Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, προσευχήθηκε την Τετάρτη πάνω από τα φέρετρα του εκλιπόντος προέδρου της χώρας Εμπραχίμ Ραϊσί, του υπουργού Εξωτερικών και άλλων αξιωματούχων που σκοτώθηκαν σε συντριβή ελικοπτέρου νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. Αργότερα, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι ακολούθησαν μια πομπή προς τιμήν των νεκρών στην κεντρική λεωφόρο της Τεχεράνης.
Ωστόσο, στην εξόδιο ακολουθία της Τετάρτης για τον πρόεδρο Εμπραχίμ Ραΐσι και τα υπόλοιπα θύματα του δυστυχήματος, η προσέλευση του κοινού ήταν αισθητά χαμηλότερη από την αντίστοιχη πομπή του 2020 προς τιμήν του στρατηγού των Φρουρών της Επανάστασης, Κασσέμ Σολειμανί, ο οποίος σκοτώθηκε σε επίθεση μη επανδρωμένου αεροσκάφους των ΗΠΑ στη Βαγδάτη.
Πολλοί από τους παρευρισκόμενους δήλωσαν ότι ήρθαν στην Τεχεράνη για την τελετή από άλλες πόλεις και κωμοπόλεις της Ισλαμικής Δημοκρατίας, μια ένδειξη του πώς οι κάτοικοι της ιρανικής πρωτεύουσας έβλεπαν τον Ραΐσι, ο οποίος κέρδισε την προεδρία με ρεκόρ χαμηλής προσέλευσης και μετέπειτα επέβλεψε επανειλημμένα την καταστολή των διαφωνιών - μεταξύ άλλων μετά το θάνατο της Μαχσά Αμινί το 2022, που προκάλεσε μαζικές διαδηλώσεις στους δρόμους για το υποχρεωτικό χιτζάμπ ή μαντίλα στο Ιράν.
Ο ανώτατος ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος δεν έκρυψε τα δάκρυα του για τον Σουλεϊμανί, παρέμεινε επίσης ψύχραιμος κατά την απαγγελία της καθιερωμένης προσευχής για τους νεκρούς.
″Ω Αλλάχ, δεν είδαμε τίποτα άλλο παρά μόνο καλό από αυτόν”, είπε ο Χαμενεΐ στα αραβικά, τη γλώσσα του ιερού βιβλίου του Ισλάμ, του Κορανίου. Ο εκτελών χρέη προέδρου του Ιράν, Μοχάμαντ Μοχμπέρ, στάθηκε κοντά και έκλαψε ανοιχτά.
Ο 63χρονος Ραΐσι προοριζόταν ως πιθανός διάδοχος του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, του 85χρονου Χαμενεΐ. Κανένας από τους εν ζωή προηγούμενους προέδρους του Ιράν -εκτός από τον Χαμενεΐ, ο οποίος ήταν πρόεδρος από το 1981 έως το 1989- δεν εμφανίζεται στα πλάνα της κρατικής τηλεόρασης από την προσευχή της Τετάρτης. Οι αρχές δεν έδωσαν καμία εξήγηση για την προφανή απουσία τους.
Μετά τη συντριβή του φονικού ελικοπτέρου, το Ιράν όρισε την 28η Ιουνίου ως ημερομηνία για τις επόμενες προεδρικές εκλογές. Προς το παρόν, δεν υπάρχει ξεκάθαρο φαβορί για τη θέση μεταξύ της πολιτικής ελίτ του Ιράν - ιδίως κανένας που να είναι σιίτης κληρικός, όπως ο Ραΐσι.
Παρών στην τελετή ο ηγέτης της Χαμάς
Ο ηγέτης της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια παρακολούθησε την προσευχή το πρωί της Τετάρτης, μόλις δύο ημέρες αφότου ο εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου δήλωσε ότι θα ζητήσει ένταλμα σύλληψης για τον ίδιο και άλλους για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου που πυροδότησε τον τελευταίο πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς.
