Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη δεύτερη φάση της πανδημίας του κορονοϊού, και, αν δεν προκύψει κάποιο πολύ επικίνδυνο νέο στέλεχος, το 2024 θα μπούμε στην εποχή «μετά την πανδημία» (post pandemic), δήλωσε ο Νικόλας Χρηστάκης, καθηγητής Sterling Κοινωνικών και Φυσικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Yale, στο πλαίσιο συζήτησης με δημοσιογράφους στο Κέντρο Πολιτισμού- Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στο πλαίσιο του συνεδρίου SNF Nostos Health.
Όπως είπε ο κ. Χρηστάκης, η πρόβλεψη που είχε κάνει ήταν πως η πιο «άμεση» περίοδος θα διαρκούσε περίπου δύο χρόνια, με τον ιό να κυκλοφορεί ευρέως στον ανθρώπινο πληθυσμό, και μετά θα φτάναμε σε «ανοσία της αγέλης», με τους περισσότερους να έχουν μολυνθεί ή εμβολιαστεί, κάτι που θα κρατούσε ως το 2022 περίπου. Θα ακολουθούσε μια ενδιάμεση περίοδος, με διαχείριση των επιπτώσεων της πανδημίας (οικονομία, μάσκες, προβλήματα και διαταραχές σε ταξίδια και αλυσίδες προμηθευτών κλπ) και το 2024 θα έφτανε η «post pandemic» εποχή, που αυτά θα έμεναν πίσω.
Ο κορυφαίος Έλληνας καθηγητής είπε πως τα πράγματα φαίνονται να εξελίσσονται έτσι, εκτός και αν προκύψει ένα νέο στέλεχος του ιού, που θα είναι πιο θανατηφόρο ή δεν θα ανταποκρίνεται στα εμβόλια- παρόλα αυτά υπογράμμισε ότι δεν έχουμε δει κάτι τέτοιο και ότι αν συνέβαινε αυτό θα ήταν κακό, εκτιμώντας πάντως πως η πιθανότητα να δούμε ένα τέτοιο στέλεχος θα ήταν από 1% μέχρι 10%.
Αν δεν γίνει κάτι τέτοιο, πρόσθεσε, θα ακολουθήσει η μετά την πανδημία περίοδος, που θα μπορούσε να είναι μια περίοδος «απελευθέρωσης»/ αυξημένης δραστηριότητας σε πολλά επίπεδα- πολιτικά, κοινωνικά, ή και σεξουαλικά, παραπέμποντας στη δεκαετία του 1920. Ερωτηθείς για το αν στο μέλλον θα τα καταφέρουμε καλύτερα στις πανδημίες και την αντιμετώπισή τους, υπογράμμισε ότι θα υπάρξουν πανδημίες και στο μέλλον, ωστόσο είναι σημαντικό πως κάθε νέα γενιά που θα βρεθεί μπροστά τους θα έχει την τεχνολογία των εμβολίων mRNA.
Σε αυτό το σημείο, ο κ. Χρηστάκης υπογράμμισε ότι τις τελευταίες δεκαετίες έχουν αυξηθεί οι ασθένειες που έχουν έρθει στον άνθρωπο από τα ζώα (ζωονοτικές), κάτι που έχει να κάνει με το ότι ο άνθρωπος εισέρχεται όλο και περισσότερο σε περιοχές – βιοτόπους άγριων ζώων. Σε αυτό το πλαίσιο, σημείωσε πως πανδημίες με ασθένειες του αναπνευστικού εμφανίζονταν κάθε 10-20 χρόνια περίπου, με τις πιο σοβαρές να εμφανίζονται ανά 50-100 χρόνια- ωστόσο πλέον υπάρχουν στοιχεία πως το ενδιάμεσο διάστημα μειώνεται σε 20-30 χρόνια. «Θα έχουμε όλο και περισσότερες πανδημίες...αν υπάρξει μία στα επόμενα 5-10 χρόνια θα τα πάμε καλύτερα, γιατί θα θυμόμαστε όλοι, μα αν γίνει σε 30-50 χρόνια, θα έχουμε ξεχάσει» είπε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας ωστόσο εκ νέου τη σημασία της τεχνολογίας των εμβολίων mRNA.
Ως προς το τέλος της παρούσας πανδημίας και τη μετατροπή του ιού σε ενδημικό, είπε ότι οι προηγούμενες πανδημίες είχαν κάθε χειμώνα ένα κύμα θανάτων, με μια παύση να ακολουθεί συνήθως μετά από 4-5 χρόνια. «Στην αρχή πεθαίνουν πολλοί, μετά όλο και λιγότεροι, αλλά ο ιός κυκλοφορεί» είπε, προσθέτοντας πως εξακολουθεί να κυκλοφορεί ακόμα και σήμερα ο ιός της πανδημίας της «Ισπανικής Γρίπης» του 1918, «απλώς δεν πεθαίνουμε πια».
O ιός της Covid-19, πρόσθεσε, θα γίνει ενδημικός, και θα κυκλοφορεί μεν, σκοτώνοντας λίγους δε. Σε αυτό το σημείο αναφέρθηκε στην πανδημία του 1890, που ο ίδιος θεωρεί ότι ήταν πανδημία κορονοϊού, ο οποίος, όπως εκτιμά ο ίδιος, είναι ο κορονοϊός OC43, που πλέον, μετά από 100 χρόνια κυκλοφορίας, δίνει ένα απλό κρυολόγημα.
Ερωτηθείς επίσης για την 4η δόση εμβολίου, ο κ. Χρηστάκης σημείωσε ότι τον Σεπτέμβριο αναμένεται να κυκλοφορήσει στην Αμερική νέο εμβόλιο από τη Moderna, που έχει τροποποιηθεί/ επικαιροποιηθεί έτσι ώστε να λαμβάνεται υπόψιν και η Όμικρον. Όπως είπε ο ίδιος «εγώ θα το έκανα σίγουρα», προσθέτοντας πως αν υπήρχε επιλογή μεταξύ 4ης δόσης με τα υπάρχοντα εμβόλια τον Αύγουστο ή 4η δόση με το νέο εμβόλιο τον Οκτώβριο, η καθαρά προσωπική του άποψη είναι πως μάλλον θα περίμενε ως τον Οκτώβριο.