Ολοκληρώθηκαν το Σάββατο 13 Νοεμβρίου οι εργασίες της Διεθνούς Διάσκεψης για τη Λιβύη, η οποία έλαβε χώρα στο Παρίσι. Για πρώτη φορά στη διάσκεψη συμμετείχε και η Ελλάδα, εκφράζοντας ξεκάθαρες θέσεις για το λιβυκό ζήτημα και στέλνοντας μηνύματα προς πάσα κατεύθυνση.
Ήδη από την Παρασκευή 12 Νοεμβρίου υπήρξε ένας «οργασμός» συναντήσεων και διαβουλεύσεων μεταξύ των Υπουργών Εξωτερικών των συμμετεχόντων κρατών. Τα ξημερώματα του Σαββάτου ώρα Ελλάδας δόθηκε στη δημοσιότητα ένα κοινό ανακοινωθέν. Σε αυτό γίνεται λόγος για επιβολή κυρώσεων κατά οποιουδήποτε επιχειρήσει να υπονομεύσει τη διαδικασία μετάβασης της χώρας σε μία πολιτική κανονικότητα, η οποία προβλέπεται να κορυφωθεί με τη διεξαγωγή εθνικών εκλογών στις 24 Δεκεμβρίου.
Στο ίδιο ανακοινωθέν επαναλαμβάνεται για πολλοστή φορά ως προτεραιότητα η αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων και των μισθοφορικών δυνάμεων από τη χώρα, «εξέχουσα» θέση μεταξύ των οποίων κατέχουν τα στρατεύματα της Τουρκίας και οι κάθε λογής παραφυάδες τους.
Διαφωνίες σημειώθηκαν σχετικά με το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στη χώρα, καθώς αξιωματούχοι των πρώην αντιμαχόμενων παρατάξεων οφείλουν να έχουν παραιτηθεί από τα αξιώματά τους τουλάχιστον τρεις μήνες πριν από την ημερομηνία των εκλογών, αν επιθυμούν να θέσουν υποψηφιότητα.
Από ελληνικής πλευράς, η συνάντηση χαρακτηρίστηκε από σαφήνεια και ρητές αναφορές με πολλούς αποδέκτες. Κατ’ αρχάς μόνο ως θετικό μπορεί να κριθεί το γεγονός ότι η Ελλάδα παρέστη για πρώτη φορά – επιτέλους – στη συγκεκριμένη διάσκεψη. Υπενθυμίζεται ότι κατά το πρόσφατο παρελθόν και ενώ η χώρα μας είναι διαρκώς παρούσα στα διεθνή fora, εκφράζοντας ξεκάθαρες θέσεις έναντι Τουρκίας και εταίρων, είχε επιμελώς αποκλειστεί από αντίστοιχες διασκέψεις. Αυτή η φορά όμως ήταν διαφορετική.
Η ελληνική παρουσία ήταν από νωρίς έντονη και απολύτως οργανωμένη. Οι αλλεπάλληλες διπλωματικές επαφές του Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, προετοίμασαν το έδαφος και η γαλλική πρόσκληση προς την Ελλάδα έδωσε στον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη την ευκαιρία να εκπέμψει με σαφήνεια τα ελληνικά μηνύματα για το λιβυκό ζήτημα.
Συγκεκριμένα, ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να συνεργαστεί με τη νέα εκλεγμένη κυβέρνηση της Λιβύης, καθώς και να στηρίξει τη διαδικασία διεξαγωγής ελεύθερων και νόμιμων εκλογών στις 24 Δεκεμβρίου.
Από ελληνικής πλευράς τονίστηκε επίσης ο ρόλος της ευρωπαϊκής επιχείρησης IRINI. Ασφαλώς ως σημαντικότερο όλων πρέπει να θεωρηθεί το σημείο της ελληνικής τοποθέτησης που αφορούσε στα ξένα στρατεύματα και τους μισθοφόρους.
