οι πύραυλοι cruise πετούν όπως τα αεροπλάνα, δηλαδή παράλληλα με την επιφάνεια του εδάφους ή της θάλασσας. Χαρακτηρίζονται από υψηλούς βαθμούς ακριβείας και οι πιο σύγχρονοι από αυτούς μπορούν να πετούν και σε αρκετά χαμηλά ύψη, να αλλάζουν πορεία, να εκμεταλλεύονται τη μορφολογία του εδάφους κ.ο.κ.
Οι βαλλιστικοί πύραυλοι θεωρούνται κατεξοχήν στρατηγικά όπλα: Τα στρατηγικά όπλα είναι όπλα για πλήγματα σε βάθος, μακριά από το θέατρο επιχειρήσεων/ πεδίο της μάχης, στην «πηγή» της στρατιωτικής, οικονομικής ή πολιτικής ισχύος του εχθρού (στρατιωτικές βάσεις, υποδομές, κέντρα/ έδρες κυβέρνησης, εργοστάσια, ολόκληρες πόλεις εφόσον μιλάμε για πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές κ.ο.κ). Οι πύραυλοι cruise (οι πιο γνωστοί της κατηγορίας είναι μάλλον οι αμερικανικοί Tomahawk) μπορούν να έχουν τόσο τακτική χρήση (για πλήγματα εναντίον εχθρικών στρατιωτικών μονάδων, πχ εχθρικών πολεμικών πλοίων) όσο και στρατηγική (να χτυπούν εχθρικές βάσεις ή υποδομές βαθιά στην ενδοχώρα του αντιπάλου).
