Η προθεσμία των δύο εβδομάδων στις συνομιλίες για το κλίμα, στην Διεθνή Διάσκεψη του ΟΗΕ COP26 της Γλασκώβης, παρήλθε την Παρασκευή, όμως η συζήτηση συνεχίζεται αφού έως τώρα οι ηγέτες του κόσμου έχουν αποτύχει να καταλήξουν σε μια συμφωνία για την ανάληψη γενναίας δράσης κατά της καταστροφής του περιβάλλοντος.
Ο πρόεδρος της διάσκεψης κάλεσε τις χώρες να κάνουν μια τελευταία προσπάθεια για να συμφωνήσουν στις απαραίτητες δεσμεύσεις που θα χαλιναγωγούσαν τις αυξανόμενες θερμοκρασίες, οι οποίες απειλούν τον πλανήτη.
Με μια συμφωνία να αναμένεται κάποια στιγμή το Σάββατο, απομένουν σκληρές συνομιλίες για «καυτά» θέματα, όπως η σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων, οι αγορές άνθρακα και η οικονομική βοήθεια προς τις φτωχές χώρες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Ενα προσχέδιο της τελικής συμφωνίας, που κυκλοφόρησε νωρίς την Παρασκευή, απαιτούσε από τις χώρες να αναλάβουν αυστηρότερες δεσμεύσεις για το κλίμα το επόμενο έτος - σε μια προσπάθεια να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ των σημερινών στόχων και των πολύ βαθύτερων περικοπών, που οι επιστήμονες λένε ότι χρειάζονται αυτή τη δεκαετία για να αποφευχθεί η καταστροφική κλιματική αλλαγή.
«Εχουμε διανύσει πολύ δρόμο τις τελευταίες δύο εβδομάδες και τώρα χρειαζόμαστε αυτή την τελική ένεση με το πνεύμα ότι ″μπορούμε″, που είναι παρόν σε αυτή την COP, άρα προχωράμε αυτό το κοινό εγχείρημα παραπέρα», δήλωσε ο Πρόεδρος της βρετανικής COP26, Αλόκ Σάρμα.
Αργά την Παρασκευή ο Σάρμα ανακοίνωσε ότι οι συναντήσεις θα συνεχιστούν και το Σάββατο και ότι περίμενε μια συμφωνία αργότερα μέσα στην ημέρα. Ενα αναθεωρημένο προσχέδιο της συμφωνίας επρόκειτο να δημοσιοποιηθεί το Σάββατο το πρωί για να ξεκινήσει ο τελευταίος γύρος συνομιλιών, είπε.
Ο πρωταρχικός στόχος της συνάντησης είναι να διατηρηθεί ο φιλόδοξος στόχος της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015 για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, το όριο που - σύμφωνα με τους επιστήμονες - θα αποτρέψει τις χειρότερες επιπτώσεις.
Σύμφωνα με τις τρέχουσες εθνικές δεσμεύσεις για μείωση των εκπομπών αυτή τη δεκαετία, οι ερευνητές λένε ότι η θερμοκρασία του κόσμου θα εκτοξευθεί πολύ πέρα από αυτό το όριο, προκαλώντας καταστροφικές ανόδους της στάθμης της θάλασσας, ξηρασίες, καταιγίδες και πυρκαγιές.
Το νέο προσχέδιο είναι μια πράξη εξισορρόπησης - προσπαθεί να ανταποκριθεί από τη μια στις απαιτήσεις των πιο ευάλωτων στην κλιματική κρίση εθνών, όπως τα νησιά με χαμηλό υψόμετρο, και από την άλλη στις απαιτήσεις των μεγαλύτερων ρυπαντών στον κόσμο και των χωρών, των οποίων οι εξαγωγές ορυκτών καυσίμων είναι ζωτικής σημασίας για τις οικονομίες τους.
Πιο αδύναμη γλώσσα
Το νέο προσχέδιο διατήρησε τη σημαντικότερη απαίτησή του προς τα έθνη να λάβουν αυστηρότερες δεσμεύσεις για το κλίμα το επόμενο έτος, αλλά διατύπωσε αυτό το αίτημα με πιο αδύναμη γλώσσα από πριν, ενώ απέτυχε να εξασφαλίσει την ετήσια αναθεώρηση των δεσμεύσεων για το κλίμα που έχουν επιδιώξει πολλές αναπτυσσόμενες χώρες.