Είναι κοινό μυστικό ότι κάθε παρόμοια αναφορά φωτογραφίζει πρώτη από όλους την Τουρκία. Η συγκεκριμένη χώρα βρίσκεται στη Λιβύη εδώ και πολλούς μήνες με τρόπο απολύτως παράνομο. Έχοντας προβεί σε μία de facto εισβολή σε ξένο έδαφος, τα τουρκικά στρατεύματα και οι μισθοφόροι που καθοδηγούνται από την Άγκυρα βρίσκονται μέχρι και σήμερα στη Λιβύη επιδιώκοντας τη δημιουργία τετελεσμένων σε γεωστρατηγικό επίπεδο. Κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν να γίνει ανεκτό από καμία ευρωπαϊκή χώρα και πολύ περισσότερο από την Ελλάδα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η αναφορά του πρωθυπουργού σε ετοιμότητα της χώρας μας να προβεί σε οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με τη Λιβύη όταν η τελευταία αποκτήσει ενιαία, νόμιμη κυβέρνηση ύστερα από ελεύθερες εκλογές, κρίνεται ως κομβικής σημασίας.
Απαρατήρητη δεν πέρασε ωστόσο και η… μη αναφορά από ελληνικής πλευράς στη λεγόμενη «διαδικασία του Βερολίνου», που είχε προηγηθεί της διάσκεψης του Παρισιού. Επρόκειτο για μία σειρά ανάλογων διεθνών συναντήσεων για το λιβυκό ζήτημα με διοργανώτρια τη Γερμανία. Από όλες τις εν λόγω συναντήσεις είχε προκλητικά αποκλειστεί η Ελλάδα.
Έτσι, δεν θα έπρεπε να ξενίσει αυτή τη φορά το γεγονός ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός ήταν ο μόνος που δεν αναφέρθηκε στη διαδικασία του Βερολίνου, ενώ άλλοι συμμετέχοντες πίστωσαν στη Γερμανία τη συγκεκριμένη «συνεισφορά» στη διαδικασία επίλυσης του λιβυκού ζητήματος.
Η Τουρκία από τη μεριά της δεν εκδήλωσε κάποια ικανοποίηση από τη διάσκεψη. Ήδη από νωρίς φάνηκε η αρνητική προδιάθεση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απέναντι στη συγκεκριμένη γαλλική πρωτοβουλία. Ο Τούρκος πρόεδρος αποφάσισε να εκπροσωπηθεί η χώρα του σε επίπεδο υφυπουργού Εξωτερικών, στέλνοντας τον στο forum τον μετριοπαθή Σεντάτ Ονάλ αντί του ιδίου. Το κλίμα, η ισχυρή γαλλική διοργάνωση και – προφανώς – η παρθενική ελληνική παρουσία δεν άφησαν ευχάριστη γεύση στους γείτονες.
Συμπερασματικά, πρέπει να σημειωθεί ότι η διαδικασία επίλυσης του λιβυκού ζητήματος ήταν, είναι και παραμένει μακρά. Το ελληνικό και ευρωπαϊκό αίτημα περί αποχώρησης των ξένων στρατευμάτων εντός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος είναι οπωσδήποτε εκ των ων ουκ άνευ προκειμένου η βορειοαφρικανική χώρα να ορθοποδήσει πραγματικά εθνικά και πολιτικά. Απαιτούνται, ωστόσο, ακόμη μεγάλα αποθέματα υπομονής και διπλωματικών προσπαθειών έως ότου επιτευχθεί ο στόχος.
Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα όμως αποτελεί πλέον κεντρικό παίκτη της διαδικασίας, μετέχοντας στη λήψη των αποφάσεων, προστατεύοντας τα συμφέροντά της έναντι γειτονικών… «πειρατών» και δημιουργώντας το ιδανικότερο εφαλτήριο σε μία πορεία πραγματικής ομαλοποίησης της κατάστασης στη Λιβύη.