Η παρουσία του Χανίγια πιθανότατα σηματοδοτεί την πρόθεση του Χαμενεΐ να συνεχίσει την πολιτική του Ιράν να εξοπλίζει τις μαχητικές ομάδες στην ευρύτερη Μέση Ανατολή -συμπεριλαμβανομένης της Χαμάς, της Χεζμπολάχ του Λιβάνου και των ανταρτών Χούθι της Υεμένης- ως έναν τρόπο πίεσης στους αντιπάλους του, όπως το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Οι πενθούντες στην τελετή φώναζαν: ”Θάνατος στο Ισραήλ!”
Ο πρωθυπουργός του Πακιστάν Σεχμπάζ Σαρίφ και μια αντιπροσωπεία από το Αφγανιστάν που ελέγχεται από τους Ταλιμπάν αναμένεται να παραστούν σε λειτουργίες στην Τεχεράνη το απόγευμα της Τετάρτης. Ο πρωθυπουργός του Ιράκ Μοχάμεντ Σία αλ Σουντανί πέταξε επίσης αεροπορικώς, μαζί με τον πρωθυπουργό της Αρμενίας Νικολ Πασινιάν.
Ακόμη και ο υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου Σαμέχ Σούκρι ταξίδεψε στην Τεχεράνη, παρά το γεγονός ότι οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των χωρών διακόπηκαν μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979. Η Αίγυπτος και το Ιράν συζήτησαν πρόσφατα την αποκατάσταση των δεσμών.
Κατά τη διάρκεια της πρωινής τελετής τοποθετήθηκε ένα μαύρο τουρμπάνι πάνω από το φέρετρο του Ραΐσι, το οποίο σημαίνει ότι θεωρούνταν άμεσος απόγονος του προφήτη Μωάμεθ. Στη συνέχεια, οι άνθρωποι μετέφεραν τα φέρετρα πάνω στους ώμους τους, ενώ έξω ξεσπούσαν συνθήματα του τύπου ”Θάνατος στην Αμερική!”.
Οι άνθρωποι έκλαιγαν ανοιχτά κατά τη διάρκεια της πομπής και χτυπούσαν το στήθος τους, ένα συνηθισμένο σημάδι θλίψης στη σιιτική κουλτούρα. Πέταξαν κασκόλ και άλλα αντικείμενα στο ημιφορτηγό που οδηγούσε τα φέρετρα μέσα από την Τεχεράνη, με τους φέρετροφόρους να ακουμπούν τα αντικείμενα πάνω στα φέρετρα σε μια χειρονομία ευλογίας.
Ένας άνδρας είπε ότι αυτός και οι φίλοι του έκαναν ένα σχεδόν επτάωρο ταξίδι με λεωφορείο για να παρακολουθήσουν την πομπή. Πολλοί εξέφρασαν τα συλλυπητήριά τους για τους νεκρούς, συμπεριλαμβανομένου του Ραΐσι.
″Ήταν ο πρόεδρός μας, οι άλλοι ήταν πιλότοι και ένας υπουργός, πώς μπορώ να είμαι αδιάφορη για την απώλειά τους;” ρώτησε η Σίμα Ραχμάνι, μια 27χρονη γυναίκα από την Τεχεράνη που φορούσε χαλαρά τη μαντίλα παρά τον κίνδυνο να συλληφθεί από την αστυνομία.
Οι εισαγγελείς έχουν προειδοποιήσει τους πολίτες να μην επιδεικνύουν δημόσια σημάδια εορτασμού για τον θάνατο του Ραΐσι και μετά το δυστύχημα παρατηρείται έντονη παρουσία δυνάμεων ασφαλείας στην Τεχεράνη. .
″Δεν ψήφισα τον Ραΐσι στις εκλογές του 2021, αλλά ήταν ο πρόεδρος όλων των Ιρανών”, δήλωσε ο Μόρτεζα Νεμάτι, ένας 28χρονος φοιτητής φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αζάντ της Τεχεράνης. ”Η παρουσία μου είναι ένας τρόπος να του αποτίσω φόρο τιμής”.