Τα κράτη καλούνται, επί του παρόντος, να επανεξετάζουν τις δεσμεύσεις τους κάθε πέντε χρόνια.
Η τελευταία πρόταση περιλαμβάνει μια πιο αδύναμη γλώσσα από την προηγούμενη, ζητώντας από τα κράτη να καταργήσουν σταδιακά τις επιδοτήσεις των ορυκτών καυσίμων - άνθρακα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο - που είναι η κύρια ανθρωπογενής αιτία της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Αυτό απογοήτευσε ορισμένους ακτιβιστές, ενώ άλλοι ένιωσαν ανακούφιση.
Ορισμένα κέντρα σκέψης είναι πιο αισιόδοξα, υποδεικνύοντας την πρόοδο στη χρηματοδότηση προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, ώστε να αντιμετωπίσουν τις καταστροφές ενός ολοένα και πιο ζεστού κλίματος.
Μια τελική συμφωνία θα απαιτήσει την ομόφωνη συγκατάθεση των σχεδόν 200 χωρών που υπέγραψαν τη συμφωνία του Παρισιού.
Για να αυξήσουν την πίεση για μια ισχυρή συμφωνία, οι διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν έξω από το χώρο της COP26, όπου ακτιβιστές είχαν κρεμάσει πανό με μηνύματα που εκλιπαρούσαν τους αντιπροσώπους να προστατεύσουν τη Γη.
Το τελευταίο προσχέδιο αναγνωρίζει αυτό που λένε οι επιστήμονες, ότι ο κόσμος πρέπει να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 45% από τα επίπεδα του 2010 έως το 2030 και στο μηδέν μέχρι τα «μέσα περίπου του αιώνα» για να επιτευχθεί ο στόχος του 1,5 C.
Επί του παρόντος, με τις τωρινές δεσμεύσεις των χωρών οι παγκόσμιες εκπομπές θα αυξάνονται κατά σχεδόν 14% έως το 2030 από τα επίπεδα του 2010, σύμφωνα με τον ΟΗΕ
«Παράνοια»
Οι επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων παραμένουν «μήλο της έριδος». Η προσπάθεια περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη ενώ οι κυβερνήσεις ξοδεύουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ υποστηρίζοντας τα καύσιμα που την προκαλούν είναι ο «ορισμός της παραφροσύνης», σύμφωνα με πολλούς.
Η οικονομική υποστήριξη συζητείται επίσης έντονα, με τις αναπτυσσόμενες χώρες να πιέζουν για αυστηρότερους κανόνες ώστε να εξασφαλίσουν ότι τα πλούσια έθνη, των οποίων οι εκπομπές είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνες για τη υπερθέρμανση του πλανήτη, θα προσφέρουν περισσότερα χρήματα για να τα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των συνεπειών.
Οι πλούσιες χώρες απέτυχαν στον 12ετη στόχο τους να παρέχουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για τη λεγόμενη «χρηματοδότηση του κλίματος» έως το 2020, υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη και κάνοντας ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες πιο απρόθυμες να περιορίσουν τις εκπομπές τους.
Το ποσό, το οποίο υπολείπεται πολύ από αυτό που ο ΟΗΕ λέει ότι οι χώρες θα χρειαστούν πραγματικά, στοχεύει στη βοήθεια των φτωχών χωρών για την οικολογική τους μετάβαση και την «προσαρμογή» στα ακραία κλιματικά φαινόμενα.
Το νέο προσχέδιο λέει ότι, έως το 2025, οι πλούσιες χώρες θα πρέπει να διπλασιάσουν τη χρηματοδότηση από τα σημερινά επίπεδα.
Από τα περίπου 80 δισεκατομμύρια που δαπάνησαν οι πλούσιες χώρες για τη χρηματοδότηση των φτωχών εθνών για το κλίμα το 2019, μόνο το ένα τέταρτο ήταν για την λεγόμενη «προσαρμογή».
Μια ομάδα ευάλωτων κρατών, συμπεριλαμβανομένων των Νήσων Μάρσαλ στον κεντρικό Ειρηνικό, δήλωσε ότι η τελική συμφωνία πρέπει να προβλέπει περισσότερα για την αντιμετώπιση του ζητήματος.